Podanie o urlop ojcowski powinno zawierać określone elementy, które przyspieszą jego rozpoznanie. W treści pisma muszą się znaleźć przede wszystkim informacje takie jak: 

• miejscowość i data złożenia wniosku; 
• dane pracownika, w tym przede wszystkim imię i nazwisko;
• dane zakładu pracy; 
• imię i nazwisko dziecka oraz jego data urodzenia; 
• prośba o urlop ojcowski; 
• wymiar urlopu ojcowskiego; 
• datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu ojcowskiego; 
• własnoręczny podpis pracownika. 

Wniosek o urlop ojcowski można sformułować samodzielnie albo skorzystać z gotowego wzoru. W tym drugim przypadku zyskujesz pewność, że nie zapomnisz o żadnym istotnym elemencie pisma i rozpoczniesz urlop w zaplanowanym terminie.

Do wniosku należy dołączyć dokumenty określone w przepisach. Jakie dokumenty do urlopu ojcowskiego są niezbędne? 

To przede wszystkim skrócony odpis skrócony aktu urodzenia dziecka. Jeśli z wolnego korzysta ojciec, który przysposobił małoletniego, potrzebne będzie dodatkowo prawomocne orzeczenie sądu o przysposobieniu dziecka. 

Oprócz tego do pisma trzeba dodać oświadczenie o niepobieraniu zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu ojcowskiego. Można je zamieścić w treści wniosku. Rodzic ubiegający się o urlop ojcowski powinien też wskazać, czy korzystał już z puli dni wolnych z tego tytułu, a jeśli tak, to w jakiej części.

Z urlopu rodzicielskiego może skorzystać każdy ojciec, który podlega ubezpieczeniu chorobowemu. Dedykowane wolne przysługuje więc nie tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale również wszystkim ubezpieczonym odprowadzającym składki chorobowe – np. przedsiębiorcom opłacającym je dobrowolnie.

Nie ma przy tym znaczenia, czy z urlopu dla ojca po urodzeniu dziecka korzysta ojciec biologiczny czy adopcyjny. Rodzice dziecka nie muszą też pozostawać w związku małżeńskim. Aby skorzystać z urlopu ojcowskiego, rodzic musi jednak utrzymywać kontakt z dzieckiem i nie może być pozbawiony władzy rodzicielskiej. 

Istotną informacją dla rodziców jest fakt, że urlop ojcowski jest niezależny od sytuacji zawodowej matki dziecka. Tym samym można z niego skorzystać nawet w sytuacji, gdy matka nie jest aktywna zawodowo. Z drugiej strony urlop ojcowski jest wyłącznym uprawnieniem ojca dziecka i nie może być w żadnej części przeniesiony na matkę. Ta zasada odróżnia go od urlopu macierzyńskiego, z którego częściowo może skorzystać ojciec, jeśli rodzice tak postanowią.

Wniosek o urlop ojcowski można złożyć zarówno w formie tradycyjnej (papierowej), jak i elektronicznie. W obu przypadkach trzeba pamiętać o zawarciu w nim wszystkich niezbędnych informacji oraz dołączeniu wymaganych załączników. Wniosek można dostarczyć do pracodawcy osobiście, pocztą lub przez internet. W każdym przypadku warto uzyskać potwierdzenie udzielenia urlopu ojcowskiego (np. w formie podpisanego przez pracodawcę wniosku o urlop ojcowski).

Jeśli jesteś pracownikiem, wniosek o wypłatę zasiłku za okres urlopu ojcowskiego złoży w Twoim imieniu pracodawca. W pozostałych przypadkach (np. gdy prowadzisz działalność gospodarczą) musisz załatwić sprawę samodzielnie, listownie, osobiście albo przez profil PUE ZUS. W takim wypadku musisz dostarczyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka bądź postanowienie o przysposobieniu, oświadczenie o wcześniejszym niepobieraniu zasiłku za okres urlopu ojcowskiego oraz zaświadczenie ZUS Z-3a albo Z-3b.

Urlop ojcowski jest udzielany na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej. Pracownik-ojciec musi go złożyć nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. W sytuacji, gdy rodzic planuje rozpocząć urlop ojcowski od poniedziałku, powinien złożyć wniosek najpóźniej w poniedziałek w tygodniu poprzedzającym wolne. Jeśli zatrudniony dopełni tej formalności, pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek. W razie niedotrzymania terminu zakład pracy może mimo wszystko zgodzić się na urlop w wybranym przez pracownika terminie, jednak zależy to od jego dobrej woli. 

Dzięki takim regulacjom w zakresie wnioskowania o urlop ojcowski rodzice mogą dostosować termin wolnego do swoich potrzeb. Ojciec powinien zastanowić się, kiedy urlop przyda mu się najbardziej. To od jego decyzji zależy, czy skorzysta z wolnego zaraz po narodzinach dziecka, czy zaczeka z tym kilka tygodni czy miesięcy. Musi jednak zmieścić się w ustawowym terminie.

W celu sprawowania opieki nad dzieckiem pracownik-ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni. Może z nich skorzystać nie dłużej niż do:

• ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia; 
• upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.

Mimo że w 2025 roku nie doszło do żadnych zmian w zakresie urlopu rodzicielskiego, termin wykorzystania urlopu ojcowskiego może stanowić nowość dla niektórych rodziców. Wszystko dlatego, że do 2023 roku czas na skorzystanie z urlopu wynosił 24 miesiące. 

Poza limitem czasu na wykorzystanie urlopu ojcowskiego to od decyzji ojca zależy, jak wykorzysta urlop. Może to zrobić zarówno jednorazowo, jak i w częściach. W tym drugim wypadku żadna z nich nie może być krótsza niż tydzień. Urlop ojcowski przez cały okres trwania jest płatny. Zasiłek macierzyński za czas urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru. 

Warto pamiętać, że urlop ojcowski to niejedyne wolne, jakie przysługuje ojcom po narodzinach dziecka. Oprócz wspomnianego dzielenia urlopu macierzyńskiego, na podobnych zasadach rodzice mogą się dzielić urlopem rodzicielskim. Niezależnie od jego standardowego wymiaru niedawna nowelizacja kodeksu pracy wdrażająca zasady utworzone w dyrektywie work-life balance wprowadziła zasadę, zgodnie z którą każdemu z pracowników-rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego z łącznego wymiaru tego urlopu określonego w przepisach. Prawa nie można przenieść na drugiego z rodziców. 

Urlop ojcowski to dedykowane ojcom wolne, które ma im umożliwić spędzenie czasu z nowo narodzonym dzieckiem. Aby z niego skorzystać, trzeba złożyć w odpowiednim terminie wniosek o urlop ojcowski. Jeśli nie wiesz, jak go napisać, skorzystaj z naszego gotowego wzoru. Warto pamiętać, że aktualnie obowiązujące przepisy kodeksu pracy ułatwiają rodzicom dzielenie między sobą opieki nad dzieckiem. Z tego powodu warto mieć świadomość przysługujących młodym rodzicom praw i korzystać z nich według indywidualnych potrzeb.