Czym jest success fee?
Success fee to specjalna forma wynagrodzenia, które wypłacane jest zleceniobiorcy wyłącznie w przypadku osiągnięcia określonych celów. Stanowi więc pewnego rodzaju premię, która ma zachęcić pracownika do większego wysiłku, zapewniając jednocześnie sukces ważnym dla firmy projektom.
Honorarium za sukces może być wykorzystywane zarówno w relacji pracodawca – pracownik, jak i na linii klient – wykonawca. W tym drugim przypadku zleceniodawca nie tylko opłaca usługi danej firmy zgodnie z jej cennikiem, ale też wynagradza ją za określone efekty, ustalone na początku współpracy.
Należy zauważyć, że choć success fee najczęściej przyjmuje postać dodatkowego wynagrodzenia, to w niektórych sytuacjach może stanowić jedyną zapłatę za usługi. W taki sposób działa to choćby w przypadku brokerów handlowych, którzy otrzymują wyłącznie prowizję od sprzedaży produktu lub usługi, więc nie są wynagradzani za czas i wysiłek włożone w niesfinalizowane transakcje. Podobne rozwiązanie mogą wykorzystywać agencje nieruchomości, pobierające opłatę od klienta dopiero wtedy, gdy uda im się sprzedać jego mieszkanie.
Jak więc widzisz, success fee ma różne oblicza i wiele zastosowań. Nic więc dziwnego, że podczas gdy jedni chwalą sobie takie rozwiązanie, inni zagorzale je krytykują. Poszczególnym zaletom i wadom wynagrodzenia za wyniki przyglądam się w dalszej części artykułu.
Ile wynosi success fee?
Wysokość success fee może różnić się w zależności od branży. Zawsze ustalana jest jednak indywidualnie i przyjmuje formę procentu od ustalonej wartości. W przypadku agencji czy kancelarii może to być na przykład udział w zyskach klienta, a w przypadku pracownika lub zleceniobiorcy – określony procent pensji.
Warto zwrócić uwagę na częstą zależność, zgodnie z którą stosunkowo niska podstawa wynagrodzenia idzie w parze z wysokim procentem success fee. Im zaś większa pensja jest wypłacana niezależnie, tym mniejsze honorarium od sukcesu. Nie jest to oczywiście żelazną zasadą, ale proporcja ta równoważy akcenty i zazwyczaj godzi interesy przedsiębiorców, pracowników oraz klientów.
Success fee w umowie zlecenie
Success fee jako jedyna forma wynagrodzenia nie jest dopuszczalna w umowie o pracę. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracodawca ma bowiem obowiązek wypłacać pracownikom pensję w postaci stałej kwoty lub ustalonego procentu, niezależnie od ich osiągnięć.
W umowie o pracę musi więc zostać określone stałe wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje za wykonanie swoich obowiązków. Bywa ono ustalane na podstawie różnych czynników, ale nie może być zależne wyłącznie od efektów pracy. Ten rodzaj porozumienia ma w końcu na celu zapewnienie osobie zatrudnionej stabilności finansowej i zabezpieczenia socjalnego, dlatego jej pensja powinna być gwarantowana, bez względu na osiągane wyniki.
Nie zmienia to jednak faktu, że w umowach o pracę mogą znaleźć się dodatkowe zapisy dotyczące premii lub systemów motywacyjnych, które uzależniają część wynagrodzenia od określonych kryteriów czy osiągnięć. Tego typu success fee stanowi jednak uzupełnienie podstawowego wynagrodzenia, a nie jego jedyną formę.
Zdecydowanie większą swobodę w zakresie success fee daje umowa zlecenie. To właśnie w jej przypadku taka forma wynagrodzenia najczęściej znajduje zastosowanie. Zleceniodawcy nie ogranicza bowiem najniższa krajowa, a jedynie minimalna stawka godzinowa. Co więcej, pensja zleceniobiorcy objęta jest swobodą umów i indywidualnymi ustaleniami stron.
Umowa zlecenie jest regulowana Kodeksem cywilnym, a nie Kodeksem pracy, dzięki czemu znaczna część wynagrodzenia zleceniobiorcy może przyjąć formę success fee. Otwiera to pole do negocjacji i pozwala dość łatwo powiązać zarobki osoby zatrudnionej z efektami jej pracy. W takim przypadku bardzo istotne jest jednak szczegółowe opisanie zasad określania sukcesu danego projektu.
Czy success fee jest zgodne z prawem?
Pod warunkiem spełnienia określonych wymagań prawo zezwala na stosowanie success fee w relacjach z pracownikami i kontrahentami. Jak już wspomniałem, zdecydowanie częściej rozwiązanie to wykorzystywane jest w przypadku umów cywilnoprawnych niż umów o pracę, zwłaszcza jeśli wynagrodzenie za efekty ma stanowić całość lub większość pensji zleceniobiorcy.
Aby zastosować success fee w umowie zlecenie, należy spełnić tylko jeden warunek, a mianowicie określić stawkę godzinową, która przysługuje zleceniobiorcy bez względu na rezultaty jego pracy. Aktualne zapisy stanowią, że jej wartość nie może wynosić mniej niż 22,80 zł brutto za godzinę (23,50 zł brutto od lipca 2023 r.).
Wyjątek stanowi sytuacja, w której zleceniobiorca sam wyznacza sobie miejsce i czas pracy, a obie strony zawierające umowę zlecenie zgadzają się na wynagrodzenie prowizyjne. Wówczas zleceniodawcy nie obowiązuje minimalna stawka godzinowa, a pensja osoby zatrudnionej zależy wyłącznie od osiąganych przez nią efektów.
Warto jednocześnie pamiętać, że w przypadku takich zawodów jak radca prawny czy adwokat success fee może być stosowane wyłącznie w charakterze premii. Etyka zawodowa zakazuje im bowiem zawierania z klientami umów, przewidujących wypłatę honorarium wyłącznie w przypadku pomyślnego wyniku sprawy.
W jakich zawodach najczęściej pojawia się success fee?
Mimo że success fee to coraz powszechniejsze rozwiązanie, stosuje się je tylko na niektórych stanowiskach. Najczęściej reguluje ono warunki wynagrodzeń w takich branżach jak:
- Doradztwo inwestycyjne – wynagrodzenie doradców pracujących w branży finansowej stanowi najczęściej procent zysków ich klientów. Sprawia to, że im wyższe zwroty z inwestycji uda im się wypracować dla swoich zleceniodawców, tym więcej sami zarobią.
- Pośrednictwo nieruchomości – success fee jest powszechnie stosowane w obrocie mieszkaniami, niezależnie od ścieżki kariery obranej przez pośrednika. Może on pobierać procent od wartości sprzedanego lokalu zarówno jako freelancer, jak i jako pracownik biura nieruchomości.
- Usługi prawne – jak już wiesz, radcy prawni i adwokaci mogą pobierać premię za pozytywne rozstrzygnięcia spraw swoich klientów, na przykład w formie procentu od wywalczonego przed sądem odszkodowania.
- HR – firmy prowadzące rekrutacje dla swoich klientów mogą otrzymywać premie za procesy zakończone zatrudnieniem nowego pracownika.
- Windykacja – w tym przypadku success fee może stanowić procent kwoty odzyskanej przez windykatora dla jego klienta.
Warto zauważyć, że w każdym z powyższych przykładów success fee może regulować wynagrodzenie samej firmy, jak i zatrudnionej w niej pracowników.
Success fee to wszechstronne narzędzie, które znakomicie sprawdza się jako element strategii motywacyjnej dla pracowników i zleceniobiorców. Przedsiębiorcy wykorzystują je również w charakterze gwarancji, która ma przekonać ich klientów o dążeniu do wspólnych celów. Choć opłata ta może budzić pewne wątpliwości natury etycznej, to pod warunkiem realizacji obowiązujących przepisów generuje zdecydowanie więcej szans niż zagrożeń.
