Choroby oraz schorzenia wynikające z depresji, stanów lękowych, wypalenia zawodowego czy nerwicy, często diagnozowane bez konsultacji z psychiatrą czy psychologiem, również są przyczyną pracowniczej absencji.
COVID to słowo, które ma ponad 4 mld wyników w Google. Bez wątpienia pandemia wpłynęła na nasze życie – prywatne i zawodowe. Zmieniła sposób, w jaki wypoczywamy, jak się komunikujemy oraz dokąd wyjeżdżamy.
Naukowcy nie są jeszcze w stanie jednoznacznie określić, jak bardzo obecna sytuacja wpłynęła na naszą kondycję psychiczną. Mówi się m.in. o zjawisku tzw. wzrostu potraumatycznego (z ang. post-traumatic growth), które sprowadza się do pozytywnych zmian, następujących po trudnych i stresujących wydarzeniach. W Nowej Zelandii wiele osób potwierdziło, że w wyniku lockdownu zmieniło swoje dotychczasowe życie, priorytety oraz polepszyło relacje z bliskimi.
Nie ulega jednak wątpliwości, że wraz z wybuchem epidemii zdrowie psychiczne wielu ludzi wyraźnie się pogorszyło. Pojawienie się groźnej, a dla wielu śmiertelnej choroby, o zasięgu ogólnoświatowym, pociągnęło za sobą poważne konsekwencje dotyczące również naszego poczucia bezpieczeństwa, relacji rodzinnych czy zawodowych, które zostały niekiedy na dłuższy czas zawieszone. Ograniczyło także bezpośredni kontakt z innymi oraz pogłębiło poważne problemy związane np. z przemocą domową.
Z drugiej strony groźny wirus przyczynił się do nagłośnienia zjawiska, które towarzyszyło nam już od dawna, ale było tabuizowane. Jeszcze kilka lat temu rzadko kto miał odwagę przyznać się otwarcie do depresji czy zdiagnozowanej nerwicy w obawie, że znajomi z pracy przykleją tej osobie łatkę „nienormalnej” czy „psychicznej”. Wydaje się, że w ostatnim czasie świadomość społeczna odnośnie chorób psychicznych znacznie się poszerzyła i powoli zaczęto traktować je na równi z dolegliwościami somatycznymi.
Jeszcze kilka lat temu rzadko kto miał odwagę przyznać się otwarcie do depresji czy zdiagnozowanej nerwicy w obawie, że znajomi z pracy przykleją tej osobie łatkę „nienormalnej” czy „psychicznej”.
W trakcie lockdownu zarówno ci, którzy przebywali na home office, jak i pracownicy oraz pracodawcy, którzy nie mieli takiej możliwości (np. lekarze, kierowcy, przedstawiciele służb porządkowych czy ekspedienci), byli szczególnie narażeni na negatywne skutki pandemii odczuwane przede wszystkim jako pogorszenie kondycji psychicznej.
Wellbeing w czasach pandemii
Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, wraz z Grupą ArteMis, w ramach ogólnopolskiej kampanii „Zrozum. Poczuj. Działaj!”, w kwietniu 2021 r. przeprowadzili badanie „Zdrowie psychiczne w środowisku pracy”. Chciano przede wszystkim rozpoznać problemy oraz potrzeby z zakresu zdrowia psychicznego, jakie występują w środowisku pracy.
Badanie poruszało zagadnienia takie jak:
- znajomość zaburzeń psychicznych,
- ocena inicjatyw wsparcia zdrowia psychicznego w miejscu pracy,
- problemy, które mogą wystąpić w miejscu pracy na skutek zaburzeń psychicznych,
- wpływ pandemii i zmiany organizacji pracy na samopoczucie.
Jak pokazują wyniki przeprowadzonego badania, problemy związane z kondycją psychiczną, które najczęściej mogą dotknąć pracowników, to:
- wypalenie zawodowe (85%),
- depresja i inne zaburzenia nastroju (78%),
- zaburzenia nerwicowe/lękowe (59%),
- zaburzenia adaptacyjne związane ze stresem (41%).
Więcej na temat stanu zdrowia polskich pracowników przeczytasz w artykule: Atlas chorób pracownika.
Z czego wynikają zaburzenia psychiczne pracowników? Wśród najczęściej podawanych przyczyn można wymienić np. wzmożony stres, presję czasu i wyników, zbyt dużą ilość obowiązków, przemęczenie oraz bardzo wysokie wymagania. Z pewnością niekorzystnie działają również częste konflikty w pracy, brak zaufania, szacunku czy wykonywanie obowiązków poniżej kwalifikacji. Więcej na temat zmęczenia w pracy przeczytasz w artykule: Zmęczenie w pracy – badania pokazują, że nie jest najlepiej.
Warto pamiętać, że zła kondycja psychiczna pracowników jest przyczyną zwolnień chorobowych. Nawet jeśli nie powoduje absencji, wpływa na obniżenie wydajności, efektywności oraz koncentracji w trakcie wykonywanej pracy, a w skrajnych przypadkach może prowadzić do wypadków w miejscu pracy.
Jak zadbać o zdrowie psychiczne pracowników?
Wyniki wspomnianego już badania „Zdrowie psychiczne w środowisku pracy” wskazują, że 71% respondentów z grupy pracowników uważa, iż pracodawca powinien zainteresować się samopoczuciem swoich pracowników. Ponadto 96% badanych z grupy pracodawców jest podobnego zdania. Prawie 90% osób uważa, że organizacja powinna pomagać zatrudnionym z zaburzeniami psychicznymi, a pracodawca powinien prowadzić program, pozwalający zadbać o zdrowie psychiczne zespołu.
Poniżej znajdziesz kilka praktycznych wskazówek dla pracodawców, zainteresowanych wsparciem swoich podwładnych.
Co można zrobić, żeby poprawić kondycję psychiczną zespołu?
- zadbanie o przyjazne środowisko pracy (otwarta komunikacja, bieżące rozwiązywanie konfliktów),
- podtrzymywanie nieformalnych relacji pomiędzy pracownikami, np. poprzez zagwarantowanie im spokojnego miejsca do spędzenia przerw,
- zapewnienie stabilności zatrudnienia,
- dostosowanie benefitów do aktualnych potrzeb pracowników (np. zagwarantowanie prywatnej opieki medycznej),
- zapewnienie konsultacji ze specjalistą zdrowia psychicznego (67% osób z grupy pracowników, biorących udział w badaniu w ramach kampanii „Zrozum. Poczuj. Działaj!” uważa, iż dobrym pomysłem jest, aby konsultacje z psychologiem/terapeutą dla pracowników były zapewniane przez firmę),
- zadbanie o otwartą komunikację pomiędzy pracownikami, przełożonymi oraz zarządem,
- oferowanie szkoleń czy webinarów na temat dbania o zdrowie psychiczne,
- rozpowszechnianie wśród pracowników materiałów edukacyjno-informacyjnych, dotyczących zdrowia psychicznego,
- zapewnienie pracownikom przestrzeni umożliwiających wyciszenie i relaks,
- regularne przeprowadzanie badań zaangażowania i satysfakcji z pracy,
- zapewnienie pracownikom większego wpływu na funkcjonowanie firmy (poczucie sprawczości i odpowiedzialności).
O praktycznych sposobach na wdrażanie w życie koncepcji work-life balance możesz posłuchać z nagrania z webinaru z Martą Blaut.
Świat VUCA a kondycja psychiczna Polaków
VUCA określa współczesność jako pełną zmienności, niepewności, złożoności oraz niejednoznaczności. Rzeczywistość zmienia się wręcz błyskawicznie, jesteśmy bombardowani informacjami, ciągle w gotowości i bez przerwy online. Życie oraz praca w permanentnym pędzie, w dążeniu do realizowania wyśrubowanych wymagań, w środowisku nastawionym na ciągłą walkę, z pewnością przyczynia się do coraz gorszej kondycji psychicznej pracujących Polaków.
Warto więc pomyśleć o naszym zdrowiu w sposób kompleksowy – biorąc pod uwagę także (a może w szczególności) naszą psychikę. Zarówno jeśli jesteśmy pracownikami, jak również kiedy sami jesteśmy szefami. W tym drugim przypadku odpowiadamy za siebie oraz za tych, którzy dla nas pracują.
Źródło:
https://wyborcza.pl/7,75400,27324940,covid-19-nie-sluzy-naszej-psychice-analiza-dotychczasowych.html
