Piramida potrzeb Maslowa – co oznacza?
Amerykański psycholog Abraham Maslow w swojej książce pt. Motywacja i osobowość stworzył hierarchię potrzeb człowieka. Jednocześnie postawił tezę, że motywacja do kolejnych działań zależy od tego, czy zostały zaspokojone wcześniejsze potrzeby. Aby więc osiągnąć cele ze szczytu piramidy, trzeba najpierw przejść przez jej niższe etapy.
Hierarchia potrzeb Maslowa – schemat
Na samym dnie piramidy według Maslowa znajdują się potrzeby fizjologiczne, takie jak np. jedzenie czy sen. Bez nich organizm człowieka nie jest w stanie przeżyć.
Kolejny etap to potrzeby bezpieczeństwa. W ich zakres wchodzą takie rzeczy jak np. posiadanie miejsca, w którym można mieszkać.
Wyżej w piramidzie Maslow wpisał potrzeby przynależności. Te dotyczą z kolei naturalnej potrzeby ludzi do nawiązywania kontaktów, a także przyjaźni i miłości.
Drugie pod kątem wagi dla człowieka są potrzeby uznania. W zakresie tego zagadnienia mieści się zarówno chęć uzyskania pochwały, jak i dążenie do zdobycia odpowiedniej pozycji (zarówno zawodowej, jak i społecznej itp.).
Na szczycie piramidy Maslowa znajdują się potrzeby samorealizacji. To nic innego jak zaspokajanie indywidualnych ambicji. Aby jednak dojść do tego etapu, człowiek musi mieć zaspokojone m.in. potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa.
Piramida Maslowa – czy sprawdza się w rzeczywistości?
Teza o tym, że nie da się spełnić potrzeb, które są wyżej w hierarchii, bez zaspokojenia tych teoretycznie mniej istotnych, dla wielu osób wydaje się nielogiczna. Czy naprawdę nie da się samorealizować przed tym, jak znajdzie się przyjaciół? Mimo że przez lata piramida potrzeb Maslowa uchodziła za wzór, wątpliwe jest jej pełne zastosowanie dziś.
W praktyce każdy człowiek jest inny i jego potrzeby mogą się spełniać w inny sposób. Nie można z góry rozstrzygnąć, że dana osoba nie będzie się w stanie osiągnąć odpowiedniej pozycji, jeśli nie spełni swoich potrzeb w zakresie kontaktów międzyludzkich. Istnieją przecież introwertycy, którzy najlepiej czują się w swoim własnym towarzystwie, a mimo to osiągają sukcesy zawodowe.
Piramida potrzeb Maslowa powinna więc być traktowana jako swego rodzaju przykład, a nie wiążący wzór, który znajdzie zastosowanie w każdej sytuacji. Dostosowana do własnych warunków pozwoli wyciągnąć odpowiednie wnioski. Należy jednak docenić jej niewątpliwie ogromny wkład w rozwój psychologii i badanie potrzeb człowieka.
Hierarchia potrzeb – jak można ją wykorzystać w pracy?
Piramida potrzeb Maslowa może być wykorzystana w pracy. Wszystko dlatego, że to właśnie spełnienie potrzeb pracowników jest podstawą skutecznej motywacji. Dzięki piramidzie Maslowa pracodawcy wiedzą, jaka jest hierarchia potrzeb i mogą dzięki temu wprowadzić działania, które pozwolą spełnić te zlokalizowane wyżej.
Warto pamiętać, że takie działania mają duży potencjał, jednak muszą być przeprowadzane w sposób przemyślany. Nie da się pominąć potrzeb znajdujących się w środku piramidy i przeskoczyć od fizjologii do samorealizacji. Takie działanie mogłoby nawet wywołać efekt odwrotny – czyli demotywację. Wszystko dlatego, że pracownik czułby, że jego pozostałe potrzeby nie zostały spełnione.
Jakie zastosowanie mają poszczególne potrzeby z piramidy Maslowa w pracy?
Pracodawca może podjąć działania w celu zaspokojenia potrzeb fizjologicznych pracowników poprzez m.in. zapewnienie im odpowiedniego wynagrodzenia. Dzięki temu zatrudnieni będą w stanie sfinansować niezbędne dla siebie zakupy. W biurze warto pomyśleć o stworzeniu dedykowanych spełnieniu tej grupy potrzeb stref. To np. kuchnia czy pokój do odpoczynku. Coraz więcej zakładów pracy decyduje się również na zapewnienie pracownikom m.in. napojów czy przekąsek.
Potrzeby bezpieczeństwa w pracy sprowadzają się do zapewnienia pracownikom poczucia stabilności. Chodzi tu przede wszystkim o ciągłość zatrudnienia, przewidywalne zachowania przełożonych i określone świadczenia socjalne (np. dopłaty do wczasów).
Bardzo istotne pod kątem zatrudnienia jest też spełnienie potrzeb przynależności. Aby zespół działał efektywnie, trzeba zadbać o to, by współpracownicy mieli ze sobą dobry kontakt. Nikt nie może się czuć wykluczony, a ewentualne przyjaźnie w pracy dodatkowo umacniają więzi i poprawiają atmosferę w pracy.
Stosunkowo łatwo pracodawca może spełnić potrzeby uznania wśród pracowników. Musi jednak zachować wzmożoną uważność i stosować jasny system pochwał. Wystarczy, że będzie na bieżąco doceniał wysiłki swojego zespołu oraz nie zapomni odpowiednio zaakcentować osiąganych dzięki jednostkom sukcesów. Odpowiednim narzędziem do spełnienia tych potrzeb będą np. premie, awanse czy podziękowania.
Najwyższa grupa z piramidy potrzeb Maslowa dotyczy samorealizacji. W tym celu warto na bieżąco być w kontakcie z pracownikiem i weryfikować, czy w trakcie wykonywania swoich codziennych zadań czuje się spełniony. Pracodawca może wspierać rozwój osobisty pracowników np. poprzez oferowanie im szkoleń czy kursów.
Piramida potrzeb Maslowa to ciekawa koncepcja, która z pewnością zmieniła spojrzenie ludzi na zagadnienie potrzeb. Mimo że trudno przyjąć ją w pełni bez wątpliwości, to po dostosowaniu do indywidualnych warunków da się czerpać z niej korzyści. Z piramidy Maslowa mogą również korzystać pracodawcy podczas opracowywania systemów motywacyjnych.
