Kim jest freelancer?
Freelance to model zarobkowania, który zakłada realizację projektów na zlecenie. Freelancer nie jest zatrudniony na etat, działa na własny rachunek. Czy freelancer musi mieć działalność gospodarczą? Nie każda profesja tego wymaga. Poza tym przepisy w naszym kraju umożliwiają prowadzenie tzw. nierejestrowanej działalności – o ile zarobki nie przekroczą miesięcznie 75% minimalnego wynagrodzenia.
Freelancer – zawody, które może wykonywać
Przyjęło się, że freelancer w Polsce to zawód kreatywny, który można wykonywać przez internet. Oto dziedziny, w których króluje freelancing:
- Dziennikarz/reporter – to jeden z najpopularniejszych wolnych zawodów, dziennikarz-freelancer tworzy konkretne treści na zlecenie poszczególnych redakcji, albo wpierw sam pisze teksty, a następnie szuka na nie klientów.
- Pisarz – takie osoby zazwyczaj zwierają kontrakty z wydawnictwami na napisanie konkretnych książek, np. poradników, beletrystyki albo reportażu.
- Copywriter – pisze artykuły blogowe, treści na potrzeby sklepów internetowych, do social mediów, tworzy też hasła reklamowe, a niekiedy scenariusze do reklam.
- Specjalista SEO – analizuje strony internetowe i poszczególne treści pod kątem ich pozycji w wyszukiwarkach internetowych i dokonuje optymalizacji.
- Specjalista od social media – zarządza profilami klientów w social mediach, planuje posty, wybiera grafiki, tworzy rolki, odpowiada na wiadomości, tak by zwiększyć zasięgi i dotrzeć do wybranych grup docelowych.
- Marketing internetowy – marketing internetowy do szerokie pojęcia, w którym mieści się tworzenie kampanii reklamowych w social mediach i przeglądarkach internetowych, przygotowywanie spójnej strategii działań w internecie np. wysyłka newsletterów oraz działania w social mediach.
- Wirtualna asystentka – to nowy zawód, który obejmuje wszelkie prace administracyjne, które można zrobić zdalnie, np. organizacja kalendarza klienta, odpowiadanie na emaile, tworzenie i wysyłanie ofert oraz dbanie o stronę www firmową.
- Grafik – to kolejny zawód, w którym dominuje freelancing. Grafik tworzy obrazy na potrzeby stron internetowych, do wizytówek, ulotek, prospektów reklamowych, banerów i plakatów. Zajmuje się też projektowaniem loga dla firm.
- Fotograf – choć obecnie zdjęcia robimy sobie sami, to dużym wzięciem wciąż cieszą się fotografowie specjalizujący się w uroczystościach rodzinnych, sesjach buduarowych albo produktowych.
- Twórca filmów video – realizuje filmiki na potrzeby social mediów, nagrywa i montuje szkolenia i kursy, rejestruje firmowe wydarzenia oraz tworzy firmy reklamowe.
- Programista – na rynku wciąż jest popyt na dobrych programistów, jednak zawód ten wymaga biegłej znajomości języków kodowania.
- Projektant stron internetowych – tworzy sklepy internetowe oraz skomplikowane strony przygotowane specjalnie na zamówienie klienta.
- Tłumacz – przekładać można książki, treści internetowe, ulotki, instrukcje obsługi, a także dokumenty firmowe. Tłumacz często towarzyszy klientom na konferencjach i targach.
- Dietetyk – w czasach kiedy wideorozmowy są tak popularne, praca z klientem jest bardzo prosta. Dietetyk może układać jadłospisy na zamówienie, tworzyć i sprzedawać e-booki oraz szkolenia ze zdrowego trybu życia.
- Trener personalny – trener personalny podobnie jak dietetyk może pracować z klientami przez internet, ale też spotykać się z nim w jego domu albo na wybranej siłowni.
- Architekt – architekci wnętrz albo ogrodów projektują przestrzenie na indywidualne zamówienie oraz dla firm przy aranżowaniu biur, albo nowych siedzib.
- Psycholog – psycholog może pracować nie tylko w swoim gabinecie, wielu specjalistów rozmawia z klientami przez wideo czaty.
- Muzyk/instrumentalista – DJ, wokaliści, muzycy sesyjni i koncertowi zwykle pracują na podstawie umowy o dzieło. W ten sposób rozliczają pojedyncze występy albo nagrania na potrzeby filmów, reklam itp.
- Operator kamery/drona – także technicy, operatorzy kamer i dronów pracują na swój rachunek, biorąc udział w rozmaitych produkcjach filmowych i realizacjach telewizyjnych.
Zalety pracy jako freelancer
Największymi zaletami freelancingu jest brak szefa oraz możliwość pracy niemalże z każdego miejsca na ziemi. Sami decydujemy, o której rozpoczynamy i kończymy pracę, nikt nas nie pogania, ani nie kontroluje. Elastyczne godziny pracy pozwalają na pogodzenie życia rodzinnego i obowiązków służbowych. A ponieważ nie musimy codziennie przychodzić do biura, projekty możemy realizować z łóżka albo plaży. Wolność, jaką daje freelancing, sprawia, że wielu specjalistów łączy podróżowanie z pracą, prowadząc życie współczesnego nomady. Ograniczeniem jest wyłącznie internet, ponieważ kontakt z klientami odbywa się głównie poprzez telefon albo e-mailowo.
Co więcej, wolni strzelcy, jeśli tylko są dobrze zorganizowani, to mogą wziąć sobie urlop, kiedy tylko chcą. Nic nie stoi też na przeszkodzie, aby pracować wyłącznie 4 dni w tygodniu. Oczywiście pod warunkiem, że przychód jest zadowalający, a zlecenia oddawane terminowo.
Pracując na własny rachunek, możemy też przyjmować tylko takie zlecenia i projekty, które nas interesują i za które dostajemy odpowiednio wysoką stawkę. Dzięki temu też ciągle się rozwijamy – a praca nigdy nie jest monotonna i nudna.
Wady freelancingu
To, co jest zaletą z jednej strony, z drugiej może być wadą. Freelance to ciągła walka o zdobycie stałych klientów i ich zatrzymanie. Wolny strzelec sam musi znaleźć zlecenia i negocjować swoją stawkę. Co więcej, na nim spoczywa wystawianie faktur i ewentualne egzekwowanie płatności.
Osoba niepracująca na etacie powinna też przygotować się finansowo na słabsze okresy, które są w każdej branży. Być może będą miesiące, kiedy nie będzie żadnych zleceń, dlatego trzeba mieć na ten czas oszczędności.
Praca w domu wymaga odpowiedzialności, samodzielności oraz dyscypliny. Projekty trzeba wykonać terminowo, nawet jak nie mamy ochoty pracować. Ponieważ w innym razie stracimy klientów. A to oznacza, że samemu trzeba się motywować do pracy i pilnować czasu na odpoczynek i relaks.
Pomimo że freelancer może wziąć wolne, kiedy chce, nie przysługuje mu płatny urlop. Jak nie przyjmuje zleceń – nie zarabia. Podobna sytuacja jest ze zwolnieniem lekarskim, choć można opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe, to i tak świadczenie nie zrekompensuje braku zlecenia.
Najczęściej bycie wolnym strzelcem wiąże się z prowadzeniem działalności gospodarczej. Co oznacza, że samemu trzeba pamiętać o opłacaniu składek ZUS, rozliczaniu zaliczek na podatek, wystawianiu faktur i prowadzeniu księgowości. Oczywiście można skorzystać z usług biura księgowego, ale księgowa nie wykona wszystkiego za nas, poza tym trzeba jej zapłacić.
Ile zarabia freelancer?
Zarobki freelancerów zależą od wielu czynników, pomijając wykonywany zawód, są to m.in.: liczba klientów, doświadczenie, stawka, czy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą, czy jest to tylko zajęcie dodatkowe.
Najlepiej zarabiają programiści. Według danych dostarczanych przez Sedlak & Sedlak, miesięczne wynagrodzenie całkowite na tym stanowisku wynosi średnio 10 960 zł brutto, tłumacz średnio dostaje ok. 7780 zł brutto, a przeciętna pensja copywritera to 6400 zł brutto.
Jak rozlicza się freelancer?
Co do zasady wolny strzelec pracuje na podstawie umów cywilnoprawnych, czyli zlecenia, o dzieło albo o świadczenie usług.
Umowa zlecenie polega na zobowiązaniu zleceniobiorcy do wykonania konkretnej czynności w określonym terminie za uzgodnioną w umowie kwotę. Zleceniodawca musi od umowy odprowadzić składki ZUS oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Zleceniodawca dokonuje rozliczenia rocznego na deklaracji PIT-37 (jeśli przychody z tytułu umowy zlecenia są jedynymi, jakie uzyskał w ciągu roku). Przychody wpisuje w wierszu „działalność wykonywana osobiście”.
Umowa o dzieło a freelancer – jak się rozliczać w tej sytuacji. Tego rodzaju umowa rodzi zobowiązanie wykonawcy do wykonania określonego w dokumencie dzieła, zarówno materialnego, jak i niematerialnego. Wykonawca rozliczany jest za efekt. Po przyjęciu dzieła przez zlecającego wykonawca wystawia rachunek.
Co ważne od tej umowy nie są odprowadzane składki do ZUS. Natomiast dochody z umowy o dzieło freelancer musi rozliczyć w deklaracji rocznej PIT-36 lub PIT-37 na podstawie informacji z PIT-11, jaką dostanie od płatnika. Co więcej, twórca ponosi 20% lub 50% (jeśli przekazuje prawa autorskie do dzieła), koszty uzyskania przychodu, które może odliczyć od podstawy opodatkowania.
Należy pamiętać, że umowy opiewające na kwoty do 200 zł, są opodatkowane ryczałtem w wysokości 12% i nie wykazuje się ich w deklaracjach.
Umowa o świadczenie usług, czyli B2B to zobowiązanie pomiędzy dwoma przedsiębiorcami. Co oznacza, że freelancer musi prowadzić działalność gospodarczą i wystawić faktury VAT. Zwykle po przyjęciu usługi, freelancer wystawia fakturę z odroczonym terminem płatności (4 lub 14 dni). Rozliczenie z urzędem skarbowym odbywa się zgodnie z wybraną przez niego formą, np. na podstawie ryczałtu albo zasad ogólnych.
Jak zostać freelancerem?
Większość zatrudnionych na etat marzy o pracy na własny rachunek, bez szefa i codziennego wstawania do biura. Jednak decyzja o rezygnacji powinna być dobrze przemyślana. Od czego zacząć?
Upewnij się, że to dla Ciebie
Praca na własny rachunek, szczególnie na początku zajmuje znacznie więcej czasu niż 8-godz. etat i wymaga poświęcenia i pieniędzy. Dlatego nie warto od razu rezygnować z etatu. Poza tym trzeba pamiętać, że brak szefa nie sprawi, że stres zniknie – zastąpi go obawa o płynność finansową. Najlepiej jest zrobić na kartce rubrykę z argumentacją za i przeciw i po podsumowaniu podjąć na spokojnie decyzję.
Stwórz portfolio i CV
Portfolio powinno zawierać najlepsze nasze prace. Ono ma świadczyć o naszych umiejętnościach i przekonać klienta do współpracy. Można je stworzyć na portalach branżowych np. Behance albo na własnej stronie internetowej. W przypadku grafików, architektów albo copywriterów można wykonać je w formacie PDF. CV będzie pomoce, jeśli nasza praca nie oznacza wykonania konkretnego dzieła, ale zdania albo przeprowadzenia projektu.
Poinformuj znajomych
Wielu freelancerów ma klientów z polecenia, dlatego od razu trzeba umieścić post w mediach społecznościowych, aby znajomi wiedzieli, że rozpoczynamy własną działalność. Można też poprosić ich o udostępnianie posta.
Wyceń swoją pracę
Nawet jeśli efekt naszej pracy zależy od wielu czynników, które wpływają ostatecznie na cenę, to i tak trzeba przemyśleć stawkę bazową. Warto od razu przeliczyć, ile może wynieść minimalne wynagrodzenie za naszą pracę, a ile chcemy zarabiać.
Znajdź klientów
Szukanie klientów to trudne zadanie, ale bez nich freelance nie istnieje. Zacznij od znajomych, byłych pracodawców albo swoich klientów z poprzednich miejsc zatrudnienia. Stwórz profil na LinkedIn i daj się znaleźć innym.
Freelancer – oferty pracy. Gdzie ich szukać?
Jest wiele sposobów na znalezienie klientów. Oferty ze złoceniami można znaleźć:
- na grupach branżowych w social mediach;
- w serwisach ogłoszeniowych przykładowo na platformie OLX;
- na portalach z ogłoszeniami dla freelancerów i zleceniodawców, np. Freelancer.pl, usme.eu.
Freelancer – czy warto nim zostać?
Wolny strzelec, aby utrzymać się na rynku, musi być cierpliwy, odważny, dobrze zorganizowany i odporny na stres. Oczywiście powinien też być ekspertem w swojej dziedzinie, ponieważ tylko tacy zarabiają najwięcej i mają stałych klientów. Pamiętajmy, że praca na własny rachunek to nie tylko elastyczne godziny, brak szefa i działanie np. z kawiarni. Freelancing wiąże się z ciągłym dbaniem o stałych klientów i szukanie nowych, pilnowanie terminów płatności i rozliczanie się z dochodu. Wymaga też umiejętności reklamowania się i promocji swoich usług.
