Czym jest książeczka sanepidowska?
Książeczka sanepidowska to dokument, który był wymagany przez przepisy do 2008 roku. Od tego czasu ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1657) wprowadziła obowiązek posiadania ważnych badań do celów sanitarno-epidemiologicznych. W obiegu cały czas funkcjonuje jednak poprzednia nazwa. Nie zmienił się również zakres badań, które musisz wykonać. Zamiast książeczki otrzymasz po prostu zaświadczenie o wyniku badania do celów sanitarno-epidemiologicznych.
Orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne potwierdza, że Twój stan zdrowia umożliwia pracę związaną z żywnością (produkcją, obrotem i transportem). W ten sposób pracodawca zyskuje pewność, że może Cię zatrudnić bez narażania swoich klientów na niebezpieczeństwo.
W jakich zawodach potrzebna jest książeczka sanepidowska?
Książeczka sanepidu jest wymagana w przypadku różnych zawodów.
Obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym podlegają:
- uczniowie, studenci i doktoranci kształcący się do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby;
- osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.
Branżą, która żąda książeczki sanepidowskiej najczęściej, jest gastronomia. Generalnie badania musi jednak wykonać każdy zatrudniony, który ma kontakt z żywnością. To np. pracownicy świadczący pracę na stanowiskach takich jak sprzedawca sklepu spożywczego, kelner, kucharz czy pomoc kuchenna.
Jak wyrobić książeczkę sanepidowską?
Zastanawiasz się, jak zrobić książeczkę sanepidowską? To łatwiejsze niż myślisz!
Pierwszy krok to uzyskanie skierowania na badania sanepidowskie. Otrzymasz je od pracodawcy. Udaj się z nim do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Otrzymasz tam specjalne, darmowe pojemniki przeznaczone na 3 próbki kału. Po oddaniu materiału do badania pozostaje czekać na wyniki. Udasz się z nimi do lekarza medycyny pracy, który wystawi zaświadczenie, że pracownik przeszedł badania do celów sanitarno-epidemiologicznych i jest zdrowy.
Warto pamiętać, że książeczka sanepidowska bez skierowania również jest dostępna na wyciągnięcie ręki. W tym przypadku koszty uzyskania orzeczenia musisz pokryć z własnej kieszeni.
Badania na nosicielstwo
Badanie laboratoryjne do celów sanitarno-epidemiologicznych to trzykrotne badanie kału na obecność w organizmie pałeczek Salmonella i Shigella. Dodatkowo weryfikowane jest nosicielstwo pałeczek duru brzusznego, pałeczek durów rzekomych i prątków gruźlicy.
Ile trwa wyrobienie książeczki sanepidowskiej?
Jeśli zależy Ci na czasie, prawdopodobnie kluczową kwestią będzie odpowiedź na pytanie, ile się czeka na książeczkę sanepidowską.
Dobra informacja jest taka, że czas trwania procedury jest uzależniony głównie od oczekiwania na analizę próbek. To zazwyczaj kilka dni. Ten okres trwa co do zasady maksymalnie dwa tygodnie. Do tego dochodzi oczekiwanie na wizytę u lekarza. W praktyce masz więc możliwość szybkiego rozpoczęcia pracy.
Ile kosztuje książeczka sanepidowska?
Wyrobienie książeczki sanepidowskiej nie wiąże się z wysokimi kosztami. Dokładna kwota zależy od stawek obowiązujących w Twojej okolicy. Ile kosztuje wyrobienie książeczki sanepidowskiej?
Badania sanitarno epidemiologiczne do pracy to wydatek rzędu 200 złotych. Na koszt składa się opłata za badanie (60-150 zł) oraz wizyta u lekarza medycyny pracy (ok. 100 zł). Koszty związane z uzyskaniem książeczki sanepidowskiej powinien pokryć pracodawca. W przypadku studentów, uczniów i doktorantów, którzy kształcą się do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, nie ma opłaty za badanie w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella-Shigella.
Ile jest ważna książeczka sanepidowska?
Po wyrobieniu książeczki sanepidowskiej co do zasady możesz z niej korzystać przez całe życie. Jedyny wyjątek od tej zasady to sytuacja, w której lekarz w zaświadczeniu o wykonaniu badania sanitarno-epidemiologicznego zaznaczy, że w określonym czasie konieczne jest jego powtórzenie. Tym samym wystarczy, że wyrobisz swoją książeczkę raz w życiu, aby być uprawnionym do świadczenia pracy związanej z żywnością również w kolejnych latach.
Uaktualnienie
Jeśli w Twoim przypadku po wykonaniu badań do książeczki sanepidowskiej lekarz nakazał powtórzyć je po upływie terminu ważności wskazanego w zaświadczeniu, musisz po tym czasie przejść przez procedurę raz jeszcze. Jeśli nie dopełnisz tej formalności, książeczka nie będzie ważna. Możesz nie otrzymać pracy, a jeśli już ją wykonujesz, narażasz się na poważne konsekwencje. Z tego powodu warto dbać, aby zaświadczenie o badaniu było ważne i by go nie zgubić.
Zgubienie
Jeśli mimo zachowania ostrożności dojdzie do zgubienia książeczki sanepidowskiej, możesz otrzymać duplikat orzeczenia sanitarno-epidemiologicznego, o ile masz wyniki badań, które wykonałeś podczas ubiegania się o książeczkę. Na tej podstawie lekarz medycyny pracy wystawi nowe zaświadczenie.
Badania są ważne co do zasady przez całe życie. Z tego powodu warto zadbać o to, aby nie zgubić wyników.
Kara za nieposiadanie książeczki sanepidowskiej
Za kontrolę bezpieczeństwa żywności jest odpowiedzialny sanepid, czyli Państwowa Inspekcja Sanitarna. To ona na bieżąco weryfikuje m.in. warunki higieniczno-sanitarne oraz zdrowotne żywności. Na tej podstawie sanepid może przeprowadzić kontrolę po wcześniejszym zawiadomieniu. Wyjątek to bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia. W takim wypadku zawiadomienie nie jest konieczne.
Odpowiedzialność za naruszenia – w tym zatrudnianie osób bez ważnego orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych – ponosi pracodawca. Inspektor sanitarny może na niego nałożyć mandat w wysokości nawet 500 złotych za każde stwierdzone naruszenie.
Z tego powodu ważne badania do celów sanitarno-epidemiologicznych to podstawa dla każdego, kto pracuje w branżach związanych z żywnością. Jej wyrobienie nie zajmuje dużo czasu, a wyniki są ważne przez całe życie, dlatego warto zadbać o dopilnowanie tej formalności.
