Zakaz konkurencji w trakcie zatrudnienia

Na czym polega zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej

Pracownik nie powinien wykonywać takiej pracy zarobkowej, która pokrywa się z przedmiotem działalności pracodawcy. Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej musi być odniesiony do przedmiotu działalności pracodawcy określonego w przepisach prawa lub w postanowieniach aktów założycielskich, statutów lub umów tworzących dany podmiot prawa, do przedmiotu działalności wynikającego z PKD, a przede wszystkim do faktycznego przedmiotu działalności pracodawcy , np. chodzi o niezakładanie agencji ubezpieczeniowej sprzedającej ubezpieczenia osobowe, kiedy pracodawca prowadzi działalność w tym samym obszarze.

Poza tym nie ustanawia się zakazu, jeśli pracownik nie ma dostępu do informacji, które mógłby wykorzystać we własnej działalności, a które mogłyby potencjalnie zaszkodzić pracodawcy. Przykładowo kasjerka w supermarkecie nie powinna być związana takim zakazem, z kolei specjalista odpowiedzialny za kontakt z dostawcami supermarketu już tak.

Zakaz dotyczy aktywności podejmowanej we wszelkich możliwych formach, przykładowo, na podstawie umowy o pracę zawartej z innym pracodawcą, umowy cywilnoprawnej, w ramach spółki czy własnej działalności gospodarczej.

Zakaz może wprowadzić nie tylko pracodawca prowadzący działalność gospodarczą, ale także pracodawca prowadzący działalność kulturalno-oświatową czy naukową (np. stowarzyszenie).

Zapisy w umowie

Przechodząc do samej umowy, zakaz niepodejmowania działalności, która swoim zakresem pokrywa się z działalnością pracodawcy, wynika już z obowiązku dbania o dobro zakładu pracy. Pracownika mogą dotknąć sankcje związane z wykryciem takiej działalności, nawet jeśli nie zawarto odrębnej umowy o zakazie konkurencji.

W Kodeksie pracy mowa jest o tym, że zakaz konkurencji powinien zostać przewidziany w innej umowie niż umowa o pracę. Jednak dopuszcza się zamieszczenie odpowiednich postanowień w umowie o pracę. W każdym przypadku postanowienia o zakazie muszą mieć formę pisemną, w przeciwnym razie będą nieważne.

Jeśli już dochodzi do zawarcia umowy, należy szczegółowo określić zakres zakazu, mianowicie, czy zakaz dotyczy części czy wszystkich sfer aktywności pracodawcy i jakie terytorium ono dotyczy. Nie można objąć zakazem takich sfer działalności czy takiego terytorium, które nie są związane z rodzajem działalności pracodawcy lub jego terytorium. Takie postanowienia będą nieważne, ponieważ pracownik nie ma możliwości konkurowania z pracodawcą .

Zakaz nie może dotyczyć osób bliskich pracownika – skoro umowa o pracę wiąże pracodawcę z konkretnym pracownikiem, tak samo będzie w przypadku zakazu konkurencji.
Konsekwencje wynikające z naruszenia zakazu konkurencji

Za naruszenie zakazu konkurencji w trakcie trwania umowy o pracę, kodeks nie przewiduje odrębnego odszkodowania dla pracodawcy, za wyjątkiem odpowiedzialności materialnej pracownika wynikającej z kodeksu. Pracodawca nie może wprowadzić względem pracownika obowiązku zapłaty kary umownej, której wysokość jest niezależna od wartości wyrządzonej szkody. Gdyby przedstawiona do podpisu umowa zawierała postanowienie o karze umownej, należy odmówić podpisania umowy, negocjować jej treść, a w razie podpisania – postanowienia o karze umownej nie są traktowane jako obowiązujące.

Przypisy:

• [1] Wyrok SN z 8 maja 2002 r., I PKN 221/01.
• [2] Wyrok SN z 8 maja 2002 r., I PKN 221/01.