Metoda SMART - czym jest i do czego służy?
Badacze od lat głowią się nad poznaniem tajników ludzkich motywacji i zdolności realizacji celów. Psycholog doktor Frank L. Smoll z Uniwersytetu w Waszyngtonie sprowadził to zagadnienie do „ABC celów”: A oznacza achievable (osiągalny), B – believable (wiarygodny), C – comitted (skłaniający do zobowiązania). Ta teoria dobrze nakreśla podstawową charakterystykę wyznaczania celów.
W nauce osiągania celów może pomóc psychologia pozytywna. Gary P. Latham z Uniwersytetu w Toronto podkreślał jej znaczenie w realizacji celów. Obserwacje badacza wykazały, że największe powodzenie w tej materii mają optymiści. Warto więc być swoim kibicem i nie podkopywać się na drodze do sukcesu, rezygnując z życiowych możliwości.
Wszystkie te aspekty są istotne w kontekście metody, która pomoże Ci najbardziej: techniki SMART. Co dzieje się, gdy sama psychologia pozytywna i „ABC celów” nie wystarczają? W 1981 roku George T. Duran stworzył metodę SMART. Do dziś jest to jedna z najskuteczniejszych metod wspomagających osiąganie celów. Jej akronim oznacza:
S – specific (szczegółowy / sprecyzowany)
M – measurable (mierzalny)
A – achievable/attractive (osiągalny / atrakcyjny)
R – realistic (realny)
T – timely defined (terminowy / określony w czasie)
Na czym polega metoda SMART?
Jak rozsądnie realizować cele i nie przecenić własnych zasobów? Pracowanie zgodnie z metodą SMART oszczędza czas i nerwy. Poznaj znaczenie haseł:
- Szczegółowy / sprecyzowany – im bardziej ogólny cel, tym szybciej go porzucisz. Ludzki umysł w kontekście planowania lubi konkrety – wtedy może skupić się na realizacji jasno określonych działań. Wyobraź sobie, że chcesz mieć lepszą pracę: dla każdego będzie to oznaczać coś innego. Jaka praca jest według Ciebie lepsza? Czy chcesz się przebranżowić? A może szukasz pracy na tym samym stanowisku, lecz interesują Cię nieco inne obowiązki? Rozbij swój cel na pomniejsze, konkretne czynniki.
- Mierzalny – cel ogólny nie tylko jest mglisty w założeniu, ale również trudno oszacować jego efektywność. Po doprecyzowaniu go sprawdź, jak możesz zmierzyć swoją skuteczność. Masz problem z odpisywaniem na maile, a nieprzeczytane wiadomości piętrzą się w Twojej skrzynce? Wyznacz sobie cel natychmiastowego odpowiadania na 50% wiadomości z danego dnia, a w kolejne dni podnoś liczbę do 60%, 70% itd. W ten sposób wyrobisz nawyk i dostrzeżesz progres w dążeniu do celu.
- Osiągalny / atrakcyjny – obydwa te aspekty są przydatne w motywowaniu się do realizacji zamiarów. Nierealny do wykonania cel sprawi, że poczujesz frustrację i zrazisz się do wyzwań. Z kolei atrakcyjny cel dodatkowo zachęci Cię do działania. Może będzie to zdobycie stanowiska pracy, które ma pożądane przez Ciebie benefity? A może chcesz wdrożyć działania, które pozwolą Twojej działalności gospodarczej osiągnąć wymierne efekty?
- Realny – twarde stąpanie po ziemi i realizacja najgłębszych marzeń mogą sprawiać wrażenie odmiennych konceptów. Tymczasem cel, aby był możliwy do zrealizowania, musi być realny. Chcesz poszerzyć swoje kompetencje na rynku i posługiwać się językami obcymi? Nauka trzech języków w ciągu pół roku będzie mało wykonalna, o ile nie przynależysz do Mensy. Lepiej zaplanować stopniową naukę i wraz z postępami motywować się do dalszego działania. A po poznaniu jednego języka w satysfakcjonującym stopniu, sięgnąć po naukę kolejnych.
- Terminowy – realizacja celu bez określenia w czasie może się rozwlec, a Ty szybko zgubisz się w swoich dążeniach i stracisz motywację. Zaopatrz się w zwykły kalendarz, drukowany planer lub planer online i sprawdź, która metoda pozwoli Ci trzymać się terminów. To klucz do skutecznego wcielania planów w życie
Przykład celu wyznaczonego zgodnie z metodą SMART
Wszystkie te informacje wydają Ci się przytłaczające? Przejdźmy do konkretów: zobacz, jak działa metoda SMART na przykładzie. Chcesz znaleźć pracę w księgowości za pomocą OLX Praca:
- S – sprecyzowany: jasno określasz, że szukasz pracy wyłącznie w Rzeszowie, gdzie aktualnie mieszkasz. Ważniejsze niż rozwój w branży są dla Ciebie zarobki – niedawno skończyłaś udział w szkoleniu, które sfinansowałaś z prywatnych środków i czujesz, że na ten moment rozwój Twoich kompetencji jest wystarczający.
- M – mierzalny: tworzysz konkretny plan. Codziennie przez 15 minut będziesz przeglądać ogłoszenia umieszczone na portalu. Postarasz się wysłać CV do 3–5 miejsc pracy w miesiącu.
- A – atrakcyjny / osiągalny: wyższe zarobki pozwolą Ci na podniesienie jakości życia, zarówno na poziomie zaspokojenia podstawowych potrzeb, jak i w kwestii dodatkowych planów rozwoju zawodowego czy osobistego. Wiesz, że Twój cel jest osiągalny: masz określone kompetencje i aplikujesz na ogłoszenia, które są do nich odpowiednie.
- R – realny: nie porywasz się z motyką na słońce. Szukasz lepszej oferty pracy niż aktualna, lecz robisz to w ramach konkretnych, satysfakcjonujących Cię warunków. Nie wysyłasz CV do siedziby korporacji IT w Dolinie Krzemowej w Palo Alto. Jednak nawet najśmielsze marzenia nie podcinają Ci skrzydeł, bo wiesz, że jesteś w stanie sprostać realnemu wyzwaniu, które będzie dla Ciebie korzystne.
- T – terminowy: zakładasz, że będziesz monitorować oferty i wysyłać CV przez miesiąc. Jeśli w tym czasie żaden z potencjalnych pracodawców się nie odezwie, ponownie zrewidujesz swoje dokumenty i spróbujesz zastanowić się, co wymaga zmiany. Określenie celów w czasie sprawia, że nie są przytłaczające, a jednocześnie łatwiej jest zabrać się z ich realizację.
Metoda SMARTER
Z upływem dekad stało się oczywiste, że w świecie zmieniającego się rynku pracy metoda SMART powinna również ulec modyfikacjom. W ten sposób opracowano metodę SMARTER. Dodane elementy to:
E – exciting (ekscytujący)
R – recorded (zapisany)
Ekscytujący – jeśli cel jest mało ekscytujący i nie czujesz zapału do jego realizacji, może nie starczyć Ci silnej woli, aby wytrwać do samego końca. Nierzadko rozwój personalny lub zawodowy planujemy w czasie po pracy – tym ważniejsze jest, by cel powodował ekscytację i motywował do działania. Czy zrealizujesz go, jeśli będzie Cię nudził?
Zapisany – wywołujesz zdjęcia z ważnych wydarzeń, aby uwiecznić wspomnienia? A może oznaczasz na ścianie wzrost swojego dziecka i wspólnie patrzycie, jak dojrzewa? Te czynności mają jeden wspólny mianownik: zapisywanie. Zapisywanie myśli, planów i celów sprawia, że są one namacalne, czyli wspomagające efektywną realizację.
Jak widzisz, metoda SMART jest dość prosta, a w tej prostocie tkwi siła: pozwala konkretnie formułować cele, ale jednocześnie daje wiele możliwości.
Źródła:
https://positivepsychology.com/goal-setting-psychology/#definition
