Obecnie liczba odbieranych bodźców przekracza kilkukrotnie możliwości adaptacyjne naszego mózgu. Raport również nawiązuje do tego problemu i pokazuje, że nowe technologie, tempo współczesnej pracy, stres, presja działają nie tylko na nasze procesy kognitywne, lecz także na wytrzymałość psychiczną. Celem raportu było pokazanie jak pracownicy działają pod wpływem różnych emocji, jakie są skutki stresu oraz jakie działania w miejscu pracy mają negatywny wpływ na zdrowie psychiczne pracowników.
Obecnie szacuje się, że ponad połowa absencji w pracy jest pochodną problemów związanych ze stresem. Raport przytacza statystyki ZUS, które pokazują, że systematycznie rośnie liczba zwolnień lekarskich związanych z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania. Jak wynika z danych ZUS w Polsce wzrosła ta liczba z 14 006 500 dni w 2012 r. do 19 424 900 w 2018 r. To więcej niż zachorowania spowodowane np. chorobami nowotworowymi, układu krążenia czy układu trawiennego. Szacuje się, że co czwarty Polak boryka się z jakimś problemem natury psychicznej (źródło: EZOP). Co ciekawe i godne uwagi, millenialsi trzy razy częściej niż ich rodzice doświadczają w pracy stanów lękowych (źródło: CNN).
Jak wynika z danych ZUS w Polsce wzrosła liczba zwolnień lekarskich związanych z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania z 14 006 500 dni w 2012 r. do 19 424 900 w 2018 r.
WHO przewiduje, że do 2030 r. depresja stanie się najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na świecie. Zatem jedną z kluczowych kompetencji lidera jest właściwe reagowanie na emocje ujawniające się w zespole. Raport zawiera potwierdzenie tej tezy. To, jakich emocji doświadczają pracownicy, wpływa na ich wydajność, tempo uczenia się, kreatywność, poziom realizacji celów czy empatię przekładającą się na jakość obsługiwania klientów.
Strefy działania w zarządzaniu energią emocjonalną
Aby zobrazować mechanizm działania człowieka w zależności od intensywności przeżywanych emocji, posłużę się czterema strefami działania w zarządzaniu własną energią emocjonalną: strefa wyników, przetrwania, wypalenia oraz odnowy. Strefie wyników i odnowy towarzyszą emocje pozytywne, natomiast przetrwaniu i wypaleniu – negatywne. Nawet trudne emocje, takie jak strach, lęk czy zadania wykonywane pod presją, również dają dobre efekty, bo wyzwalają dużo energii. Jednak wykonywana wówczas praca może okazać gorszej jakości i nie sprawdzi się w zadaniach o charakterze złożonym, strategicznym czy wymagającym kreatywności.
Do osiągania najlepszych możliwych wyników potrzebujemy rytmicznego przechodzenia od pełnej mobilizacji do pełnej regeneracji.
Coraz częściej mówi się właśnie o tym, jak firmy radzą sobie z nadgodzinami, jak organizują przerwy, urlopy, oddechy w czasie pracy. Firma Roche Polska w biurze organizuje swoim pracownikom zajęcia pilates, pokoje relaksu i odpoczynku. Z kolei przedsiębiorstwo Cisco System wprowadziło temat miesiąca, który jest poświęcony jednemu zagadnieniu związanemu ze zdrowiem. Firm wprowadzających takie praktyki jest coraz więcej.
Niestety duża świadomość, jak ważna jest regeneracja, nie wystarczy. Jak pokazują badania, nawet dla 40% pracowników zadbanie o nią nie jest czymś normalnym. Organizacjom, menedżerom i samym pracownikom trudno traktować te działania na równi z działaniami podejmowanymi w ramach obowiązków służbowych. W wielu miejscach pracy pokoje do regeneracji świecą pustkami, a urlopy nie są wykorzystywane. Badania Human Power pokazują, że pracownicy w swoich miejscach pracy zbyt często doświadczają emocji typu strach, lęk (24,7%), frustracja (33,1%) i innych związanych ze stresem.
Badanie ADP (2019) wskazuje, że polskich pracowników (25%) cechuje najwyższy w Europie poziom codziennego stresu. O ile stres krótkotrwały może być mobilizujący, o tyle stres długotrwały wpływa niekorzystanie na stan naszego zdrowia i może doprowadzić do chorób. Większość pracowników (69%) jest świadoma wpływu czynników psychospołecznych na zdolność poprawnego wykonywania obowiązków zawodowych. Już kilka lat temu Kelly McGonigal w swoich badaniach i prezentacji na TED pokazała, jak istotną rolę w procesie odporności psychicznej ma odbiór sytuacji trudnej jako stresowej i przekraczającej nasze możliwości. Ważne jest zatem poczucie sprawstwa, samoświadomość, reaktywność czy elastyczność emocjonalna.
Jednym z rozwiązań jest skupienie się na wzbudzaniu pozytywnych emocji u pracowników. Barbara Fredrickson, która prowadzi badania dotyczące emocji, ustaliła, że na każde negatywne doświadczenie emocjonalne powinny przypadać trzy doświadczenia pozytywne. Do nich zalicza radość, wdzięczność, spokój, zainteresowanie, nadzieję, dumę, rozbawienie, inspirację, zachwyt, miłość. Te emocje sprzyjają kreatywności i produktywności.
Co firma może zaoferować swoim pracownikom?
Są różne pomysły i rozwiązania, które stosują firmy, by dbać o zdrowie psychiczne swoich pracowników. Warto pomyśleć o wdrożeniu chociaż kilku z nich:
- jasne zasady pracy, wymagań, bezpieczeństwa i higieny pracy;
- właściwe praktyki komunikacji i zarządzania, rozwijanie potencjału pracowników, dbanie o pozytywne wzmocnienia, motywację;
- poczucie sprawstwa u pracowników, sensu wykonywanych zadań, współtworzenie, udział w podejmowaniu decyzji, zwiększenie kontroli nad obszarem pracy;
- wysoki poziom wsparcia dla pracowników, wsparcie ze strony przełożonego, poszerzanie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, umiejętności wczesnej interwencji;
- tworzenie środowiska sprzyjającego otwartości, zrozumieniu, poczuciu przynależności;
- wprowadzenie higieny korzystania z nowych technologii;
- elastyczność pracy, godzin, odpowiednie tempo pracy;
- stałe monitorowanie wprowadzanych zasad, kontrola kadry zarządzającej, ankiety pracownicze i inne badania w celu gromadzenia danych na temat zdrowia psychicznego pracowników.
Ważne, by wzrastała świadomość pracodawców co do ich wpływu na kondycję psychiczną swoich pracowników. Istotne jest także wspieranie indywidualne w procesie wzmacniania ich odporności psychicznej i samorozwoju.
