Work-life balance – co to jest? Definicja
Im więcej ludzie pracują, tym mniej mają czasu na inne czynności, takie jak spanie, jedzenie czy spotkania ze znajomymi. Ilość i jakość czasu wolnego jest ważna dla ogólnego dobrostanu człowieka i może przynieść korzyści dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Przede wszystkim unikamy wypalenia zawodowego, które jest uznawane za chorobę zawodową. Równowaga pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym to po angielsku work-life balance.
Dane o work-life balance w Polsce
W Polsce czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy.
Jednak w Raporcie z badania ludności w wieku 18-69 lat w ramach projektu Bilans kapitału Ludzkiego 2022/2021, zrealizowanym przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim, badani wskazali, że w 2021 r. pracowali średnio 43,3 godziny tygodniowo. Z kolei 29% ankietowanych zgodziło się ze stwierdzeniem, że praca uniemożliwia im poświęcenie bliskim tyle czasu, ile by chcieli. Takiego problemy nie zgłaszało 58%. Na konflikt pracy z życiem rodzinnym względnie najsilniej skarżą się mężczyźni oraz kobiety w wieku 45–64.
Z koli wg indeksu work life balance wyliczanego przez OECD, Polska otrzymała 6,5 pkt na 10 możliwych. Organizacja podała też, że w naszym kraju zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy poświęcają średnio 61% swojego dnia, czyli 14,7 godzin, na sprawy osobiste (np. jedzenie i spanie) i wypoczynek. To daje nam 26 miejsce wśród krajów OECD, tuż przed Turcją i Brazylią.
Korzyści work-life balance dla pracowników i pracodawców
Większa produktywność
Wypoczęty pracownik, który ma czas na aktywność fizyczną albo spotkania ze znajomymi jest zdrowszy, zatem mniej choruje i efektywniej pracuje. Ponieważ ma wiele zajęć po pracy, będzie zmotywowany do lepszego zarządzania czasem, aby nie zostawać po godzinach.
Kreatywność
Odprężony i dotleniony mózg lepiej pracuje, czego efektem jest większa kreatywność.
Możliwość rozwoju pasji
Wlb pozwala na realizację marzeń i osiągania zamierzonych celów zawodowych i osobistych. Pracownicy zdobywają nowe umiejętności, które mogą też wykorzystać w pracy.
Lojalność pracowników
Pracownik, o którego dba pracodawca, czyli nie narzuca mu nadgodzin, oferuje dodatkowe benefity i chętnie udziela urlopu, nie będzie szukał nowego miejsca pracy.
Pozytywna opinia o pracodawcy
Firma, która stara się dbać o work-life balance jest dobrze postrzegana na rynku. Pracownicy chętnie aplikują na wolne stanowiska i rzadko się zwalniają.
Work-life balance – przykłady działań przywracających równowagę
Elastyczne godziny pracy
Dzięki elastycznym godzinom pracy możemy uniknąć stania w korkach w godzinach szczytu, spokojnie zaprowadzić i odebrać dzieci z przedszkola, albo zdarzyć na kurs tańca lub językowy. Wszystko bez stresu, że się gdzieś spóźnimy.
Szkolenia i konferencje
Podnoszenie kwalifikacji pracowników przysłuży się nie tylko pracodawcy, ale i uczestnikom. W trakcie szkoleń rozwijamy nie tylko swoje umiejętności zawodowe, ale i przydatne kompetencje interpersonalne. Praca w grupie, radzenie sobie ze stresem przyda się także w życiu prywatnym.
Imprezy integracyjne
Imprezy integracyjne pozwalają nie lepsze poznanie się pracowników i kadry zarządzającej. W luźnej atmosferze można porozmawiać o pracy, swoich pasjach i planach. Takie spotkania nie muszą być wyjazdowe. Wiele firm decyzje się na imprezę wieczorem w klubie, w restauracji, a nawet po południu w piątek w biurze.
Przerwy lunchowe
Przerwy na lunch to okazja do oderwania się od biurka, przygotowanie sobie posiłku i zjedzenie go razem z innymi pracownikami. W wielu firmach jest zakaz spożywania lunchu przed komputerem, można w tym czasie wyjść poza zakład pracy albo zjeść obiad w stołówce.
Dofinansowanie urlopów
W wielu firmach popularne są tzw. wczasy pod gruszą, czyli dopłaty do urlopu. Warunkiem uzyskania dofinansowania jest wzięcie co najmniej 10 dni wolnych z rzędu, czyli 14 dni kalendarzowych. Eksperci mówią, że jest to najmniejsza liczba dni, jaka pozwala na odpoczynek od pracy.
Benefity związane z kulturą i aktywnością fizyczną
Karty na zajęcia sportowe, dofinansowanie biletów na różne wydarzenia kulturalne albo bony zniżkowe na różne usługi zachęcają pracowników do aktywnego spędzania czasu. W ten sposób mogą też rozwijać swoje pasje po pracy.
Pokoje do relaksu i wyciszenia
W dużych międzynarodowych korporacjach popularne są zamknięte pokoje albo całe strefy przeznaczone do odpoczynku i relaksu w tracie pracy. W sytuacjach stresowych przykładowo po nerwowej rozmowie z klientem albo po zakończeniu pracy nad ważną prezentacją można się tam zamknąć samemu i wyciszyć.
Jak osiągnąć work-life balance?
Zaplanuj swoje cele i określ wartości
W wielu firmach co roku organizuj się spotkania pracowników z przełożonym, aby omówić dotychczasowe osiągnięcia i cele na kolejny rok. Dzięki temu znamy oczekiwania pracodawcy i wiemy, w jakim momencie kariery jesteśmy. Podobnie warto zaplanować cele prywatne, tak aby wiedzieć, do czego dążymy. Pamiętaj, że praca to nie wszystko. Postaraj się, wziąć raz w roku dłuższy urlop – co najmniej 2 tygodniowy.
Odpoczywaj w dni wolne i w czasie urlopu
W dni wolne należy się relaksować i odpoczywać. Zatem nie odbieraj służbowego telefonu, a jeśli możesz, zostaw go w biurze. Zadbaj o swoją kondycję fizyczną i ruch na świeżym powietrzu.
Rozwijaj swoje pasje
W życiu należy znaleźć też czas na rozwój osobisty i hobby. Czytanie książek, chodzenie do kina i teatru bawi, relaksuje i rozwija. Hobby pozwala oderwać się od codzienności i zanurzyć w tym, co jest dla nas przyjemne. Dzięki temu nasza uwaga będzie podzielona na kilka stref życia, a nie skupiona wyłącznie na pracy. Nie masz pasji? Znajdź ją! Zapisz się na kurs tańca, na siłownię albo na szkolenie np. z tapicerowania, albo rysunku. Może odkryjesz w sobie nowy talent?
Popracuj nad organizacją pracy
Life work balance wymaga dobrej organizacji czasu. O ile pracę w biurze łatwo jest zaplanować, to wiele osób ma problem z czasem wolnym. Jeśli uważasz, że brakuje Ci doby, aby zrobić wszystko, co zaplanowałeś, to spisz swoje zdania na kartce i podsumuj, ile czasu Ci one zajmują. Dobrym rozwiązaniem jest zaangażowanie wszystkich członków rodziny w obowiązki domowe. Nie zapominaj, że niektóre czynności jak zakupy możesz zrobić przez internet – a zaoszczędzony czas przeznacz na przyjemności.
Nie bądź perfekcjonistą
W pracy nie zawsze będziemy najlepsi. Czasem trzeba pozwolić wykazać się też innym współpracownikom. Niestety ciągłe dążenie do perfekcji to prosta droga do pracoholizmu i wypalenia zawodowego. Dlatego czasem odpuść i wykonaj zadanie najlepiej, jak potrafisz.
Proś o wsparcie w pracy
Kiedy pracy jest za dużo, zostajesz po godzinach, a stres związany z niewykonaniem zadania narasta. By tego uniknąć, poproś szefa albo współpracowników o pomoc. To samo tyczy się życia rodzinnego. Z pewnością są czynności, w których mogą uczestniczyć nawet kilkuletnie dzieci.
Jesteś chory – idź do lekarza
Nikt nie lubi być chory, jednak przychodząc nie w pełni zdrowym do pracy, nie tylko nie będziesz skupiony na zadaniach, ale i możesz zarazić innych. Jeśli nie chcesz iść na zwolnienie lekarskie, to porozmawiaj z przełożonym i poproś o możliwość pracy zdalnej.
Zostaw sprawy służbowe w biurze
Po pracy zaczynasz czas wolny, zatem postaraj się nie rozmawiać w domu na tematy zawodowe. Nie sprawdzaj poczty firmowej przed snem i nie rozmyślaj nad nowymi zadaniami.
Work-life balance a praca zdalna
Praca zdalna z domu, czyli home office jest bardzo wygodna dla pracownika. Nie tracimy czasu na dojazdy do biura oraz szykowanie się do wyjścia – pracować możemy nawet w pidżamie z własnego łóżka. A to powinno oznaczać, że mamy więcej czasu dla siebie. Niestety często tak jest tylko w teorii. Nie każdy potrafi się skupić na pracy w warunkach domowych. Od obowiązków odciągają rzeczy, które można zrobić w trakcie wykonywania obowiązków: pranie, sprzątanie, gotowanie. Jeśli zaczniemy robić zbyt wiele przerw, może się okazać, że pracujemy od rana do wieczora, czyli w efekcie więcej niż przepisowe 8 godz.
Oto kilka wskazówek jak wdrożyć zasady work-life balance przy pracy zdalnej:
- Stałe godziny pracy. Praca w domu wymaga samodyscypliny, dlatego najlepiej jest wyznaczyć sobie godziny pracy. W tym czasie nie interesują nas inne zajęcia niż służbowe.
- Ubranie jak do biura. Praca w pidżamie albo w dresach może i jest wygodna, jednak warto ubierać się inaczej, niż chodzimy po domu. Nie mówimy tu o garniturze albo garsonce, ale casualowym stroju, który da poczucie, że mimo że jesteśmy we własnym pokoju, to pracujemy.
- Oddzielne miejsce tylko do pracy. Jeśli masz taką możliwość, wyznacz osobne miejsce na pracę. Postaw tam laptopa i rzeczy niezbędne do wykonywania obowiązków. Innym rozwiązaniem, jest rozstawienie się np. przy stole w jadalni. Jednak zaraz po skończonej pracy należy uprzątnąć „stanowisko”. W ten sposób nie będzie nas kusić, aby zajrzeć do służbowej poczty, albo zrobić raport – bo akurat mamy chwilę czasu.
- Przerwy w pracy. Tak samo, jak w biurze, to i w domu konieczne są przerwy: na kawę albo na lunch. Pamiętaj, aby nie jeść posiłków przy komputerze. Jest to niezdrowie i niehigieniczne. Poza tym warto skupić się na przyjemności płynącej z przygotowanego posiłku.
- Codzienne rytuały. Na koncentrację wpływają też rutynowe czynności, jakie wykonujemy np. przed albo po pracy. Na przykład filiżanka ulubionej herbaty po zamknięciu komputera da sygnał naszemu mózgowi, że mamy już wolne i można się zrelaksować. Odmiennie podziała przykładowo mocne espresso przy biurku na rozpoczęcie dnia pracy.
Work-life balance w praktyce
Zachowanie równowagi pomiędzy pracą a życiem prywatnym jest bardzo ważne dla pracownika, jak i pracodawcy. Jak wiadomo zbyt dużo obowiązków, stres i praca po godzinach sprzyja wypaleniu zawodowemu, chronicznemu zmęczeniu i niezadowoleniu. Takiej osobie często nie starcza siły i czasu na rozwijanie swoich zainteresowań, wyjście ze znajomymi do klubu albo zabawy z dziećmi.
Dlatego coraz więcej pracowników wybiera takiego pracodawcę, który dba o kadrę i jej zdrowie psychiczne. Elastyczne godziny pracy, benefity w postaci karty multisport, masażów w pracy albo wypłaty tzw. wczasów pod gruszą” to tylko przykłady jak pracodawca może przyczynić się do poprawy jakości życia swoich podwładnych. A jak wiadomo, wypoczęty pracownik jest bardziej kreatywny i chętnie angażuje się w życie zawodowe i swoje obowiązki.
