Przedsiębiorstwa, które chcą zatrudnić ucznia, studenta bądź osobę zaraz po zdobyciu tytułu na praktyki, mają do dyspozycji kilka form prawnych współpracy. Wybór powinien być uzależniony przede wszystkim od potrzeb i oczekiwań stron oraz planowanego zakresu współpracy. 

Umowa o praktykę zawodową może mieć formę: 

• umowy o praktyki absolwenckie, 
• umowy o organizację studenckich praktyk zawodowych, 
• umowy trójstronnej z urzędem pracy, 
• umowy zlecenie, 
• wolontariatu.

Organizacją praktyk zawodowych często zajmują się uczelnie. W tym przypadku powszechnie wykorzystywaną formą współpracy jest porozumienie między uczelnią i podmiotem przyjmującym na praktyki w sprawie organizacji praktyk zawodowych. W umowie określa się opiekuna i program praktyk. Studenci są kierowani do konkretnego przedsiębiorstwa i mogą w tej formie zaliczyć praktyki przewidziane w programie studiów. Zakres wykonywanych zadań powinien odpowiadać kierunkowi, który studiują. 

Oferty praktyk można znaleźć również za pośrednictwem urzędu pracy. W tym przypadku zawierana jest umowa trójstronna. Stronami są urząd pracy, który kieruje na praktykę i w niektórych przypadkach ją finansuje, pracodawca organizujący praktyki i praktykant. Umowa o staż z urzędu pracy powinna określać zakres praktyk, obowiązki stron, sposób nadzoru oraz zasady finansowania. 

Studenci często sami szukają ofert praktyk i stażów, a popularną formą współpracy jest umowa cywilnoprawna, w tym m.in. umowa zlecenie. Wszystko ze względu na korzyści finansowe. Jeśli praktykant ma status studenta i nie ukończył 26 lat, nie trzeba za niego opłacać składek ZUS. Zwolnienie dotyczy również ubezpieczenia zdrowotnego. Gdy doliczy się do tego zwolnienie przychodów z opodatkowania, czyli tzw. zerowy PIT dla osób poniżej 26. roku życia, ustalona godzinowa stawka brutto będzie równa stawce netto. Umowa zlecenie dotyczy wykonania określonych czynności dla dającego zlecenie, więc ma stosunkowo szeroki zakres i może być wykorzystywana przy praktykach w wielu branżach. Trzeba jednak pamiętać, że nie można nią zastąpić umowy o pracę, a także że w tej formie praktykant nie korzysta z ochrony i praw pracowniczych, w tym np. nie ma prawa do urlopu. 

Zainteresowani zdobyciem doświadczenia zawodowego mogą oczywiście angażować się w wolontariat. W tym przypadku praktyki będą bezpłatne, ale mogą stanowić wartościowy wpis do CV.

Obok opisanych form współpracy w ramach praktyk absolwenckich popularnym rozwiązaniem jest również zawieranie umów o praktyki absolwenckie. Reguluje je ustawa z dnia 17 lipca 2009 roku o praktykach absolwenckich. Praktyka ma na celu ułatwienie absolwentom uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy.

Na praktykę może zostać przyjęta osoba, która ukończyła co najmniej gimnazjum albo ośmioletnią szkołę podstawową i w dniu rozpoczęcia praktyki nie ukończyła 30. roku życia. Praktykant może wciąż się uczyć albo mieć ukończone studia wyższe.

Praktykę odbywa się na podstawie pisemnej umowy o praktykę absolwencką zawieranej pomiędzy praktykantem a podmiotem przyjmującym na praktykę. 

Warunki formalne zawarcia umowy o praktykę absolwencką rozstrzygają, że w jej treści powinny się znaleźć w szczególności:  

• rodzaj pracy, w ramach której praktykant ma uzyskiwać doświadczenie i nabywać umiejętności praktyczne;
• okres odbywania praktyki;
• tygodniowy wymiar czasu pracy w ramach praktyki;
• wysokość wynagrodzenia, jeżeli praktyka ma być odpłatna.

Strony umowy w zależności od potrzeb mogą rozszerzać umowę o dodatkowe, niezbędne w przypadku konkretnej współpracy zapisy.

Praktyki absolwenckie mogą prowadzić zarówno osoby prawne, jak i osoby fizyczne czy jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Z tego powodu doświadczenie zawodowe w tej formie masz szansę zdobywać w różnych podmiotach działających w branży, która Cię interesuje. Ofert praktyk możesz szukać bezpośrednio w konkretnych przedsiębiorstwach albo w internecie. 

Warto podkreślić, że umowa o praktyki absolwenckie nie może dotyczyć pracy szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu przepisów prawa pracy.

Umowa o praktyki absolwenckie nie może być zawarta na czas dłuższy niż 3 miesiące. Zawarcie kolejnej umowy między praktykantem a tym samym podmiotem przyjmującym na praktykę jest możliwe tylko na łączny okres wskazany powyżej. Dodatkowe zastrzeżenie dotyczy kandydatów niepełnoletnich, którzy ukończyli szkołę ponadpodstawową i spełniają obowiązek nauki przez uczęszczanie na praktykę. W tym przypadku umowa może być zawarta na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez nich 18. roku życia.

Szczegółowy terminarz praktyk ustalają strony umowy o praktyki absolwenckie zgodnie ze swoją wolą. W przypadku chęci dalszej współpracy po zakończeniu praktyk będą jednak musiały wybrać inną formę zatrudnienia. 

Ustawa o praktykach absolwenckich wskazuje, że współpracę strony mają prawo zakończyć przed upływem ustalonego terminu. W przypadku bezpłatnych praktyk umowę absolwencką można rozwiązać w każdym czasie. Odpłatne praktyki wymagają zachowania siedmiodniowego okresu wypowiedzenia.

Zastanawiasz się, czy praktyki są płatne? W tym przypadku wszystko zależy od konkretnej oferty i ustaleń stron. 

Praktyka absolwencka może być płatna lub bezpłatna. W tym pierwszym przypadku wysokość miesięcznej pensji nie może przekraczać dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Obowiązki na praktyce absolwenckiej różnią się w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa, w którym się odbywają. Ich dokładny zakres ustala się w umowie o organizację studenckich praktyk zawodowych. Każdy praktykant powinien jednak wykonywać swoje zadania z należytą starannością. 

Obowiązki pracodawcy względem praktykanta dotyczą przede wszystkim zapewnienia odpowiednich warunków pracy, wsparcia w codziennych zadaniach oraz załatwienia kwestii organizacyjnych. Podmiot przyjmujący na praktykę musi zapewnić praktykantowi – na zasadach dotyczących pracowników określonych w odrębnych przepisach – bezpieczne i higieniczne warunki odbywania praktyki, w tym – w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z odbywaniem praktyki – odpowiednie środki ochrony indywidualnej.

Dodatkowo – na wniosek praktykanta – przyjmujący na praktyki jest zobowiązany wystawić na piśmie zaświadczenie o odbytych praktykach, umiejętnościach nabytych w czasie stażu i rodzaju wykonywanej pracy.

Trzeba pamiętać, że zawarcie umowy o praktyki absolwenckie nie prowadzi do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i społecznym w podmiocie organizującym praktyki. Zatrudniający ma jedynie obowiązek ubezpieczenia wypadkowego praktykanta. 

Jeśli jednak praktyki odbywa osoba mająca status studenta, powinna być objęta ubezpieczeniem przez uczelnię, w której się kształci. Ubezpieczenia nie stracą też bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy.

Praktyki absolwenckie mogą odbyć chętni mający status osoby bezrobotnej. Jeśli taki praktykant ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych, nie straci prawa do niego, o ile jego wynagrodzenie uzyskiwane na podstawie umowy absolwenckiej będzie nie wyższe niż połowa minimalnego wynagrodzenia. 

Praktyki zawodowe to dobry sposób na zdobycie wartościowego doświadczenia zawodowego. Umiejętności praktyczne są dzisiaj bardzo pożądane na rynku pracy. To właśnie one – obok umiejętności miękkich i wiedzy teoretycznej – stanowią podstawę efektywności pracownika. Umowa o praktyki zawodowe może być zawarta w kilku formach. Jeśli zdecydujesz się na praktyki absolwenckie, skorzystaj z gotowego wzoru umowy o praktyki, aby mieć pewność, że nie pominiesz żadnego ważnego elementu.