Telepraca pozwalała zatrudnionym wykonywać obowiązki poza siedzibą firmy jeszcze przed powszechną modą na home office. Wskutek pandemii koronawirusa została jednak zastąpiona popularną dziś pracą zdalną. Zobacz, na czym dokładnie polegała umowa o telepracę i czym różniła się od stosowanych dziś form zatrudnienia!
W tym artykule:
Umowa o telepracę – wzór
Na czym polega umowa o pracę w formie telepracy?
Umowa o pracę w formie telepracy zakładała wykonywanie obowiązków służbowych poza siedzibą pracodawcy. Zatrudniony pracował najczęściej z domu, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej (np. komputera i Internetu). Kluczowy był więc w tym przypadku stały charakter pracy na odległość i przekazywanie przełożonym wyników w formie cyfrowej.
W praktyce oznaczało to, że:
- W umowie o pracę musiały znaleźć się zapisy dotyczące telepracy.
- Pracodawca miał obowiązek zapewnić zatrudnionemu narzędzia pracy (np. laptop, dostęp do sieci) i pokryć związane z tym koszty.
- Efekty pracy zatrudniony regularnie przekazywał przełożonemu drogą elektroniczną.
- Pracodawca miał prawo do kontroli (także w zakresie BHP) w miejscu wykonywania telepracy.
W kwietniu 2023 r. telepraca została jednak całkowicie usunięta z Kodeksu pracy. Zastąpiła ją praca zdalna, którą regulują szersze i bardziej elastyczne przepisy.
Czym różni się telepraca od pracy zdalnej?
Choć w przepisach praca zdalna całkowicie zastąpiła telepracę, to nie jest z nią tożsama. Podstawowe różnice pomiędzy tymi dwiema formami zatrudnienia sprowadzają się do następujących elementów:
| Kryterium | Telepraca | Praca zdalna |
| Definicja | Stałe wykonywanie pracy poza siedzibą firmy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. | Elastyczna forma pracy wykonywanej poza biurem, niekoniecznie z użyciem Internetu. |
| Podstawa prawna | Art. 675 – 6717 Kodeksu pracy (do 7 kwietnia 2023 r.) | Art. 6718 i 6733 Kodeksu pracy (od 7 kwietnia 2023 r.) |
| Wykorzystywane narzędzia | Zawsze wymaga korzystania ze środków komunikacji elektronicznej. | Może, ale nie musi opierać się na narzędziach online (np. praca manualna w domu). |
| Miejsce wykonywanej pracy | Najczęściej miejsce zamieszkania pracownika lub inne ustalone przez pracodawcę. | Dowolne miejsce uzgodnione z pracodawcą (dom, coworking, podróż). |
| Forma uzgodnienia | Wymaga odpowiednich zapisów w umowie o pracę. | Może być ustalona w umowie lub wprowadzona na wniosek pracownika/pracodawcy. |
| Sposób przekazywania wyników pracy | Wyniki pracy przekazywane regularnie drogą elektroniczną. | Raportowanie elastyczne, ustalane indywidualnie z pracodawcą. |
| Charakter pracy | Ma charakter stały i systematyczny. | Może mieć charakter całkowity, okazjonalny lub hybrydowy. |
| Zakres kontroli pracodawcy | Pracodawca ma prawo kontrolować warunki telepracy (np. BHP) w miejscu jej wykonywania. | Kontrola ograniczona – w praktyce najczęściej do efektów pracy. |
Co musi zawierać umowa o telepracę?
Umowa o telepracę (obowiązująca do kwietnia 2023 r.) musiała zawierać:
- wszystkie elementy tradycyjnej umowy o pracę,
- zapisy związane ze świadczeniem pracy w formie telepracy.
Do kluczowych elementów wzoru umowy o telepracę należały więc:
- rodzaj pracy i stanowisko,
- miejsce wykonywania pracy,
- sposób przekazywania wyników pracy (np. pliki tekstowe, arkusze kalkulacyjne itp.),
- wymiar czasu pracy (pełen etat lub część etatu),
- termin rozpoczęcia pracy,
- zasady korzystania z narzędzi pracy,
- zasady ochrony danych i informacji,
- zakres kontroli pracodawcy i jego obowiązki,
- zasady wypowiedzenia umowy.
Obowiązujące aktualnie umowy o pracę zdalną mają bardzo podobną strukturę. Wystarczy, że znajdą się w nich dodatkowo zapisy dotyczące modelu home office – całkowitego, hybrydowego lub okazjonalnego.
Rozwiązanie umowy o telepracę
Umowę o telepracę można było rozwiązać tak samo jak każdy inny stosunek pracy. Zatrudniony miał więc do dyspozycji przede wszystkim 2 podstawowe tryby:
- Porozumienie stron – gdy zarówno pracownik, jak i pracodawca zgadzają się na zakończenie umowy w ustalonym terminie.
- Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem – gdy pracownik lub pracodawca jednostronnie wypowiada umowę, stosując się przy tym do zapisów Kodeksu pracy (także dot. okresu wypowiedzenia).
Warto pamiętać, że umowa o pracę w formie telepracy mogła być również rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym. Było to jednak dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach, takich jak np. ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.
Co istotne, jeśli pracownik odmówiłby świadczenia pracy w formie telepracy, pracodawca nie mógłby wykorzystać tego faktu jako pretekstu do jego zwolnienia.
Takie same zasady rozwiązywania umowy dotyczą dziś zatrudnienia w formie pracy zdalnej.
Telepraca – co to? Podsumowanie
Telepraca stanowiła pionierską formę pracy zdalnej. Choć dziś nie jest już stosowana, to znajduje naturalną kontynuację w praktykach home office i doświadczeniach cyfrowych nomadów.
Mimo wyraźnych różnic między telepracą a pracą zdalną obie te formy zatrudnienia podlegają regulacjom typowym dla każdej umowy o pracę. W porozumieniu muszą znaleźć się więc wszystkie podstawowe informacje na temat warunków zatrudnienia i wynagrodzenia. Aby rozwiązać umowę, można natomiast skorzystać albo z wypowiedzenia, albo z porozumienia stron.
Do niedawna telepraca była jedyną uregulowaną formą wykonywania pracy poza zakładem pracy. Jeśli taki rodzaj zatrudnienia interesuje Cię dziś, szukaj już jednak informacji poświęconych pracy zdalnej lub hybrydowej.
