Dopuszczalny poziom hałasu – normy decybeli

Decybele – definicja, skala decybeli

Decybel jest jednostką o charakterze logarytmicznym. Oznacza to, że nie wyraża wartości wprost, ale opisuje proporcje lub różnice między dwiema wielkościami. Wykorzystuje się ją przede wszystkim do określania natężenia dźwięku. Dzięki temu można opisać poziom hałasu w otoczeniu i odnieść go do innych pomiarów. W praktyce wzrost o 10 dB oznacza, że natężenie dźwięku zwiększyło się 10-krotnie, a o 20 db – już 100-krotnie.

Skala decybeli dostosowana jest do ludzkiego ucha, a jej wartości należy traktować jako orientacyjne. Z reguły dotyczą one pomiarów wykonywanych z odległości 1 metra od źródła dźwięku. Za próg słyszalności dla przeciętnego człowieka uznaje się poziom 0 dB, a za najgłośniejszy dźwięk w historii pomiarów uchodzi wybuch wulkanu Krakatau w Indonezji z 1883 r. Szacuje się, że mógł on osiągnąć wartość 300 – 350 dB (rejestrowaną z odległości 100 m), przez co rozerwał błony bębenkowe marynarzy znajdujących się 64 km od niego, a był słyszalny nawet 4300 km dalej.

Różne poziomy natężenia dźwięku w decybelach to na przykład:

• 10 dB – szelest liści przy łagodnym wietrze,
• 20 dB – szept,
• 50 dB – szum w biurze,
• 60 dB – odkurzacz,
• 70 dB – wnętrze głośnej restauracji,
• 90 dB – ruch uliczny,
• 120 dB – dopuszczalny hałas fajerwerków/próg bólu,
• 140 dB – start myśliwca,
• 150 dB – wystrzał z karabinu.

Dźwięki nieprzekraczające 30 dB uznawane są za ciche, natomiast pomiary hałasu osiągające poziom 100 dB mogą być bardzo szkodliwe dla słuchu.

Ile decybeli wynosi dopuszczalny poziom hałasu?

Hałas to pojęcie względne, a różnice między cichymi i głośnymi dźwiękami bardzo często się zacierają. Ich poziom zależy od takich czynników jak:

• Rodzaj dźwięku – za bardziej hałaśliwe uchodzą dźwięki o wysokich częstotliwościach.
• Czas trwania dźwięku – mimo takiego samego natężenia, długotrwały hałas jest zdecydowanie bardziej uciążliwy niż chwilowy.
• Wrażliwość słuchu – każdy człowiek ma nieco inną tolerancję hałasu, więc jest on najbardziej dokuczliwy dla osób o wrażliwym słuchu.

Dźwięki niepożądane zaczynają się od wartości 40 decybeli. To poziom, który większość ludzi uznaje jeszcze za cichy, ale jednocześnie mający negatywny wpływ na koncentrację i samopoczucie. Stanowi on więc punkt odniesienia dla przepisów określających dopuszczalne normy hałasu. Są to graniczne wartości natężenia dźwięków, które mogą oddziaływać na człowieka bez negatywnych skutków dla zdrowia.

Warto jednocześnie zauważyć, że zupełnie inne limity hałasu obowiązują w środowisku pracy, inne w przestrzeni miejskiej, a inne w budynku mieszkalnym. Mierzy się je oczywiście w decybelach.

Dopuszczalny poziom hałasu w pracy 

Hałas w pracy może mieć negatywny wpływ nie tylko na samopoczucie pracowników oraz ich zdolność do koncentracji, ale także na ich samopoczucie i zdrowie. Z tego względu w naszym kraju obowiązuje Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Określa ono dopuszczalne natężenie dźwięku w miejscach pracy w celu ochrony zdrowia zatrudnionych.

Zgodnie z rozporządzeniem dopuszczalny poziom hałasu w pracy wynosi:

• 85 dB – to maksymalny dopuszczalny poziom hałasu odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy,
• 115 dB – to maksymalny poziom dźwięku w momencie pomiaru decybeli,
• 135 dB – to szczytowy poziom ciśnienia akustycznego w chwili pomiaru hałasu.

Przepisy określają dodatkowo maksymalny czas ekspozycji na hałas w środowisku pracy. W przypadku dźwięków o wartości 95 – 100 dB może to być najwyżej 40 – 100 minut dziennie, a przy hałasie do 110 dB – tylko 10 minut.

Dopuszczalny poziom hałasu na zewnątrz 

Aby poznać dopuszczalny poziom hałasu na zewnątrz budynku, należy sięgnąć do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Dokument ten uzależnia dopuszczalne normy hałasu na zewnątrz od rodzaju terenu:

• 50 decybeli w dzień i 40 decybeli w nocy – to dopuszczalny poziom hałasu w zabudowie jednorodzinnej, na terenach szpitali w miastach, domów opieki społecznej oraz budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.
• 55 decybeli w dzień i 45 decybeli w nocy – to dopuszczalny poziom hałasu w zabudowie wielorodzinnej, na terenach mieszkaniowo-usługowych, terenach rekreacyjno-wypoczynkowych i w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców.

Dopuszczalny poziom hałasu na zewnątrz jest jednak wyższy w przypadku dźwięków, które pochodzą od dróg, linii kolejowych i tramwajowych. Mogą one sięgać:

• 61 dB w dzień i 56 dB w nocy na terenach zabudowy jednorodzinnej,
• 65 dB w dzień i 56 dB w nocy na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, 
• 68 dB w dzień i 60 dB w nocy w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców.

Dopuszczalny poziom hałasu w budynku 

Poziom natężenia dźwięków ma niebagatelny wpływ na komfort życia. Z tego względu przepisy określają również normy hałasu w mieszkaniu. Podobnie jak w przypadku przestrzeni publicznej, regulują je przepisy Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2007 roku. Zgodnie z nim:

• dopuszczalna norma hałasu w ciągu dnia to 40 dB,
• najwyższe dopuszczalne natężenie hałasu w nocy to 30 dB.

Sprawdź również: Wydajność pracy – jak ją zmierzyć i zwiększyć?

Jak mierzyć ilość decybeli – dopuszczalny poziom hałasu

Do pomiaru hałasu używa się sonometrów, czyli specjalnych mierników decybeli. Są one dostępne zarówno w wariancie stacjonarnym, jak i mobilnym – nawet w postaci aplikacji na smartfony. Wystarczy uruchomić takie urządzenie i skierować jego mikrofon w stronę źródła hałasu. Na wyświetlaczu powinien pojawić się wówczas poziom natężenia dźwięku w decybelach.

Aby pomiar decybeli był wiarygodny, należy spełnić kilka warunków. Przede wszystkim warto pamiętać, że profesjonalne sonometry zawsze dadzą bardziej miarodajne wyniki niż amatorskie aplikacje na smartfony. Poza tym miernik poziomu hałasu powinien znaleźć się na wysokości 4 metrów od poziomu ulicy. Pozwoli to przynajmniej częściowo wyeliminować tło akustyczne, czyli wszelkie dźwięki zaburzające badanie.

Pamiętaj też, że badania natężenia dźwięku powinny odbywać się w określonym przedziale czasowym. Oznacza to konieczność pozyskania różnych wyników i wyciągnięcia z nich średniej.

Zastanawiasz się, czemu w ogóle służą badania natężenia dźwięku? Najważniejsze argumenty przemawiające na ich korzyść to:

• Ocena wpływu hałasu na zdrowie – wiedząc, ile decybeli jest szkodliwe, można łatwiej identyfikować potencjalne zagrożenia dla narządu słuchu.
• Diagnoza źródeł hałasu – nowoczesne mierniki poziomu hałasu często wyposażone są w funkcję analizy widma częstotliwości. Pozwala ona zidentyfikować źródła określonych dźwięków, co ułatwia eliminację hałasu.
• Ochrona słuchu – znając na przykład ograniczenia poziomu dźwięku w pracy, pracodawca może łatwiej chronić słuch swoich pracowników. Służą temu z jednej strony takie środki jak zatyczki do uszu czy słuchawki, a z drugiej właściwa organizacja pracy na określonych stanowiskach.
• Przestrzeganie norm – realizując jakąkolwiek inwestycję czy tworząc miejsce pracy, trzeba znać dopuszczalne poziomy hałasu, aby nie złamać obowiązujących przepisów prawa.

Przeczytaj również: Ergonomia pracy: co to jest? Jak wygląda ergonomiczne stanowisko pracy?

Jaki poziom hałasu jest szkodliwy dla zdrowia człowieka?

Szkodliwość hałasu dla człowieka uzależniona jest od natężenia dźwięku i czasu ekspozycji. Przyjmuje się, że:

• • Hałas na poziomie 35 dB nie jest szkodliwy dla słuchu.
  • Długotrwała ekspozycja na hałas o natężeniu 35 – 70 dB może prowadzić do uszkodzenia słuchu.
  • Hałas o wartości 70 – 85 dB może skutkować pogorszeniem słuchu, rozstrojem nerwowym i bólami głowy.
  • Hałas przekraczający 85 dB jest szkodliwy dla zdrowia i może prowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu, problemów z równowagą oraz zaburzeń układu nerwowego i krążenia.
  • Hałas na poziomie 120 dB to dla człowieka granica bólu, której osiągnięcie może powodować drgawki, a nawet utratę przytomności.

Ile decybeli wynosi dopuszczalna norma hałasu? Podsumowanie

Decybele to logarytmiczna jednostka głośności dźwięku. Jej wartość może wskazać, czy przekraczane są dopuszczalne normy hałasu w pracy, przestrzeni zewnętrznej czy budynku mieszkalnym. Znajomość określonych limitów pozwala natomiast uniknąć problemów z prawem i chronić słuch pracowników czy mieszkańców danej okolicy. Zapamiętaj więc, jaki powinien być poziom hałasu w każdym z tych miejsc, i zapewnij dobre samopoczucie sobie i osobom, na których Ci zależy!