Co to są kompetencje?
Ja podaje Słownik języka polskiego PWN, kompetencją nazywamy: zakres uprawnień urzędu lub urzędnika do zajmowania się określonymi sprawami i podejmowania dotyczących ich decyzji; zakres czyjejś wiedzy, umiejętności i doświadczenia oraz zdolność komórek do reagowania na określone bodźce.
Zatem w odniesieniu do rynku pracy można stwierdzić, że kompetencje to ogół predyspozycji danej osoby, które umożliwiają jej wykonywanie obowiązków na danym stanowisku pracy. Umiejętności mogą być naturalne, wyuczone oraz nabywane w ciągu życia.
Zasadniczo wyróżniamy dwa rodzaje kompetencji: twarde i miękkie.
Kompetencje miękkie i twarde – co to i czym się różnią?
Kompetencje miękkie i twarde określają nasze cechy indywidualne, które wskazują czy sprawdźmy się na danym stanowisku pracy.
Kompetencje twarde to są umiejętności, które można udowodnić, zmierzyć i ocenić. Są one dość proste do wyuczenia w szkole i na kursach, ale pozwalają na prawidłowe i efektywne wykonywanie zadań służbowych.
Z kolei kompetencje miękkie to nasze cechy indywidualne, których nie sposób zmierzyć. Zatem, o ile to, że mamy dużą wiedzę merytoryczną w danej dziedzinie, łatwo jest zweryfikować, o tyle ciężko jest udowodnić umiejętność współpracy w grupie albo zaangażowanie. Te ostatnie cechy są widoczne dopiero podczas kontaktów z innymi pracownikami.
Kompetencje miękkie – przykłady
Kompetencje miękkie, które są pożądane w pracy, to przykładowo:
- Umiejętność pracy pod presją czasu i odporność na stres. Ważny jest też sposób, w jaki radzimy sobie ze stresem w pracy.
- Dbałość o dobrą atmosferę i komunikację w dziale.
- Umiejętność rozwiązywania konfliktów.
- Gotowość do kompromisów.
- Asertywność.
- Umiejętność motywowania do pracy podwładnych albo współpracowników.
- Logiczne myślenie.
- Kreatywność.
- Elastyczność i otwartość na nowe rozwiązania.
- Komunikatywność i umiejętność pracy w zespole.
- Motywacja do pracy.
- Zaangażowanie w pracę.
- Zdolności przywódcze.
- Umiejętności negocjacyjne.
- Łatwość w realizowaniu zadań i skupienie na osiągnięciu zamierzonego celu.
- Zdolności przekonywania innych do własnych pomysłów.
- Umiejętność delegowanie zadań i skuteczne ich egzekwowanie.
- Życzliwość i pozytywne nastawienie do ludzi.
- Umiejętność ustalania priorytetów.
- Umiejętność organizowania własnej pracy pod względem efektywności i terminowości.
- Dobre zarządzanie własnym czasem.
- Wysoka kultura osobista.
- Łatwość w nawiązywaniu relacji ze współpracownikami i klientami.
- Umiejętność radzenia sobie z „trudnymi” klientami.
- Gotowość do przyjmowania konstruktywnej krytyki oraz umiejętność wprowadzania zmian zgodnie z uwagami.
- Chęć do pogłębiania wiedzy, nauki i samorozwoju.
- Umiejętność dostosowywania się do ścisłych wytycznych.
- Szybkie i łatwe odnajdowanie się w nowym miejscu pracy.
Kompetencje twarde – przykłady
Do kompetencji twardych można zaliczyć:
- Znajomość języków obcych. Przy czym musi to być poziom co najmniej komunikatywny. W międzynarodowych korporacjach zwykle wymagana jest biegła znajomość umożliwiająca swobodną konwersację ze współpracownikami z innych krajów oraz przygotowywanie prezentacji.
- Znajomość programów oraz systemów wykorzystywanych w danej organizacji. Są to przykładowo: pakiet MS Office, SAP, języki programowania Java, Python i Ruby, CRM-y albo programy magazynowo-księgowe.
- Prawo jazdy. Najczęściej wymagane jest czynne prawo jazdy kategorii B, co oznacza, że możemy od razu zasiąść za kierownicą bez jazd doszkalających.
- Umiejętność obsługi kasy fiskalnej.
- Wiedza specjalistyczna albo branżowa np. w zakresie księgowości, zarządzania, obsługi maszyn, sporządzania ofert handlowych, nabywana albo podczas studiów, albo wraz z doświadczeniem na danym stanowisku lub w danej branży.
- Umiejętność czytania dokumentacji technicznej – niezmiernie ważne na stanowiskach produkcyjnych, gdzie trzeba ustawić maszyny.
- Umiejętność przygotowywania raportów finansowych.
- Znajomość zasad SEO.
- Znajomość programów modelowania 3D.
- Posiadanie uprawnień i certyfikatów umożliwiających wykonywanie zadań na danym stanowisku np. elektrycznych do kontroli instalacji, uprawnienia do obsługi wózków widłowych.
Jakie kompetencje są szczególnie cenione na rynku pracy?
Jeszcze do niedawna pracodawcy przykładali wagę wyłącznie do kompetencji twardych. Liczyła się wiedza teoretyczna i doświadczenie, tak aby nowy pracownik od razu mógł rozpocząć pracę i przynosić zyski firmie. Oczywiście nadal kandydat musi spełniać praktycznie wszystkie wymagania w zakresie wykształcenia, doświadczenia i wiedzy branżowej, aby został przyjęty do pracy, jednak coraz częściej pracodawcy zwracają uwagę na kompetencje miękkie. Te doświadczony rekruter potrafi zweryfikować na rozmowie kwalifikacyjnej.
Jednymi z najbardziej cenionych umiejętności są współpraca w zespole i komunikatywność. Jak wiadomo, sukces rzadko kiedy jest zasługą jednej osoby, zwykle pracuje na niego cały dział. Co więcej, osoby umiejące pracować z innymi, raczej mają pozytywne nastawienie i są bardziej zaangażowane.
W dobie rozwoju pracy zdalnej pracodawcy wymagają od pracowników dobrej organizacji pracy własnej i ustalania priorytetów. Brak nadzoru i domowe warunki sprawiają, że łatwo się rozpraszamy, a co za tym idzie wykonanie prostych zadań może się przeciągnąć w czasie. A wtedy łatwo o niedotrzymanie terminów.
Kolejnymi pożądanymi kompetencjami miękkimi są elastyczność i zdolność przystosowania się do nowych warunków. Przecież nie wszystko zawsze idzie zgodnie z planem, czasem, aby przegonić konkurencję, firma musi zmienić styl pracy, a to nie uda się, jeśli pracownicy nie będą umieli odnaleźć się w nowej sytuacji.
W przypadku kadry kierowniczej duże znaczenie mają kompetencje w zakresie negocjacji, zarządzania ludźmi i radzenia sobie ze stresem. Taka osoba powinna być spokojna, pewna siebie, pozytywnie nastawiona do innych i asertywna. Te cechy połączone z kompetencjami twardymi np. wiedzą branżową sprawią, że ludzie będą chętnie wykonywać polecenia takiego przełożonego i uwierzą w jego wizję.
Dla pracodawcy liczy się również pozytywne nastawienie, własna inicjatywa i motywacja do pracy. Tylko zaangażowany pracownik, jest w stanie znaleźć nowe rozwiązania i podzielić się nimi z innymi.
Umiejętności miękkie – w jaki sposób można je rozwijać?
Ponieważ uczymy się całe życie, a świat się ciągle rozwija, nigdy nie ma sytuacji, kiedy posiądziemy całą wiedzę. Umiejętności twarde łatwo jest rozwijać poprzez uczestnictwo w kursach, na studiach albo szkoleniach. Są one mierzalne, więc nie mamy problemu z określeniem, na jakim poziomie jest nasza wiedza. Inaczej jest z kompetencjami miękkimi. Człowiek rodzi się z pewnymi predyspozycjami, więc nie każdą cechę da się wyuczyć.
Poza tym wiele z nich rozwijamy w trakcie nabywania doświadczenia zawodowego i życiowego. Jednak niektóre kompetencje miękkie, szczególnie przydatne na określonych stanowiskach, można rozwinąć na specjalistycznych szkoleniach.
Przykładowo jest wiele kursów uczących asertywności, czyli umiejętności odmawiania. Są to zwykle zajęcia praktyczne, na których odtwarzane są scenki z życia, a kursanci mają za zadanie grzecznie powiedzieć „nie”.
Osoby na stanowiskach kierowniczych mają możliwość rozwinąć kompetencje miękkie na szkoleniach dla menażerów. Uczą się na nich nowych technik negocjacji, poznają socjotechniki zarządzania ludźmi i uczą się jak opanować stres.
Obecnie bardzo modne są konsultacje coachingowe. W trakcie spotkania można dowiedzieć się, jakie są nasze mocne i słabe strony, oraz nad jakimi kompetencjami warto popracować. Dobry coach powinien też pokierować swoim podopiecznym, aby ten potrafił jego rady zastosować w życiu codziennym.
Jeśli nie chcemy bądź nie stać nas na porady specjalistów, w internecie są dostępne darmowe e-booki, wskazówki oraz krótkie filmiki, np. jak radzić sobie ze stresem, z trudnym klientem albo toksycznym współpracownikiem.
Umiejętności twarde i miękkie – jak je wpisać w CV?
Podstawową zasadą jest dopasowanie treści CV do konkretnego ogłoszenia. Zatem w CV trzeba podkreślić kompetencje twarde i miękkie, jakie zostały wyszczególnione jako wymagane i pożądane w ofercie pracy. Wtedy zwiększamy swoje szanse na rozmowę kwalifikacyjną. Możemy to zrobić w sekcji Umiejętności, a najważniejsze z nich rozwinąć w liście motywacyjnym.
Umiejętności twarde do CV należy opisać jak najdokładniej. Przykładowo przy językach obcych dodajemy stopień ich znajomości, a przy listowaniu używanych programów – dokładne ich nazwy.
Z kolei umiejętności miękkie w CV powinny być poparte przykładami. Na przykład, jeśli dzięki naszej kreatywnoci i umiejętności motywowania pracowników udało się osiągnąć znakomite wyniki sprzedaży – warto tu podać konkretne liczby lub wartości procentowe.
Pamiętajmy, że CV powinno być krótki i treściwe, dlatego nie wymieniamy w nim wszystkich naszych cech, a jedynie te najważniejsze, które będą wartościowe dla nowego pracodawcy.
Nie wolno też wpisywać tych kompetencji miękkich i twardych, których nie mamy, ponieważ doświadczony rekruter w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej, łatwo domyśli się, że nie jest to prawda. Kłamstwo w CV od razu przekreśla szansę na zatrudnienie.
Kompetencje miękkie czy kompetencje twarde – które są ważniejsze?
Obecnie pracodawcy przywiązują jednakową wagę do kompetencji miękkich i twardych. Oczywiście wszystko zależy od stanowiska i rodzaju pracy. Przykładowo programista nie musi mieć rozwiniętych kompetencji współpracy w grupie, ponieważ na tym stanowisku najistotniejsze są znajomość języków programowania, kreatywność i praca pod presją czasu. Takie osoby zwykle pracują samodzielnie i często zdalnie.
Z kolei dla osoby zatrudnionej na stanowisku sprzedawcy istotne są umiejętności miękkie takie jak radzenie sobie z trudnymi klientami, uczciwość, pracowitość i komunikatywność. Obsługi kasy fiskalnej można się nauczyć już w trakcie pracy.
W pracy biurowej również liczą się umiejętności interpersonalne, ponieważ to od nich zależy atmosfera w pracy. W sytuacji, kiedy na dane stanowisko aplikuje wiele osób o podobnych kompetencjach twardych, to umiejętności miękkie zwykle decydują, kto zostanie zatrudniony.
Kompetencje miękkie i twarde – podsumowanie
Bez kompetencji twardych ciężko jest znaleźć pracę. Jednak te można nabyć na kursach zawodowych i szkoleniach. Z kolei umiejętności miękkie posiada każdy z nas – choć są one rozwinięte w różnym stopniu.
Aplikując na konkretne stanowisko pracy, w swoim CV warto uwzględnić te kompetencje miękkie i twarde, które są wymienione w ogłoszeniu. Oczywiście, o ile je mamy. Dla pracodawców oprócz wykształcenia i doświadczenia na podobnym stanowisku liczą się cechy indywidualne kandydata. Współpraca z innymi, elastyczność, kreatywność i wysoka kultura osobista to cechy pożądane u każdego pracownika.
