Dzień Uczciwości przypada na 30 kwietnia, wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych i chociaż jest tam bardziej znane niż w Polsce, to warto z tej okazji poświęcić chwilę i zastanowić się nad kwestiami etyki pracy i zasadą równego traktowania. Pracodawcy zawsze oczekują od swoich pracowników uczciwości i lojalności. Czy zawsze działa to w dwie strony?
Lojalność w pracy
Czym jest lojalność w pracy? Najczęściej rozumiana jest jako postawa, która charakteryzuje Twoje pełne zaangażowanie w sprawy firmowe, wykonywanie obowiązków z największą starannością oraz gotowością do poświęceń w sytuacjach kryzysowych lub kluczowych dla sukcesu firmy.
Z kolei w oczach pracowników można powiedzieć, że uczciwy i lojalny pracodawca to najczęściej taki, który dba o przestrzeganie zasad równego traktowania, potrafi przyznać się do błędu, nie przypisuje sobie cudzych zasług i doceniania pracę swojego zespołu. A jak w takim razie uczciwość i zasada równego traktowania rozumiana jest przez literę prawa?
Prawa pracownika w sytuacji nierównego traktowania
Zgodnie z Kodeksem pracy, zarówno pracownicy, jak i kandydaci muszą być traktowani w sposób równy, a więc: „Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy”.
Jest to katalog otwarty i kryteriów nierównego traktowania może być więcej. O tym, czy dana przesłanka narusza prawo, będzie oczywiście decydować sąd. Jeśli padniesz ofiarą łamania praw pracownika, tj. nierównego traktowania, to możesz dochodzić swoich roszczeń właśnie na drodze sądowej.
W Kodeksie pracy możemy przeczytać również, że „Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów”. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Kandydacie, masz swoje prawa, czyli o dyskryminacji w rekrutacji.
To jednak na Tobie spoczywa obowiązek uprawdopodobnienia. Czyli osoba pozywająca pracodawcę musi wskazać fakty uprawdopodobniające zarzut, że doszło do nierównego traktowania w zatrudnieniu i dopiero wtedy ciężar dowodu przejdzie na pracodawcę. Pracodawca będzie musiał udowodnić, że kierował się obiektywnymi powodami lub że zastosowane przez niego kryterium, w danych okolicznościach, było obiektywnie uzasadnione – wynika to z art. 183b § 1 Kodeksu pracy.
Sprawdź, czym jest nepotyzm.
Jak rozwiązać problem?
Droga sądowa z pewnością jest drogą ostateczną, która raczej nie przyczynia się do poprawy relacji na linii pracownik i pracodawca. Czy można sięgnąć po inne rozwiązania? Co możesz zrobić, jeśli uważasz, że jesteś gorzej traktowany niż inni?
1. Porozmawiaj z szefem
Jeśli uważasz, że Twoi współpracownicy są w jakiś sposób faworyzowani, a pełnią to samo stanowisko, co Ty, to w pierwszej kolejności powinieneś poprosić o rozmowę z szefem i spróbować wyjaśnić sytuację. Odpowiednia komunikacja jest niezwykle ważna. Nie oczekuj, że sytuacja sama ulegnie zmianie albo że ktoś zauważy Twoje niezadowolenie. Spróbuj w pierwszej kolejności porozmawiać i przedstawić swoje stanowisko.
Zanim jednak udasz się na takie spotkanie i będziesz próbować dochodzić swoich praw, warto się dobrze przygotować. Chcąc zawalczyć przykładowo o wyższe wynagrodzenie lub szkolenie, przygotuj odpowiednie argumenty i z pewnością nie zaczynaj od zdania: „Pan X dostał więcej, a ja nie – dlaczego?”. Przede wszystkim powinieneś skupić się na własnej osobie, swoich osiągnięciach i podkreśleniu tego, co wnosisz do firmy. Na przykład, jeśli chciałbyś udać się na szkolenie, to przedstaw, jak wpłynie ono na Twój rozwój i co za tym idzie, jak to przełoży się na osiągnięcia firmy. Taki sposób przedstawienia sprawy będzie znacznie lepiej odebrany, podobnie jest z kwestią wynagrodzenia.
2. Poproś o mediację
Jeśli rozmowa nie przyniesie skutku lub nie da Ci klarownej odpowiedzi, to możesz również zaproponować mediację i poprosić o udział osoby trzeciej, która pomoże znaleźć porozumienie pomiędzy stronami. Inicjowanie takiego rozwiązania to wyraźny sygnał dla pracodawcy, że nie chcesz wchodzić na ścieżkę wojenną, że jesteś profesjonalny, ale jednocześnie masz swoje potrzeby, oczekiwania i chcesz o nich rozmawiać.
3. Pomyśl o zmianie
Jeśli mediacja nie przyniesie poprawy sytuacji bądź pracodawca nie będzie otwarty na dialog, to warto zastanowić się nad tym, czy jest to dla Ciebie właściwe miejsce pracy i zadać sobie pytania: „Czy chcę poświęcać swoją energię dla firmy, która nie potrafi lub nie chce mnie wspierać? Czy w tej organizacji jestem w stanie spełnić swoje ambicje?”.
Jeśli na większość pytań odpowiedź brzmi NIE, to naprawdę warto rozważyć zmianę pracy. Praca w firmie, w której czujesz się niedoceniany, będzie mieć zły wpływ na Twoje samopoczucie i w dłuższej perspektywie może prowadzić nawet do wypalenia zawodowego. Twoje zdrowie – zarówno to psychiczne, jak i fizyczne – powinno być dla Ciebie priorytetem. W tej sytuacji warto pomyśleć o zmianie i zawalczyć o swoje potrzeby w innej organizacji. O tym, jak komunikować potrzebę zmiany lub chęć odejścia z pracy, przeczytasz w tym artykule.
