Czym jest staż pracy? Definicja
Definicja stażu pracy nie została umieszczona w kodeksie pracy. Tym samym nie ma spisanych w jednym miejscu wytycznych, jakie okresy wliczać do lat pracy. Zasad w tym zakresie trzeba szukać w innych aktach prawnych.
Staż pracy to co do zasady okres, w którym dana osoba świadczyła pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru bądź spółdzielczej umowy o pracę. Nie ma znaczenia ani tryb rozwiązania takiego stosunku pracy, ani wielkość etatu.
Obliczanie stażu pracy polega również na uwzględnieniu okresów, w których praca nie była świadczona, lecz które podlegają wliczeniu do stażu pracy, od którego są uzależnione uprawnienia pracownicze. Takie przypadki muszą być zapisane w przepisach.
Skorzystaj z Kalkulatora Stażu Pracy OLX –> tutaj
Na jakie uprawnienia ma wpływ staż pracy?
Świadomość, co się wlicza do lat pracy, jest kluczowa pod kątem ustalenia szeregu uprawnień pracowniczych. Im wyższy staż pracy, tym co do zasady na bardziej uprzywilejowanej pozycji jest pracownik. Z tego powodu bardzo istotne jest dbanie o to, aby w ciągu całej swojej kariery i po jej zakończeniu być w stanie udokumentować okres zatrudnienia. Staż pracy ma wpływ na liczne uprawnienia pracownicze.
Prawo do urlopu
Pracownik nie od razu może korzystać z prawa do urlopu w pełnym wymiarze 26 dni. Jeśli jest zatrudniony krócej niż 10 lat, może liczyć tylko na 20 dni urlopu wypoczynkowego.
Jak obliczyć staż pracy do urlopu? Wystarczy zsumować okresy zatrudnienia oraz pozostałe okresy, które zaliczają się do stażu urlopowego, w tym np. czas przysługujący za ukończenie studiów wyższych.
Prawo do emerytury
Lata pracy do emerytury są istotne dla ustalenia jej wysokości. Staż pracy obejmuje wszystkie okresy składkowe. Należy jednak pamiętać, że nie każdy okres zatrudnienia wlicza się do stażu pracy. Podobnie na wysokość świadczenia mogą mieć wpływ również okresy pobierania nauki.
Warto też pamiętać, że w przypadku osób zatrudnionych przed 1 stycznia 1999 roku na podstawie stażu pracy oblicza się kapitał początkowy, który jest kluczowy dla ustalenia wysokości emerytury.
Prawo do nagrody jubileuszowej
Prawo do nagrody jubileuszowej jest uzależnione od stażu pracy.
Jak obliczyć staż pracy do nagrody jubileuszowej? Zakończone okresy zatrudnienia powiększa się o inne okresy, w tym m.in. czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych, przebywania na urlopie wypoczynkowym czy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego.
Prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia
Okres zatrudnienia ma również kluczowy wpływ na okres wypowiedzenia. W przypadku umowy na czas nieokreślony i określony to:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Prawo do odprawy
Podobna regulacja jest związana z prawem do odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia. Jej wysokość stanowi równowartość:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Co wlicza się do stażu pracy?
Nie ma wątpliwości, że staż pracy jest kluczowy przy ustalaniu wielu uprawnień pracowniczych. Z tego powodu warto wiedzieć, jakie lata pracy się do niego zaliczają.
Prowadzenie gospodarstwa rolnego
Do stażu pracy wlicza się czas, w którym dana osoba prowadziła indywidualne gospodarstwo rolne bądź pracowała w takim gospodarstwie. Rolnicy nie muszą się więc martwić np. o emeryturę.
Czynna i zawodowa służba wojskowa
Do stażu pracy wlicza się okres odbywania służby wojskowej w kraju. Ideą tej zasady jest zapewnienie ochrony wojskowym, którzy decydują się na taką ścieżkę kariery.
Studia doktoranckie
Do stażu pracy wlicza się również okres odbywania studiów doktoranckich. Zaliczeniu podlegają jednak maksymalnie 4 lata studiów. Warunkiem jest uzyskanie stopnia doktora.
Zasiłek dla bezrobotnych
Wyliczenie lat pracy uwzględnia również okresy, w których dana osoba pobierała zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium dla bezrobotnych od starosty.
Okresy niewliczane do stażu pracy
Zastanawiasz się, jak liczymy staż pracy? Warto znać również okresy, które nie są wliczane do stażu pracy.
Umowa zlecenie i umowa o dzieło
Jeśli jesteś zatrudniony na podstawie umowy zlecenie albo umowy o dzieło, musisz liczyć się z tym, że okresy zarobkowania w takiej formie nie są wliczane do stażu pracy.
Prowadzenie działalności gospodarczej
Sytuacja wygląda analogicznie w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej i przebywania na urlopie bezpłatnym. Musisz mieć tego świadomość przy ustalaniu okresu zatrudnienia.
Czy urlop macierzyński wlicza się do stażu pracy do emerytury?
W czasie urlopu macierzyńskiego kobieta nie świadczy pracy. Mimo to zachowuje prawo do wynagrodzenia. To nieobecność w pełni usprawiedliwiona. Z tych względów roczny urlop macierzyński jest zaliczany do stażu pracy kobiety.
Czy studia wliczają się do wysługi lat pracy?
Do stażu pracy można również zaliczyć czas, w którym dana osoba pobierała naukę. Okres, który zostanie uwzględniony przy obliczaniu stażu pracy zależy m.in. od szkoły, w której zainteresowany się kształci.
Zgodnie z art. 155 § 1 k.p. do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata;
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat;
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
- szkoły policealnej – 6 lat;
- szkoły wyższej – 8 lat.
Okresy nauki nie podlegają sumowaniu.
Lata pracy do emerytury
Staż pracy jest kluczowy przy ustalaniu prawa do emerytury. Aby ją uzyskać, kobieta musi ukończyć 60 rok życia i posiadać 20 lat stażu pracy. W przypadku mężczyzny wymóg jest wyższy i wynosi ukończone 65 lat oraz 25 lat stażu pracy.
Obliczając lata pracy do emerytury, uwzględnia się nie tylko wszystkie okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy, ale również inne okresy, jeśli stanowią tak przepisy. To np. studia wyższe.
Obliczanie stażu pracy jest bardzo istotne pod kątem niektórych uprawnień pracowniczych. Z tego powodu warto wiedzieć, co wlicza się w jego zakres, a które okresy trzeba pominąć. Jeśli chcesz poznać swój staż pracy, złóż wniosek o wyliczenie lat pracy.
