Dzień wolny za święto w sobotę – przepisy Kodeksu pracy
Kodeks pracy mówi wprost, że „każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin”. Oznacza to, że pracodawca musi dać swoim pracownikom wolne nie tylko w święta wypadające między poniedziałkiem a piątkiem, ale także w soboty. Jeżeli jednak w danym zakładzie i tak się nie pracuje w soboty, przedsiębiorca musi udzielić osobom zatrudnionym dodatkowego dnia wolnego.
Obowiązek ten został również potwierdzony wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 października 2012 roku. Podkreślił on, że „pracownikom za święta przypadające w dni rozkładowo wolne od pracy, tj. na przykład wolne soboty, także przysługuje dzień wolny i nie jest możliwe nakazanie przez pracodawcę odpracowywania tych świąt”.
Czy dzień wolny za święto w sobotę jest płatny? Nie, pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie z tego tytułu. Wypłacane jest ono wyłącznie w przypadku, kiedy zatrudnionemu nie można udzielić dnia wolnego w ciągu okresu rozliczeniowego.
Zasady udzielania wolnego dnia za święto przypadające w sobotę
Mogłoby się wydawać, że treść powyższych przepisów wyczerpuje temat. Odbiór dnia wolnego za święto w sobotę regulują jednak konkretne zasady:
- Wolny dzień za święto w sobotę musi zostać udzielony do końca okresu rozliczeniowego (np. danego miesiąca lub roku).
- Nie ma znaczenia, czy pracodawca udzieli wolnego za sobotę przed świętem, czy po nim.
- Pracodawca zachowuje pełną swobodę w zakresie wyboru dnia wolnego za święto w sobotę i może konsultować swoją decyzję z pracownikami.
- Dodatkowy dzień wolny za święto w sobotę musi zostać udzielony w całości – mimo że przepisy mówią o 8 godzinach, to pracodawca nie może ich podzielić, ponieważ zobowiązany jest do zachowania zasady pięciodniowego tygodnia pracy.
- Długość dnia do odbioru powinna zostać dostosowana do wymiaru etatu pracownika – osoby zatrudnione na ½ etatu mają prawo do 4 godzin wolnego, na ¼ etatu do 2 godzin itd.
Dodatkowe przepisy regulują odbiór za święto w sobotę w przypadku osób przebywających na urlopach, zwolnieniach lekarskich czy na wypowiedzeniu. Przyjrzę się im w dalszej części artykułu.
Święta, za które przysługuje dzień wolny
W kalendarzu jest aż 13 świąt, które zostały uznane za wolne od pracy:
- Nowy Rok – 1 stycznia.
- Święto Trzech Króli – 6 stycznia.
- Pierwszy dzień Wielkanocy – zawsze w niedzielę.
- Drugi dzień Wielkanocy – zawsze w poniedziałek.
- Święto Pracy – 1 maja.
- Święto Konstytucji 3 Maja – 3 maja.
- Zielone Świątki – zawsze w niedzielę.
- Boże Ciało – zawsze w czwartek.
- Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny – 15 sierpnia.
- Wszystkich Świętych – 1 listopada.
- Narodowe Święto Niepodległości – 11 listopada.
- Pierwszy dzień Bożego Narodzenia – 25 grudnia.
- Drugi dzień Bożego Narodzenia – 26 grudnia.
Jeśli pracownik pełni swoje obowiązki w którymkolwiek z wymienionych wyżej dni, pracodawca jest zobowiązany udzielić mu dodatkowego dnia wolnego.
Jakie święto przypada w sobotę w 2023 roku?
W tym roku tylko Narodowe Święto Niepodległości przypada na sobotę. Oznacza to, że w zakładach, w których pracuje się od poniedziałku do piątku, pracodawca musi wyznaczyć dodatkowy dzień wolny za 11 listopada. W przedsiębiorstwach, gdzie pracuje się w weekendy, wolna będzie po prostu sobota.
Święto w niedzielę a dzień wolny
Za święta przypadające w niedzielę pracownicy nie otrzymują dodatkowych dni wolnych. Wyjątkiem są osoby, które muszą pracować w niedziele. Ich pracodawcy są zobowiązani udzielić im dodatkowego dnia wolnego na przykład za pracę w Wielkanoc, Zielone Świątki itd.
Czy święto przypadające w sobotę to dzień wolny dla nauczycieli?
Co ciekawe, z omówionych w tym artykule przepisów wyłączeni są nauczyciele. Ich warunki zatrudnienia reguluje bowiem Karta Nauczyciela, która stanowi, że mogą oni otrzymać dzień wolny tylko za święta przypadające w ich dni robocze. Oznacza to, że pracownicy oświaty nie skorzystają z obniżenia tygodniowego wymiaru godzin, jeżeli święto wypadnie w sobotę, która i tak jest dla nich dniem wolnym od pracy.
Dzień wolny za święto w sobotę w przypadku osób przebywających na urlopie
Mogłoby się wydawać, że prawo do dnia wolnego za święto wypadające w sobotę nie przysługuje osobom, które przebywały wówczas na urlopie. Nic bardziej mylnego. Zarówno podczas urlopu wypoczynkowego, jak i rodzicielskiego czy macierzyńskiego pracownik zachowuje swoje prawa.
Urlop rodzicielski i macierzyński
Każda osoba przebywająca na urlopie macierzyńskim bądź rodzicielskim może skorzystać z dnia wolnego za święto w sobotę, które przypadło na czas jej przerwy od pracy. Jedyny warunek, jaki trzeba spełnić, to powrót z urlopu do dnia wyznaczonego przez pracodawcę jako wolny.
Jeżeli pracownik przebywał na urlopie rodzicielskim na przykład w sobotę 11 listopada, wracał do pracy 20 listopada, a pracodawca wyznaczył dzień do odbioru na 24 listopada, zatrudniony będzie miał wówczas wolne. Jeśli jednak zakończy urlop dopiero 1 grudnia, straci prawo do niewykorzystanego dnia wolnego za święto w sobotę.
Warto zauważyć, że przepisy działają dokładnie tak samo w przypadku pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich, urlopie wypoczynkowym czy innych płatnych urlopach.
Urlop bezpłatny
Zupełnie inne zasady dotyczą jednak urlopów bezpłatnych, podczas których prawa pracownika zostają zawieszone. Za takie okresy osoby zatrudnione nie pobierają wynagrodzenia, a wymiar ich urlopu wypoczynkowego ulega proporcjonalnej redukcji. Jak łatwo się domyślić, pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym w świąteczną sobotę nie powinni też otrzymać dodatkowego dnia wolnego do odebrania w późniejszym terminie.
Dzień wolny za święto w sobotę a rozwiązanie umowy
Ciekawa jest także sytuacja osób na wypowiedzeniu. Jeśli pracowały one w okresie, gdy któreś ze świąt wypadło w sobotę, a dzień do odebrania został wyznaczony na czas po ustaniu ich stosunku pracy, otrzymują prawo do dodatkowego dnia wolnego we wcześniejszym terminie. Jeżeli z jakiegokolwiek powodu nie będzie to możliwe, pracownikowi należy się wynagrodzenie za nadgodziny (8 godzin) wraz ze 100-procentowym dodatkiem za przekroczenie średniotygodniowej normy czasu pracy.
Podsumowując, jeżeli pracownik rozwiąże umowę 31 października, zachowując miesięczny okres wypowiedzenia, a pracodawca wyznaczy dzień wolny za sobotę 11 listopada na 22 grudnia, zatrudnionemu będzie należało się wolne we wcześniejszym terminie (do końca listopada) bądź ekwiwalent pieniężny.
Praca w systemie weekendowym – czy należy się wolne za święto przypadające w sobotę?
System weekendowy to specjalne rozwiązanie, którym pracodawca może objąć pracownika na jego własny wniosek. Polega na świadczeniu pracy wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Warto zauważyć, że w takiej sytuacji osobie zatrudnionej nie należą się dodatkowe dni wolne za święta przypadające w soboty.
Dzień wolny za święto w weekend – podsumowanie
Zasady dotyczące odbioru dni wolnych za święta przypadające w soboty mogą okazać się przydatne podczas planowania urlopów czy zmieniania pracy. Jeśli masz jeszcze jakieś wątpliwości dotyczące tej tematyki, zapoznaj się z odpowiedziami na najczęściej zadawane pytania!
