Urlop rodzicielski – podstawa prawna
Możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego została zastrzeżona w kodeksie pracy. Art. 1821a stanowi, że instytucja jest dedykowana rodzicom, którzy chcą sprawować w tym czasie opiekę nad dzieckiem.
Urlop rodzicielski przysługuje łącznie obojgu pracownikom. Zarówno matka, jak i ojciec, mogą skorzystać z 9 tygodni wolnego w zakresie wyłącznym. Tego prawa nie można przenieść na drugiego z rodziców.
Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje pracownicy tzn. oboje rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru ustalonego ogólnie.
Urlop rodzicielski można wykorzysta do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.
Ile trwa urlop rodzicielski?
Rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w wymiarze do:
- 41 tygodni – w przypadku, gdy urodziło się jedno dziecko;
- 43 tygodni – w przypadku, gdy urodziło się co najmniej dwoje dzieci.
Dłuższy wymiar urlopu rodzicielskiego jest zarezerwowany tylko dla pracowników, którzy są rodzicami posiadającymi zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”. Wymiar takiego urlopu to:
- 65 tygodni – w przypadku, gdy urodziło się jedno dziecko;
- 67 tygodni – w przypadku, gdy urodziło się co najmniej dwoje dzieci.
Urlop rodzicielski może zostać rozłożony na części. Dzięki temu masz prawo dostosować go do swoich potrzeb.
Czy urlop rodzicielski jest płatny?
Urlop rodzicielski – w odróżnieniu od urlopu wychowawczego – jest płatny. Jeśli dopełnisz formalności, otrzymasz zasiłek w wysokości odpowiadającej części Twojego wynagrodzenia zasadniczego. Dzięki temu nie tracisz źródła dochodu i możesz w pełni skupić się na opiece nad dzieckiem.
Urlop rodzicielski i macierzyński
Urlop macierzyński i rodzicielski mogą być łączone. W takim przypadku wyniosą w sumie 61 tygodni, czyli ponad rok.
Urlop macierzyński w przypadku urodzenia jednego dziecka przysługuje w wymiarze 20 tygodni. Po tym okresie dostępna jest możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego.
W 2023 roku jego wymiar uległ podwyższeniu. Wcześniej rodzice mogli skorzystać tylko z 32 tygodni urlopu, obecnie to 41 tygodni. Dzięki temu – łącząc urlop macierzyński lub tacierzyński z rodzicielskim – można spędzić z dzieckiem naprawdę dużo czasu.
Urlop rodzicielski dla ojca – czy przysługuje?
W przypadku urlopu macierzyńskiego 14 tygodni musi wykorzystać matka. Dopiero później dzieckiem może się zająć ojciec. Urlop rodzicielski przysługuje mu na takich samych zasadach jak matce. 9 tygodni jest należnych tylko jemu i to od indywidualnej decyzji zależy, czy z nich skorzysta.
Nowelizacja przepisów ma zwiększyć zaangażowanie ojców w wychowanie dzieci. Dzięki otrzymaniu dedykowanych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego większa liczba ojców zdecyduje się prawdopodobnie na skorzystanie z takiego wolnego.
Świadectwo pracy a urlop rodzicielski
Jeśli skorzystasz z urlopu rodzicielskiego, informacja na ten temat zostanie zawarta w Twoim świadectwie pracy. Dzieje się tak dlatego, że w przypadku małych dzieci istnieje możliwość, że zmienisz pracę w okresie uprawniającym do skorzystania z urlopu rodzicielskiego. Dzięki zamieszczeniu adnotacji na ten temat w świadectwie pracy nowy pracodawca wie, czy i ile urlopu wykorzystałeś.
Praca podczas urlopu rodzicielskiego
Rodzic korzystający z urlopu rodzicielskiego może wykonywać pracę dla swojego pracodawcy w wymiarze maksymalnie połowy etatu. W takiej sytuacji za drugą połowę otrzymuje urlop. Naturalnie prowadzi to do jego wydłużenia, jednak nie więcej niż do:
- 82 tygodni ‒ w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
- 86 tygodni ‒ w przypadkach porodu mnogiego.
Wniosek o urlop rodzicielski – wzór
Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego możesz skonstruować samodzielnie. Pomocny będzie prosty wzór, który dostosujesz do swoich potrzeb.
We wniosku musisz zawrzeć przede wszystkim informacje takie jak:
- imię i nazwisko pracownika;
- okres dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego oraz liczbę wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego lub liczby wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego;
- okres, na który ma być udzielony urlop rodzicielski lub jego część.
WNIOSEK O UDZIELENIE URLOPU RODZICIELSKIEGO WZÓR
[miejscowość], 12.01.2023
[Imię Nazwisko]
[Adres]
Tel. 123-456-789
Mail: xyz@gmail.com
Firma ABC sp. z o.o.
[Adres]
NIP: 0123456789
WNIOSEK O PRZYZNANIE URLOPU RODZICIELSKIEGO
Powołując się na art. 1821a Kodeksu pracy, niniejszym wnoszę o przyznanie mi urlopu rodzicielskiego na moje małoletnie dziecko [Imię i nazwisko dziecka], która przyszła na świat 16.06.2022 r., w wymiarze 30 tygodni. Urlop chciałabym rozpocząć 17.07.2023 r.
Z poważaniem
XYZ
(odręczny podpis)
Do wniosku należy dołączyć:
- odpis aktu urodzenia dziecka,
- oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w okresie objętym wnioskiem.
Skorzystanie z urlopu rodzicielskiego daje rodzicom możliwość spędzenia większej ilości czasu z dzieckiem. Jednocześnie – dzięki zachowaniu prawa do zasiłku – uprawnieni zachowują część swoich dochodów. Jeśli chcesz skorzystać z urlopu rodzicielskiego, złóż wniosek według zasad przedstawionych powyżej.
