Do dziś niektóre zapisy budzą kontrowersje, a Rzecznik Praw Obywatelskich w połowie maja zwrócił uwagę, że „potrzebny jest długookresowy plan perspektywiczny, ujęty w ustawę regulującą prawa i obowiązki przedsiębiorców w okresie epidemii, a także uwzględniający pewien czas po zagrożeniu”. Z kolei Gilles Morel, prezes Whirlpoola, w liście otwartym zaapelował do premiera Morawieckiego o zwiększenie wymiaru pomocy dla polskich przedsiębiorców.
Na początku kwietnia światło dzienne ujrzał projekt „Tarczy Finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju”, który uruchomił 100 mld złotych pożyczek dla firm. Połowę tej kwoty zarezerwowano dla małych i średnich firm, a po 25 mld dla mikrofirm oraz przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 250 osób. PFR podaje, że pomoc może trafić nawet do 670 tysięcy firm, a nawet 3/4 dwuletnich pożyczek może zostać umorzonych. PFR przygotował także możliwość inwestycji poprzez objęcie udziałów w firmie.
Filary polskiej tarczy
Całkowita wartość wsparcia w ramach tarczy to, jak podaje rząd, 212 mld złotych, czyli ok. 10% polskiego PKB. Większość jej postanowień została wprowadzona w życie w ramach specustawy mającej wesprzeć walkę z gospodarczymi skutkami pandemii.
Pomoc finansowa jest realizowania m.in. w formie:
- dopłat do wynagrodzeń w przypadku postojowego lub konieczności obniżenia wymiaru czasu pracy podyktowanego sytuacją ekonomiczną, odpowiednio 50% i 40%,
Z pomocy mogą skorzystać firmy w dwóch przypadkach: jeśli w dwóch kolejnych miesiącach, licząc od stycznia 2020 r. do dnia złożenia wniosku, łączne obroty spadły o co najmniej 15% lub w okresie jednego, dowolnie wskazanego miesiąca – o co najmniej 25%; - zwolnienia ze składek ZUS za okres kwiecień, maj, czerwiec;
- niskooprocentowanej pożyczki dla mikroprzedsiębiorców ze środków Funduszu Pracy;
- zasiłku opiekuńczego – rodzice i opiekunowie dzieci do lat 8 mogą skorzystać z zasiłku opiekuńczego, który rząd przedłużył do momentu zamknięcia szkół i przedszkoli.
Przedsiębiorcy z wielu branż zwracali uwagę, że oferowane wsparcie jest zbyt małe i nie uchroni ich przed bankructwem.
Wsparcie finansowe na świecie
Blisko 5 miliardów dolarów to szacunkowa wartość pakietów fiskalnych w państwach G20 oraz w Polsce – to dane z początków kwietnia. Według stanu na początek maja wprowadziły je już 193 kraje. Co oferują swoim obywatelom?
W USA działają aż cztery programy do walki z gospodarczymi skutkami pandemii, ich wartość szacowana jest na 2,8 biliona dolarów. Amerykański rząd przewidział 1200 dolarów zapomogi dla osób zarabiających mniej niż 75 tys. dolarów rocznie oraz 500 dolarów na każde dziecko. Uruchomił także pożyczki wspierające ochronę miejsc pracy w małych firmach z możliwością ich umorzenia. Australia przeznaczyła 130 miliardów dolarów na dopłaty do pensji, podwojone zostały zasiłki dla bezrobotnych, a także wdrożone zwolnienia z podatku dochodowego i VAT.
W Europie za przykład stawia się Niemców, którzy przeznaczyli 760 mld euro na ratowanie gospodarki. W jednym z wywiadów opublikowanych na money.pl pomoc w praktyce opisywał Polak prowadzący w Berlinie firmę budowlaną: szybkość i wymiar wsparcia są na bardzo wysokim poziomie.
Niemcy przeznaczyli 400 mld euro na przejęcie długów przedsiębiorstw oraz umożliwiają skrócenie czasu pracy.
Większość pakietów pomocowych w innych krajach opiera się na dopłatach do wynagrodzeń (Czechy, Wielka Brytania, Holandia, Szwecja, Japonia, Francja), pożyczkach na preferencyjnych warunkach (Holandia, Wielka Brytania, Czechy, Tajlandia), obniżkach i odroczeniach podatków oraz ułatwieniach administracyjnych (Czechy, Słowenia, Ukraina, WIelka Brytania, Holandia, Francja, Tajlandia, Hiszpania).
Działania wszystkich rządów, w tym polskiego, są skoncentrowane przede wszystkim na ochronie istniejących miejsc pracy oraz bezpośrednim wsparciu finansowemu przedsiębiorstw. Ma to pomóc w zniwelowaniu gospodarczych skutków pandemii koronawirusa i zapobiec fali bezrobocia i kryzysowi gospodarczemu. Jednak nie we wszystkich obszarach wsparcie to jest wystarczające. Dla wielu przedsiębiorstw pomoc jest zbyt mała i może nie uchronić ich przed zamknięciem działalności.
