Wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia
Kodeks pracy stanowi, że każda ze stron może rozwiązać umowę za wypowiedzeniem. Jego długość zależy od stażu u danego pracodawcy oraz rodzaju umowy.
Dla umów o pracę zawartych na okres próbny wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
- 1 tydzień, jeżeli jest on dłuższy niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie dla umów zawartych na 3 miesiące.
W przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę podpisaną na czas nieokreślony i określony wynosi on odpowiednio:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracował co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli staż wynosi co najmniej 3 lata.
Co ważne, do okresu zatrudnienia, wlicza się pracownikowi staż u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana firmy nastąpiła wskutek przejęcia przedsiębiorstwa wraz z kadrą. W takiej sytuacji obecny pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez jego poprzednika.
Wypowiedzenie miesięczne liczy się od pierwszego dnia kolejnego miesiąca. Natomiast okres wypowiedzenia liczony w tygodniach zawsze kończy się w sobotę.
Osoby, którym umowę wypowiedział pracodawca, mają prawo do dodatkowych płatnych dni wolnych na poszukiwanie nowej pracy. Ich wymiar wynosi:
- 2 dni robocze – jeśli okres wypowiedzenia trwa 2 tygodnie lub miesiąc;
- 3 dni robocze – w okresie 3-miesięcznego wypowiedzenia.
Ponadto przepisy przewidują możliwość zwolnienia pracownika ze świadczenia pracy do końca okresu wypowiedzenia – przy czym zachowuje on prawo do wynagrodzenia.
Wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia
Wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia skutkuje natychmiastowym zakończeniem współpracy. Jednak, aby strony mogły skorzystać z tej możliwości, muszą zaistnieć ściśle określone w k.p. sytuacje i przesłanki. Co więcej, w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy w trybie natychmiastowym trzeba podać konkretne przyczyny, które doprowadziły do wręczenia wypowiedzenia.
Jeśli w firmie działają związki zawodowe, to pracodawca podejmuje decyzję o rozwiązaniu umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika organizacji związkowej, którą musi poinformować o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w sytuacjach:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania stosunku pracy przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie go na zajmowanym stanowisku, przy czym przestępstwo musi być oczywiste lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- utraty z winy pracownika uprawnień niezbędnych do wykonywania pracy;
- kiedy niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
- dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
- w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z przyczyn innych niż ww. i trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
Pracodawca nie może rozwiązać umowy bez wypowiedzenia w sytuacjach, kiedy:
- nieobecność pracownika jest wynikiem sprawowania opieki nad dzieckiem (w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku);
- pracownik ze względu na chorobę zakaźną przebywa w odosobnieniu (w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku);
- pracownik stawi się do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.
Co więcej, art.53 k.p. stanowi, że pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym z przyczyn związanych z chorobą albo usprawiedliwioną nieobecnością, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn.
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika
Według k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w 2 sytuacjach:
- jeżeli ma orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie, a pracodawca pomimo to nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu do innej pracy, odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe;
- gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.
W tym ostatnim przypadku zatrudnionemu przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Podstawowe obowiązki pracodawcy wobec pracownika określa k.p. Są to m.in.:
- przeciwdziałanie dyskryminacji w zatrudnieniu;
- zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;
- terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia;
- ułatwianie pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
W praktyce ciężkie naruszenia obowiązków sądy pracy i prawnicy interpretują jako np.:
- szykanowanie ze względu na przekonania polityczne lub religijne;
- poniżanie albo ośmieszanie ze względu na pochodzenie etniczne lub orientację seksualną;
- złośliwą odmowę udzielenia urlopu wypoczynkowego.
Warto pamiętać, że listę obowiązków pracodawcy wobec kadry rozszerza się o zapisy zawarte w regulaminach pracy albo innych obowiązujących w firmie dokumentach.
Pracownik powinien wiedzieć, że na złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ma miesiąc, liczony od chwili, kiedy dowiedział się o naruszeniu jego praw. Jeśli dojdzie do sprawy w sądzie, to on będzie zmuszony udowodnić, że dochował tego terminu.
Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron
Zakończenie współpracy na mocy porozumienia jest najbardziej polubownym sposobem na rozstanie się z firmą. Jednak wymaga ono po pierwsze zgody obu stron, po drugie wspólnego podpisania dokumentu potwierdzającego datę i zasady zakończenia współpracy. Porozumienie musi być sporządzone na piśmie w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach.
W ten sposób można rozwiązać każdą umowę, w każdym momencie jej trwania. Przy czym należy pamiętać, że dokument co do zasady wyraża wolę obu stron, zatem nie przysługuje prawo odwołania się od porozumienia do sądu pracy.
Jak napisać wypowiedzenie umowy o pracę?
Wypowiedzenie umowy o pracę powinno mieć formę pisemną, być przygotowane w dwóch egzemplarzach (po jednym dla każdej strony) i podpisane przez wypowiadającego umowę. Pozwoli to uniknąć niejasności i nieporozumień co do daty zakończenia współpracy i trybu rozwiązania umowy. Co więcej, dokument może być dowodem w sądzie pracy w przypadku roszczeń. Warto wiedzieć, że przepisy nie dopuszczają możliwości rozwiązania umowy np. poprzez SMS albo w rozmowie telefonicznej.
Tworząc dokument, należy zachować formalny styl i profesjonalizm. Nawet jeśli okoliczności i powody odejścia z pracy nie są przyjemne, warto zachować uprzejmy ton, zwłaszcza jeśli chcemy odejść z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Co powinno zawierać wypowiedzenie umowy o pracę?
Każde wypowiedzenie musi zawierać:
- datę i miejsce sporządzenia;
- dane pracownika i pracodawcy;
- nagłówek informujący o rodzaju dokumentu;
- informację o umowie o pracę: jej rodzaj, datę zawarcia, numer oraz nazwę stron umowy;
- podpis pracownika oraz przyjmującego wypowiedzenie wraz z datą.
W przypadku umowy z okresem wypowiedzenia należy dopisać oświadczenie o zachowaniu okresu wypowiedzenia z określeniem terminu jego upływu.
Z kolei do wypowiedzenia w trybie natychmiastowym pracownik musi podać przyczynę rozwiązania umowy, może też powołać się na odpowiednie przepisy k.p.
Natomiast treść pisma rozwiązującego umowę na mocy porozumienia stron, powinna też obejmować:
- datę rozwiązania stosunku pracy;
- sposób rozliczenia urlopu wypoczynkowego;
- zasady zwrotu sprzętu służbowego (jeśli dotyczy);
- terminy wypłaty wynagrodzenia oraz innych świadczeń np. premii lub prowizji.
Wypowiedzenie umowy o pracę – wzór do druku
Składając wypowiedzenie o pracę, można skorzystać ze wzorów firmowych, o ile takie obowiązują w danym zakładzie pracy, albo pobrać i uzupełnić formularze przygotowane przez naszych ekspertów.
Wypowiedzenie umowy przez pracownika z zachowaniem okresu wypowiedzenia
Aby mieć pewność, że wypowiedzenie jest napisane prawidłowo, warto skorzystać z naszego wzoru wypowiedzenia umowy o pracę. Wystarczy go pobrać i uzupełnić własnymi danymi.
Wypowiedzenie umowy za porozumieniem stron
Wypowiedzenie umowy za porozumieniem stron musi być przygotowane w dwóch egzemplarzach i zawierać datę, kiedy chcemy zakończyć współpracę. Oto wzór wypowiedzenia gotowy do pobrania.
Wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym
Wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym może złożyć pracownik, jak i pracodawca. Aby skorzystać z tej opcji, muszą wystąpić okoliczności wymienione w k.p. Najlepiej jest też je przedstawić w wypowiedzeniu. Przygotowaliśmy wzór wypowiedzenia umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym, jaki może wystosować pracodawca oraz formularz wypowiedzenia do złożenia przez pracownika.
Podsumowanie
Polskie prawo pracy przewiduje rozwiązania stosunku pracy: za porozumieniem stron, złożenie wypowiedzenia przez pracownika lub pracodawcę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez zachowania okresu wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym oraz z upływem czasu, na jaki umowa została zawarta.
Niezależnie od trybu, wypowiedzenie musi mieć formę pisemną i zawierać kluczowe elementy, takie jak: data i miejsce sporządzenia, dane pracownika i pracodawcy, informacja o umowie, okresie wypowiedzenia i dacie zakończenia współpracy oraz podpisy.
