Szkolenia dla pracowników – przepisy w kodeksie pracy i rodzaje

Czym jest szkolenie dla pracowników?

Szkolenia pracowników są ważnym elementem zarządzania zasobami ludzkimi. Pozwalają na podnoszenie jakości pracy i zapewniają efektywność zespołów. W ich trakcie mogą być podnoszone zarówno umiejętności miękkie, jak i twarde. 

Co to jest szkolenie dla pracowników? Szkolenia w pracy to wszelkie kursy, treningi i instruktaże, które przygotowują pracowników do wykonywania swoich obowiązków służbowych. Szkolenia firmowe dzielą się na wewnętrzne i zewnętrzne. Mogą być prowadzone przez osoby zatrudnione w przedsiębiorstwie albo zewnętrznych specjalistów. Część szkoleń jest bezpośrednio wymagana przez przepisy (np. obowiązkowe szkolenie BPH), ale poza tym pracodawca ma dowolność w zakresie organizowania kursów wspomagających rozwój i wyboru ich tematyki. 

Szkolenia pracownicze mogą być przeprowadzane w różnych branżach. Najbardziej potrzebne są w przypadku działalności, w których rynek szybko się zmienia, a utrzymanie klientów i zdobywanie nowych wymaga utrzymania odpowiedniego poziomu. Z tych względów szkolenia dla pracowników są potrzebne nie tylko w przypadku wysoko wyspecjalizowanej pracy umysłowej, np. w firmach informatycznych czy konsultingowych, ale również w podmiotach takich jak np. salony urody lub firmy budowlane.

Rodzaje szkoleń dla pracowników

Rodzaje szkoleń dla pracowników dzieli się przede wszystkim ze względu na wykorzystywane metody szkoleniowe. 

Jednym z popularniejszych rodzajów szkoleń dla pracowników są kursy prowadzone przez instruktora. Nauczyciel spotyka się z grupą (stacjonarnie bądź zdalnie) i prowadzi wykłady czy ćwiczenia praktyczne. W ten sposób pracownicy mogą na bieżąco zadawać pytania i utrzymują zainteresowanie kursem. 

Coraz częściej wykorzystywaną formą szkoleń są e-learningi. Zaletą tej formy szkolenia jest dowolność czasu i miejsca nauki. Pracownicy są też w stanie dostosować tempo kursu do swoich możliwości i potrzeb. Z drugiej strony w tej metodzie wyłączony jest element ludzki, dlatego część firm decyduje się na łączenie e-learningów ze szkoleniami prowadzonymi przez instruktora. 

Inne popularne metody szkoleniowe to np. społeczne uczenie się, nauczanie immersyjne czy samouczki. 

Zastanawiasz się, jakie szkolenia dla pracowników biurowych warto przeprowadzić w swojej firmie? Obok kursów ściśle związanych z kompetencjami twardymi nie zapomnij o szkoleniach wspomagających umiejętności miękkie, które są nie mniej ważne dla zachowania jakości wykonywanych obowiązków służbowych.

Szkolenia dla pracowników w zakresie BHP

Na pracodawcach ciąży szereg obowiązków z zakresu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Podstawą jest przeprowadzanie systematycznych szkoleń, które mają na celu przygotować pracownika do wypełniana przyjętych w firmie założeń BHP. 

Przeszkolenie pracownika w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy przy rozpoczęciu pracy potwierdza karta szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika. Podwładny nie może zostać dopuszczony do wykonywania obowiązków służbowych, jeśli nie zna przepisów i zasad BHP i nie nabył odpowiednich umiejętności z tego obszaru. Pracodawcy, którzy dopuszczają się naruszeń, ryzykują nałożeniem kary finansowej od 1000 do 30 000 złotych.  

Szkolenia dla pracowników z pierwszej pomocy

Szkolenie z pierwszej pomocy jest obowiązkowe w przypadku pracowników, którzy są odpowiedzialni za udzielanie pierwszej pomocy w zakładzie pracy. Jego celem jest przekazanie pracownikom wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie udzielania pierwszej pomocy, np. co do rozpoznawania stanu zagrożenia życia czy RKO. Szkolenie jest częścią kursu BHP.

Czy pracodawca ma obowiązek szkolić pracowników?

Na podstawie kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek ułatwienia pracownikom podnoszenia kwalifikacji. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika to zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (art. 17 oraz art. 94 pkt 6 kodeksu pracy). W przepisach nie wskazano jednak co do zasady szczegółowych wytycznych w tym zakresie. Pracodawca może więc sam ustalać, jak zrealizuje wynikające stąd obowiązki i jakie tematy szkoleń dla pracowników wybierze. Istnieją jednak obszary, w których przeszkolenie jest obowiązkowe. Jako przykład można podać wspomniane już szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, które pracodawca musi przeprowadzić zarówno przed dopuszczeniem do pracy, jak i okresowo w trakcie trwania zatrudnienia. Zgodnie z art. 237 § 3 kodeksu pracy takie kursy odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Dlaczego warto szkolić pracowników?

Inwestowanie w szkolenia dla pracowników to najlepsza decyzja, jaką może podjąć zakład pracy dla swojego rozwoju. 

Podnoszenie kwalifikacji zespołów poprzez rozwój pracowników usprawnia ich pracę i pozwala zwiększać wyniki. Wszystkich korzyści z takiej inwestycji nie da się wymienić ani zmierzyć. Doszkalanie pracowników to obecnie podstawa, aby dostosować swoją działalność do szybko zmieniających się realiów obrotu gospodarczego. 

Pracownik czerpie korzyści ze szkoleń w wielu obszarach. Oprócz podnoszenia umiejętności i wzrostu kwalifikacji, które przydadzą się nie tylko przy wykonywaniu obecnych obowiązków służbowych, ale również na kolejnych etapach rozwoju zawodowej kariery, istnieje szereg nieoczywistych zalet programów szkoleniowych. 

Dzięki szkoleniom dla firm zwiększa się motywacja podwładnych do wykonywanej pracy. Kursy pozwalają przełamać rutynę i stanowią bezpośrednie narzędzie zmierzające do podnoszenia satysfakcji z zatrudnienia. Odpowiednio zmotywowani i docenieni pracownicy są z kolei bardziej zaangażowani w swoje obowiązki. 

Z punktu widzenia pracodawców szkolenia pracowników pozwalają osiągnąć wyższy przychód na pracownika, a co za tym idzie podwyższyć zysk. Wszystko dlatego, że lepiej przygotowani podwładni popełniają mniej błędów, pracują szybciej i są bardziej efektywni. Dodatkowo zwiększa się retencja pracowników, ponieważ zatrudnieni są bardziej skłonni do pozostania w danym zakładzie pracy, jeśli mają tam możliwość nauki i samorealizacji. To dla pracodawców dodatkowa oszczędność i wzmocnienie.

Kto pokrywa koszty szkolenia pracowników?

Korzyści ze szkolenia pracowników są wielowymiarowe. Odczuwają je zarówno podwładni, jak i pracodawcy. Koszty szkolenia pracowników są jednak wysokie i obejmują nie tylko bezpośrednie opłaty za naukę. 

Zakłady pracy – obok zasobów finansowych – poświęcają na nie również czas, który w normalnych okolicznościach mógłby zostać przeznaczony na wykonywanie regularnych zadań oraz wiedzę w formie materiałów firmowych czy przekazywaną przez zatrudnionych w przedsiębiorstwie instruktorów. 

Czy szkolenia w pracy są płatne? Obowiązkowe szkolenia (np. szkolenie BPH) są finansowane przez pracodawcę. Jeśli chodzi o dodatkowe kursy, wszystko zależy od polityki firmy w tym zakresie i indywidualnych ustaleń dotyczących konkretnej możliwości. Czasami wprowadzane są zasady, na podstawie których pracownik może bezpłatnie skorzystać ze szkolenia, ale gdyby po jego odbyciu zdecydował się zwolnić z pracy przed upływem określonego czasu, będzie musiał pokryć proporcjonalnie związane z nim wydatki. Zdarza się również, że zakłady pracy zachęcają do korzystania ze szkoleń po godzinach pracy, oferując dofinansowania do szkoleń pracowników. 

Szkolenia dla pracowników to istotny element funkcjonowania zakładów pracy. Oprócz obowiązkowych kursów nie można zapominać o zapewnieniu dodatkowych możliwości rozwoju. Ważne, aby identyfikować potrzeby szkoleniowe pracowników i dostarczać możliwości ich realizacji. W ten sposób nie tylko uda się utrzymać wiedzę zespołów na aktualnym poziomie, ale również zatrzymać wykwalifikowaną siłę roboczą w firmie.