Zapotrzebowanie na rynku pracy – jakie będzie po 2023 roku?
Od 2019 r. co roku Minister Edukacji i Nauki ogłasza prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego w naszym kraju. W 2023 r. w dokumencie zostało wymienionych aż 33 profesje, szczególnie istotne dla rozwoju państwa. Są to m.in.:
- automatyk;
- betoniarz-zbrojarz;
- cieśla;
- elektromechanik i elektryk;
- kierowca mechanik;
- monterzy: izolacji przemysłowych, konstrukcji budowlanych i stolarki budowlanej;
- operator maszyn i urządzeń;
- technik automatyk;
- technik budowy dróg;
- technik gospodarki odpadami;
- technik spawalnictwa.
Z tego wynika, że najbardziej brakuje wykwalifikowanych pracowników fizycznych.
W raporcie PARP „Luka w zatrudnieniu – jak wykorzystać potencjał polskiego rynku pracy”, czytamy, że analitycy przewidują gwałtowny wzrost zapotrzebowania na pracowników w takich obszarach, jak: zielona gospodarka, sztuczna inteligencja i gospodarka danych, inżynieria, rozwój produktów i przetwarzanie w chmurze; a także na pracowników wspierających klientów w korzystaniu z nowoczesnych technologii.
Z kolei z opracowania World Economic Forum The future of Jobs report 2023” wynika, że globalne największy wzrost zatrudnienia w latach 2023–2027 będzie dotyczył: operatorów sprzętu rolniczego, kierowców ciężarówek i autobusów, nauczycieli szkół zawodowych, mechaników oraz specjalistów od rozwoju biznesu i rynku.
W naszym kraju, jak i w Europie brakuje również pracowników medycznych: lekarzy różnych specjalności, pielęgniarek, salowych i ratowników. Problemy kadrowe mają też placówki edukacyjne każdego stopnia.
Zawody przyszłości – najbardziej poszukiwane zawody
O zawodach przyszłości mówimy w perspektywie wieloletniej. Jak pokazują opracowania ekspertów międzynarodowych, nie zawsze będą to zupełnie nowe profesje. Przewidywane najbardziej opłacalne zawody w przyszłości, to często te już istniejące. Niekiedy tylko trzeba będzie dostosować kwalifikacje do nowoczesnych rozwiązań, np. nabyć umiejętności korzystania z AI.
Oto zawody przyszłości 2030 r.
Specjalista ds. IT
Specjaliści IT od dawna są rozchwytywani na rynku pracy. Przyszłościowe zawody to m.in. programiści, deweloperzy, architekci IT, inżynierowie elektrotechnologii oraz kreatorzy sztucznej rzeczywistości.
Specjalista ds. energii odnawialnej
Kryzys klimatyczny sprawiał, że świat dochodzi od tradycyjnych źródeł energii. Zatem na pracę i wysokie zarobki mogą liczyć zawody związane z ochroną środowiska, zarządzania gospodarką odpadami i właśnie odnawialną energią.
Specjalista ds. cyberbezpieczeństwa
Wraz z powszechną cyfryzacją na znaczeniu zyskują zawody przyszłości związane z bezpieczeństwem danych w internecie. Rośnie więc zapotrzebowanie na profesjonalistów zajmujący się ochroną systemów komputerowych, sieci i danych przed zagrożeniami związanymi z bezpieczeństwem informacji.
Specjalista ds. edycji genów
Rozwój technologii edycji genów już dziś pozwala na tworzenie żywności odpornej na choroby i złe warunki klimatyczne. Coraz częściej też stwarza nowe możliwości w medycynie. Odkrywamy geny odpowiedzialne za różne choroby, co przyspiesza leczenie schorzeń. Prawdopodobnie w przyszłości edycja genów pozwoli zapobiegania wielu chorobom dziedzicznym.
Specjalista ds. sztucznej inteligencji
W 2023 r. świat ogarnęła gorączka związana z bezpłatnym dostępem do chatu GPT. Sztuczna inteligencja już dziś potrafi tworzyć scenariusze, powieści i obrazy. Aby jednak osiągnąć spektakularny efekt, należy wiedzieć, jak z nią rozmawiać. Nowe zawody przyszłości będą więc związane z wiedzą, jak dobrze wykorzystać sztuczną inteligencję.
Specjalista ds. analityki danych
Analityk zbiera i analizuje dostępne dane. Następnie na ich podstawie sugeruje wdrożenie określonych rozwiązań. Od nich często zależy sukces i rozwój firmy.
Logistyk
Logistyk planuje i nadzoruje proces produkcyjny, transport i dystrybucję towarów. Dzięki niemu przesyłki kurierskie, towar do sklepów i do magazynów trafia na czas. Logistycy są niezbędni w branżach: transportowej, budowanej, motoryzacyjnej, energetycznej, a nawet w wojskowości.
Opiekun osób starszych
Ostatni spis ludności pokazał, że nasze społeczeństwo się starzeje. W związku z tym będzie rosło zapotrzebowanie na opiekunów osób starszych. Jest to jeden z zawodów przyszłości bez studiów.
Zawody medyczne
Lekarz, pielęgniarka czy ratownik to najbardziej potrzebne zawody. Brakuje tak naprawdę medyków w każdej dziedzinie i na każdym szczeblu. Studia medyczne są trudne, a praca wymaga wiele poświęceń i odporności psychicznej, dlatego nie każdy nadaje się do tego typu zajęcia.
Psycholog/psychoterapeuta
Współczesny świat zmienia się na tak dynamicznie, że wiele osób nie nadąża. Do tego dochodzą kłopoty ze zdrowiem, problemy w domu i w pracy. Wtedy niezbędna jest pomoc psychologa albo psychoterapeuty. Oferta pracy dla specjalistów tego typu nie brakuje już dziś, za to jest deficyt kandydatów. Zatem warto wybrać studia przyszłości na kierunku psychologia.
Nauczyciel
Humanistyczne zawody przyszłości to m.in. praca w szkolnictwie. W placówkach brakuje nauczycieli każdego przedmiotu, a w szczególności tych od zajęć praktycznych oraz zawodowych. Jeśli nie będzie kadry w szkołach, to niestety nie będzie też wykwalifikowanych pracowników fizycznych i rzemieślników.
Trener personalny i dietetyk
Złe nawyki żywieniowe, przetworzona żywność oraz siedzący tryb życia, sprawiają, że coraz większy odsetek młodych ludzi ma problem z nadwagą, cukrzycą i układem krążenia. Stąd przewiduje się, że osoby układające diety i ćwiczenia nie będą narzekały na brak klientów.
Rzemieślnicy
Artystyczne zawody przyszłości to te związane z rzemiosłem. Praca ludzkich rąk i kreatywność człowieka jest w cenie już dziś i ciągle rośnie. Należy się spodziewać, że w dobie automatyzacji produkcji, pożądane staną się przedmioty wyjątkowe i niepowtarzalne. Niszowe zawody takie jak kowal, cukiernik, piekarz, stolarz, tapicer, krawiec, ślusarz albo stolarz mają wielką szansę na renesans.
Branże przyszłości – charakterystyka
Branża IT
Branża IT od dawna prężnie się rozwija i nic nie wskazuje na to, aby miała się zatrzymać. Coraz więcej procesów wymaga automatyzacji i cyfryzacji, dzięki temu firmy stają się konkurencyjne na rynku. Więc zawody przyszłości to te związane z informatyką, tworzeniem oprogramowania, gier, cyberbezpieczeństwem i analizą danych.
Branża medyczna
Placówki służby zdrowia od lat borykają się z brakami kadrowymi. Ponieważ płace w Polsce w porównaniu z innymi krajami są niskie, najlepsi specjaliści wyjeżdżają za granicę. Medycy jednak mogą znaleźć zatrudnienie w kraju także palcówkach prywatnych, których jest coraz więcej, a płacą one znacznie lepiej. Studia medyczne trwają 6 lat plus zrobienie specjalizacji, a dostęp do kierunków lekarskich jest dość ograniczony. Poza tym zawody medyczne wymagają poświęcenia, determinacji oraz rozwiniętych kompetencji interpersonalnych.
Branża biotechnologii
Biotechnologia to branża interdyscyplinarna, łącząca zadania z obszaru nauki i techniki. Biotechnolog wykorzystuje żywe organizmy lub pochodzące z nich preparaty do opracowania nowych technologii, substancji lub biomodyfikacji istniejących organizmów. Biotechnologia znajduje zastosowanie w medycynie, farmacji oraz ochronie środowiska.
Branża naukowa
Praca naukowa nie jest bardzo popularna w naszym kraju, choć z biegiem lat powinno to się zmienić. Obecnie intensywnie rozwija się np. nanotechnologia, która daje nowoczesne rozwiązania w medycynie, budownictwie, lotnictwie oraz motoryzacji. Zawody przyszłości związane z naukami ścisłymi wymagają ogromnej wiedzy specjalistycznej i wielogodzinnej pracy w laboratoriach.
Umiejętności przydatne w zawodach przyszłości
Zawody przyszłości w większości wymagają specjalistycznej wiedzy i znajomości języków obcych. Świat staje się coraz bardziej globalny, więc musimy potrafić się porozumieć. Co więcej, praca zdalna pozwala na wykonywanie czynności służbowych w wielu przypadkach z dowolnego miejsca na świecie. Jednak nowocześni pracodawcy coraz częściej cenią u kandydatów rozwinięte kompetencje interpersonalne.
Umiejętności pracownika przyszłości
Wspomniany raport PARP prognozuje też, jakimi kompetencjami miękkimi będą musieli wykazać się pracownicy zawodów przyszłości. Najbardziej pożądane będzie: krytyczne i analityczne myślenie, rozwiązywanie problemów, dążenie do samorozwoju, odporność na stres, elastyczność, a także komunikatywność. Na znaczeniu przybierają też zdolności z zakresu analizy danych, customer experience oraz business intelligence.
Pracownicy powinni też wykazywać się dużą świadomością i wrażliwością w zakresie wdrażania rozwiązań ekologicznych i prospołecznych.
Kompetencje lidera przyszłości
Lider przyszłości powinien także wykazywać się umiejętnościami etycznymi, postawą społeczną oraz rozwiniętymi kompetencjami interpersonalnymi. Nowoczesne zarządzanie oparte jest na wspieraniu różnorodności i budowaniu interdyscyplinarnych zespołów. Szef takiego działu musi wykazywać się empatią, charyzmą, być otwartym na ludzi, nowe pomysły i gotowy na zmiany.
Podsumowanie
Rozwój gospodarczy i technologiczny determinuje to, jakie zawody będą potrzebne w przyszłości. Specjaliści od bezpieczeństwa cyfrowego, sztucznej inteligencji albo edycji genów to nowe profesje, które obecnie się rozwijają. Jednocześnie nie ustaje zapotrzebowanie na stare zawody takie jak lekarz, nauczyciel albo nawet budowlaniec. Tak samo, jak dziś od pracowników będzie oczekiwało się kwalifikacji zawodowych i doświadczenia. Jednak ewaluują umiejętności interpersonalne. Coraz częściej środowisko pracy staje się różnorodne, zatem ludzie muszą potrafić się dogadać i wspólnie pracować, aby osiągnąć sukces.
