Prognozy na 2025 rok
Patrząc w przyszłość, księgowi są ostrożnymi optymistami. Większość respondentów spodziewa się, że 2025 rok nie przyniesie radykalnej zmiany koniunktury – 50,7% ankietowanych uważa, że ogólna sytuacja branży pozostanie bez większych zmian. Istotna grupa jednak liczy na poprawę: około 27,8% czuje, że ten rok będzie lepszy niż poprzedni. Dla kontrastu, 21,6% obawia się, iż 2025 będzie gorszy od 2024. Ogólnie bilans nastrojów wychodzi więc na plus – osób pozytywnie nastawionych jest więcej niż pesymistów – ale przeważa przekonanie o kontynuacji dotychczasowych trendów (status quo).
Co stoi za tym umiarkowanym optymizmem lub pesymizmem? Respondenci podzielili się swoimi nadziejami i obawami dotyczącymi nadchodzącego roku. Wśród argumentów, które pozwalają patrzeć na 2025 rok z nadzieją, dominują następujące: osobiste postanowienia rozwojowe (chęć dalszego doskonalenia się zawodowo), nadzieje na uproszczenie i stabilizację przepisów, postęp technologiczny w branży (np. nowe narzędzia usprawniające pracę), zauważalny wzrost zapotrzebowania na usługi księgowe oraz ogólnie pozytywne nastawienie i wiara w lepszą przyszłość. Z kolei księgowi pesymistycznie nastawieni do 2025 wskazują na: odczuwalną niestabilność i złożoność przepisów (obawę, że będzie dużo nowych zmian prawnych), dalszy wzrost obciążenia pracą i presji czasu, niepewne kwestie ekonomiczno-polityczne w otoczeniu gospodarczym oraz przewidywane problemy technologiczne i organizacyjne związane z nadchodzącymi zmianami (np. obawa przed chaosem przy wdrażaniu nowych systemów jak KSeF).
Warto zauważyć, że postawy te różnią się w zależności od zajmowanego stanowiska i modelu pracy. Księgowi prowadzący własne biura oraz osoby na stanowiskach kierowniczych patrzą w przyszłość nieco śmielej w kontekście rozwoju biznesu – aż 63,5% z nich deklaruje chęć inwestowania w rozwój i nowe projekty w 2025 r., choć zastrzegają, że nie będą to zmiany rewolucyjne, a raczej stopniowe usprawnienia. Ta grupa wydaje się dostrzegać dobrą koniunkturę i możliwości rozwoju na horyzoncie („dobra koniunktura, stabilność i podwyżki na horyzoncie” – jak brzmi tytuł jednej z sekcji raportu). Z drugiej strony, ponad 1/3 wszystkich ankietowanych (36,5%) stwierdziła, że nie planuje wydatków na rozwój w najbliższym czasie. Zdecydowana większość z tej grupy jako powód wskazała przeszkody finansowo-gospodarcze – krótko mówiąc, brak wolnych środków lub niepewność co do sytuacji ekonomicznej hamuje ich inwestycje. Mamy tu zatem obraz branży, która chciałaby się rozwijać i unowocześniać, ale robi to ostrożnie, z uwzględnieniem realiów rynkowych.
Mimo pewnych obaw, generalny wydźwięk jest pozytywny – księgowi wydają się oswojeni ze stabilizacją ostatniego roku i ostrożnie wierzą w dalszą poprawę lub utrzymanie dobrej passy. Nadzieje wiążą zarówno z własnymi działaniami (szkolenia, rozwój usług), jak i z czynnikami zewnętrznymi (możliwa stabilizacja prawa, rozwój gospodarki). Jednocześnie nie tracą z oczu potencjalnych zagrożeń, co przejawia się we wspomnianym podziale na optymistów i pesymistów.
Wyzwania technologiczne i legislacyjne
Dynamiczne zmiany przepisów od lat stanowią największe wyzwanie w pracy księgowego – co potwierdzają wyniki badania. Aż 58% polskich księgowych przyznało, że to właśnie częste nowelizacje prawa i niepewność legislacyjna są najtrudniejszym aspektem ich pracy. Na dalszych miejscach znalazły się problemy z nadążaniem za nowymi technologiami (14,7% wskazań) oraz rosnące oczekiwania pracodawców wobec pracowników (również 14,7%). Te wyniki pokazują, że księgowi odczuwają presję zarówno ze strony zmiennego otoczenia prawnego, jak i konieczność ciągłego uczenia się obsługi nowych narzędzi czy systemów.
W 2025 r. na pierwszy plan wysuwają się konkretne zmiany o charakterze zarówno legislacyjnym, jak i technologicznym. Najwięcej emocji budzi Krajowy System e-Faktur (KSeF) – czyli obowiązkowy system fakturowania elektronicznego, którego wdrożenie dotyczy większości firm. Raport pokazuje interesującą zależność: gotowość na KSeF jest silnie skorelowana z ogólnym nastawieniem księgowego. Wśród osób, które dobrze oceniły rok 2024, ponad połowa (50,4%) deklaruje, że podchodzi do KSeF spokojnie i czuje się przygotowana na tę zmianę. Dla porównania, w grupie niezadowolonych z minionego roku odsetek „gotowych” spada do 19,5%. Podobna prawidłowość dotyczy prognoz na przyszłość – wśród optymistów co do 2025 roku aż 44,7% z ufnością patrzy na KSeF, podczas gdy w grupie pesymistów tylko 11,4% czuje się przygotowana na nadchodzące zmiany systemowe. Innymi słowy, księgowi pozytywnie nastawieni do ogólnej sytuacji znacznie częściej oswajają też nowe obowiązki cyfrowe, a ci z negatywnym nastawieniem – częściej odczuwają wobec nich niepokój.
Ogólnie jednak strach przed nowym systemem nie ogarnia całej branży. Na początku 2025 r. prawie ¼ księgowych (23%) deklarowała: „Jestem gotowy/a na zmianę na podstawie posiadanych informacji, podchodzę do niej spokojnie, nie mam większych obaw”. Większa grupa – 45,9% – przyznała: „Mam poczucie, że przygotowane zmiany tego typu budzą duże obawy, wątpliwości i zastrzeżenia”. Pozostałe 31% zajmuje postawę wyczekującą, stwierdzając wprost: „Trzeba się pogodzić z niedostatkiem potrzebnych informacji… co będzie, to będzie”. Innymi słowy, ok. jedna trzecia osób czuje się bezradna wobec niejasności towarzyszących wdrożeniu KSeF, ale akceptuje fakt, że system wejdzie w życie. Co ciekawe, postawy wobec KSeF różnią się zależnie od roli zawodowej. Samozatrudnieni księgowi oraz kadra zarządzająca czują się nieco pewniej w obliczu nowych wymogów – odpowiednio 30,1% i 25,9% z nich deklaruje gotowość, podczas gdy wśród szeregowych pracowników tylko 17,4%. Jednocześnie jednak to właśnie właściciele biur i dyrektorzy finansowi są najbardziej surowi w ocenie własnego przygotowania – niemal połowa z nich (ok. 49–50%) przyznaje, że zmaga się z dużymi obawami co do KSeF, podczas gdy wśród pracowników odsetek ten wynosi 42,6%. Pracownicy etatowi najczęściej przyjmują postawę zachowawczą – aż 40% z nich „godzi się na to, co przyniesie przyszłość”, nie zajmując skrajnych stanowisk ani entuzjazmu, ani lęku. W grupie menedżerów i samozatrudnionych taki stoicki spokój jest rzadszy (tych, którzy „machają ręką” na KSeF, jest o połowę mniej). W sumie obraz jest złożony: część branży jest przygotowana i pogodzona z cyfryzacją rozliczeń, ale znaczna część odczuwa poważny niepokój przed praktycznymi konsekwencjami wdrożenia KSeF.
Poza KSeF, na horyzoncie 2025 r. są też inne nowe obowiązki legislacyjne, które księgowi już identyfikują jako potencjalnie pracochłonne. Wymieniane są przede wszystkim: planowane wprowadzenie JPK_CIT (jednolitego pliku kontrolnego dla podatku CIT) oraz rozszerzenie wymogów raportowania ESG (dotyczącego czynników środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego). Respondenci wskazali te zmiany jako mogące pochłonąć dużo czasu i wysiłku w nadchodzących miesiącach. Ponadto, spośród obszarów podatkowych to właśnie VAT uznano za najbardziej problematyczny w 2025 roku – ciągłe modyfikacje przepisów VAT, nowe obowiązki (np. w zakresie e-faktur) i interpretacje powodują, że utrzymanie zgodności z VAT sprawia księgowym najwięcej trudności.
Sumując, technologia i prawo będą w 2025 r. nierozłącznie splecione w wyzwaniach branży księgowej. Przyspieszona cyfryzacja (KSeF, e-raporty) wymaga od firm księgowych inwestycji w systemy i szkolenia, a jednocześnie otoczenie prawne nadal jest płynne. Dla wielu biur oznacza to konieczność stałego podnoszenia kompetencji i adaptacji – co zresztą księgowi sami dostrzegają i wskazują jako warunek utrzymania stabilności. Z pewnością umiejętność szybkiego reagowania na zmiany legislacyjne pozostanie kluczowa, a ci, którzy sprawnie zaimplementują nowe technologie, zyskają przewagę na rynku.
Czego oczekują klienci od biur rachunkowych?
Księgowi zapytani o perspektywę klienta zgodnie twierdzą, że dla przedsiębiorców korzystających z usług księgowych najważniejszym kryterium wyboru biura jest cena. To właśnie koszt usługi klienci stawiają na pierwszym miejscu. Jednak zaraz za ceną liczy się cały pakiet wartości dodanej, jaką biuro potrafi zaoferować. Według ankietowanych ich klientom zależy najbardziej na wiedzy i kompetencjach księgowych, rzetelności (bezbłędnym prowadzeniu spraw), terminowości w realizacji zadań, dobrej komunikacji oraz umiejętności profesjonalnego doradztwa podatkowego. Innymi słowy, klienci chcą mieć pewność, że sprawy księgowe są w dobrych rękach merytorycznych, a jednocześnie oczekują proaktywnego podejścia – sugestii optymalnych rozwiązań i wsparcia w podejmowaniu decyzji finansowych.
Co interesujące, raport wskazuje, że szeroki zakres usług oraz umiejętność budowania dobrej, bezpiecznej relacji biznesowej mogą być dla biur rachunkowych skutecznym argumentem do realnego wycenienia swojej pracy, zamiast konkurowania wyłącznie niską ceną. Jeśli klient widzi, że biuro zapewnia kompleksową obsługę (np. doradztwo podatkowe, reprezentację przed urzędami, wsparcie w analizie finansowej) i czuje, że może zaufać księgowym – jest skłonny zaakceptować wyższe stawki za taką wartość dodaną. Dla samych księgowych to sygnał, że inwestycja w jakość i relacje z klientem przekłada się na przewagę konkurencyjną nie tylko poprzez cenę.
W kontekście współpracy z klientami księgowi zauważają jeszcze jeden ciekawy aspekt: postawę samych klientów wobec optymalizacji i innowacji. Otóż większość klientów cechuje pewna zachowawczość. 41,2% klientów (według oceny księgowych) wybiera pewne, klasyczne rozwiązania i nie jest skora do eksperymentów. Kolejne 38,3% oczekuje od księgowego tylko absolutnego minimum – chcą mieć po prostu spełnione obowiązki rachunkowe i „mieć spokój”, nie dopytują o różne scenariusze czy możliwości optymalizacji podatkowej. Tylko 20,5% klientów zachęca księgowych do proponowania niestandardowych, out-of-the-box rozwiązań i wykazuje otwartość na bardziej kreatywne podejście do kwestii finansowo-podatkowych. Z perspektywy biur rachunkowych oznacza to, że znaczna część klientów oczekuje przede wszystkim świętego spokoju i niezawodności – cenią rutynową, ale solidną obsługę, bez wdawania się w zawiłości. Mniejszość zaś poszukuje partnera do bardziej proaktywnego doradztwa. Biuro rachunkowe musi więc umieć rozpoznać, z jakim typem klienta ma do czynienia, i odpowiednio dostosować styl obsługi.
Podsumowując, klienci biur rachunkowych w 2025 roku oczekują przede wszystkim spokoju, pewności i profesjonalizmu. Cena nadal gra dużą rolę przy wyborze usług księgowych, ale nie jest jedynym czynnikiem – zwłaszcza dla bardziej świadomych klientów, którzy doceniają wiedzę doradczą i dobrą komunikację. Biura, które potrafią zapewnić fachową obsługę, terminowość i poczucie bezpieczeństwa, a jednocześnie zbudować z klientem relację opartą na zaufaniu, mają szansę nie tylko utrzymać się na konkurencyjnym rynku, ale i realnie wyceniać swoją pracę, nie obawiając się konkurować wyłącznie ceną. Szeroki wachlarz usług dodatkowych oraz umiejętność wychodzenia naprzeciw potrzebom (np. poprzez doradztwo przy wyborze optymalnych form opodatkowania czy wdrażanie nowych rozwiązań, gdy klient jest na to otwarty) będą mocnymi atutami.
Rok 2025 zapowiada się więc jako czas kontynuacji wyzwań, ale i szans dla branży księgowej. Stabilizacja rynku pracy może zostać wystawiona na próbę przez niedobór kadr, ale firmy świadome tego inwestują w ludzi i starają się ich zatrzymać. Regulacje prawne będą nadal testować odporność branży – ale jednocześnie księgowi wydają się coraz lepiej przygotowani, by im sprostać (choć nie bez obaw). Technologia będzie sprzymierzeńcem (automatyzacja, e-faktury) i jednocześnie wymagającym egzaminatorem kompetencji. Klienci zaś, jak zawsze, oczekiwać będą spokoju i pewności – co dla dobrych biur rachunkowych stanowi okazję do wykazania się profesjonalizmem. Wszystko to składa się na obraz zawodu księgowego w 2025 r. jako profesji w stanie ciągłej adaptacji, gdzie analityczne podejście, elastyczność i ciągłe uczenie się są tak samo ważne, jak tradycyjna skrupulatność i znajomość przepisów. Branża księgowa w Polsce wkracza w ten rok z bagażem doświadczeń z 2024 r. i ostrożnym optymizmem – przygotowana na wyzwania, lecz świadoma, że stabilizacja nigdy nie jest dana raz na zawsze.
Źródło: „Barometr nastrojów polskich księgowych 2025” – raport e-file, luty 2025 (analiza na podstawie 730 ankiet).
