Czym jest premia i dlaczego warto ją przyznawać?
Premia jest dodatkiem do płacy zasadniczej pracownika. Jej wypłacanie oraz wysokość zależą od spełnienia określonych kryteriów. Premia to jedno ze skuteczniejszych narzędzi motywujących, a co za tym idzie to dobry sposób na zwiększenie efektywności pracowników i ogólnych wyników firmy.
Zasady przyznawania premii
Kodeks pracy nie określa zasad przyznawania premii ani tym bardziej jej wysokości. Zasady udzielania premii powinny być zawarte w regulaminie wynagradzania (lub regulaminie premiowania) pracowników w danej firmie lub w umowie o pracę podpisanej na początku zawarcia stosunku pracy. Warunki udzielania tego dodatku powinny być sformułowane w taki sposób, aby jasno można było określić, czy dany pracownik powinien otrzymać premię, czy nie, albo że powinien ją otrzymać w niepełnym wymiarze. Decyzja o przyznaniu premii nie może zależeć od subiektywnej oceny przełożonego ani być oparta na nieznanych kryteriach.
Rodzaje premii
- Premia regulaminowa – jest określona w regulaminie i przysługuje pracownikom, którzy spełnią określone wcześniej, jasno sprecyzowane wymagania. Podstawowe kryteria jej przyznawania to: częstotliwość, określenie charakteru (indywidualnego lub zespołowego), forma przyznawania, wysokość i warunki do spełnienia.
- Premia uznaniowa – to nagroda dla pracowników przyznawana na nieco luźniejszych zasadach, bez określonych kryteriów. W tym przypadku pracodawca może zdecydować, że pracownik zasłużył na premię i w jakiej wysokości ją przyznać.
- Premia motywacyjna – jej celem jest zmotywowanie pracowników do osiągania lepszych wyników pracy. Może być przyznana na przykład wtedy, kiedy pracodawca zaobserwuje mniejsze zaangażowanie wśród pracowników.
- Premia zadaniowa – najczęściej jest formą premii regulaminowej. Pracownik lub cały jego zespół dostają nagrodę za wykonanie określonego zadania, np. po zakończeniu projektu bądź po osiągnięciu określonego pułapu sprzedaży.
System premiowania pracowników
- Premia prowizyjna – najczęściej stosuje się ją w handlu. Wtedy oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownik otrzymuje premię zależną np. od wartości sprzedanych produktów.
- Premia indywidualna – przyznawana pracownikowi za jego indywidualne osiągnięcia.
- Premia zespołowa – może być przyznawana np. za osiągnięcie ponadprzeciętnych wyników przez zespół lub po zakończeniu projektu z sukcesem. Jej dużą zaletą jest to, że osoby w zespole motywują siebie nawzajem.
- Premia frekwencyjna – jest przyznawana w przypadku, gdy pracownik ma pełną lub największą frekwencję. Ten rodzaj premii może mieć charakter stały lub okresowy. Służy przede wszystkim zachęceniu pracowników do nienadużywania zwolnień lekarskich.
- Premia wynikowa – premia przyznawana za osiągnięcie określonego wyniku w danym okresie.
Premia a nagroda – czym się różnią?
Nagroda i premia to pojęcia, które często używane są zamiennie. Niestety błędnie. Oba te narzędzia motywowania to przykłady fakultatywnych składników wynagrodzenia, które najczęściej przyjmują pieniężną postać, a ich przyznanie zależy jedynie od dobrej woli pracodawcy. Najważniejszą różnicą jest to, że przepisy Kodeksu pracy regulują jedynie kwestię nagrody i wskazują, że takie wyróżnienie przyznaje się uznaniowo, np. za wzorowe wypełnianie swoich obowiązków lub przejmowanie inicjatywy w pracy. Premia zaś nie jest uregulowana w Kodeksie.
