Asystent osoby z niepełnosprawnością (Asystent osobisty OzN)
Choć w państwach Europy Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych praca jako opiekun osoby z niepełnosprawnością jest obecna od wielu lat, to w naszym kraju profesja asystenta osoby z niepełnosprawnością została wpisana do klasyfikacji zawodów w 2001 r. pod symbolem 346.
Jednocześnie usługi asystenckie mogą świadczyć osoby posiadające dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodach i specjalnościach: opiekun osoby starszej, opiekun medyczny, pedagog, psycholog, terapeuta zajęciowy, pielęgniarka, siostra PCK oraz fizjoterapeuta.
Jak zostać asystentem osoby z niepełnosprawnością? Wystarczy ukończyć roczną szkołę policealną albo kurs zawodowy dla osób posiadających wykształcenie średnie bądź średnie branżowe.
Praca z osobą z niepełnosprawnością wychodzi daleko poza zwykłe zadania wykonywane np. w ośrodku opiekuńczym. Dlatego w tym zawodzie sprawdzą się osoby, które cechują:
- zdolności negocjacyjne;
- komunikatywność;
- empatia;
- podzielność uwagi;
- sumienność;
- wrażliwość;
- obowiązkowość;
- cierpliwość;
- konsekwencja w realizacji zadań;
- samodzielność;
- wysoka kultura osobista;
- pozytywne nastawienie do ludzi;
- odporność na stres;
- asertywność.
Wiedza i umiejętności nabyte podczas kursu albo nauki w szkole policealnej umożliwiają podjęcie pracy jako asystent osoby z niepełnosprawnością w placówkach państwowych i prywatnych w kraju, jak i za granicą. Zatrudnienie można znaleźć m.in. w:
- domach opieki społecznej;
- hospicjach;
- placówkach opieki paliatywnej;
- zakładach opiekuńczo-leczniczych;
- ośrodkach adaptacyjnych;
- na oddziałach rehabilitacji;
- na oddziałach szpitalnych opieki długoterminowej;
- w samorządach w ramach rządowego programu „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością”.
Program „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością” działa od 1 października 2019 r. Jest on skierowany do osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności. Uczestnicy programu mogą korzystać z bezpłatnej pomocy asystentów w ramach przyznanego im limitu godzin.
Co robi asystent osoby z niepełnosprawnością? – zakres obowiązków
Obowiązki asystenta osoby z niepełnosprawnością są różnorodne i zależą w dużej mierze od stopnia niepełnosprawności podopiecznego oraz miejsca pracy.
Do najważniejszych zadań asystenta osoby niepełnosprawnej należą:
- inspirowanie i aktywizacja społeczna osoby z niepełnosprawnością np. wyjście do kawiarni, zapisanie na zajęcia do ośrodka kultury;
- wspieranie aktywności kulturalnej, np. wyjścia do kina;
- pomoc w czynnościach higienicznych, w tym w kąpieli, ubraniu się, zażywaniu leków;
- wsparcie w prowadzeniu gospodarstwa domowego, np. sprzątaniu, gotowaniu;
- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych;
- asysta w transporcie w wybrane miejsce, np. na zakupy;
- wsparcie w rehabilitacji;
- pomoc w przełamywaniu wszelkich barier: fizycznych, psychicznych i architektonicznych;
- towarzystwo i rozmowa wspierająca, np. wyjście na spacer;
- udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego.
Zakres zadań powinien być zapisany w umowie o pracę. W przypadku projektu rządowego obowiązki są wyszczególnione w załączniku do programu w formie katalogu usług, ponieważ zakres czynności ustalany jest każdorazowo indywidualnie na podstawie autodiagnozy potrzeb osoby z niepełnosprawnością oraz katalogu ról społecznych, które pełni lub chciałaby piastować.
Asystent osobisty OzN – na czym polega ta praca?
Rolą asystenta osoby z niepełnosprawnością jest umożliwić jej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i wspierać ją w codziennych czynnościach. Dzięki temu może ona prowadzić samodzielne, niezależne życie. Jego zadania są więc skoncentrowane na usamodzielnianiu, integracji oraz zapobieganiu izolacji osób z niepełnosprawnościami.
Asystent wprawdzie jest wykonawcą woli i poleceń osoby z niepełnosprawnościami w realizacji jej codziennych czynności, ale nie jest opiekunem i co do zasady, nie wyręcza rodziny, choć jej pomaga. Jego usługa polega na pomocy w wykonywaniu ściśle określonych zadań i czynności.
Czas pracy asystenta to 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Jednak nie może on być sprzeczny z zasadami i normami określonymi w kodeksie pracy.
Ile zarabia asystent osoby z niepełnosprawnością?
To, ile zarabia asystent osoby z niepełnosprawnością, zależy od kilku czynników. Najważniejsze z nich to wykształcenie i doświadczenie opiekuna, miejsce pracy, zakres obowiązków i godziny pracy.
Przykładowo zarobki na stanowisku asystenta osoby z niepełnosprawnością zatrudnionego w ramach rządowego programu są na poziomie 40 zł brutto za godzinę. Przy czym liczba godzin pracy jest określona z góry i zależy od stopnia niepełnosprawności podopiecznego. Średnia pensja asystenta osobistego OzN to 4720 zł brutto.
Na wyższe zarobki może liczyć osoba zatrudniona w prywatnych placówkach. Mediana miesięcznego wynagrodzenia na tym stanowisku to 5900 zł brutto. Na pensję powyżej 7800 zł brutto może liczyć grupa 25% najlepszych i najbardziej doświadczonych opiekunów.
W ostatnich latach zwiększa się zapotrzebowanie na usługi asystenckie, co sprawia, że tworzą się stabilne perspektywy zawodowe i wizja rosnących w związku z tym zarobków asystenta osoby z niepełnosprawnością.
Asystent osoby z niepełnosprawnością – kurs
Kursy są doskonałą możliwością podniesienia swoich kwalifikacji i nabycia nowych umiejętności. Uczestnikiem kursu na asystenta osoby z niepełnosprawnością, może być osoba, która ukończyła 18 lat i ma wykształcenie min średnie lub średnie branżowe.
Chętni mogą skorzystać z kursów stacjonarnych i online. Ceny zaczynają się już od 200 zł. Jednak należy pamiętać, że aby rozpocząć pracę w zawodzie, nie wystarczy samo ukończenie kursu. Jak zostać asystentem osoby z niepełnosprawnością w takim razie? Konieczne jest uzyskanie:
- zaświadczenia o ukończeniu kursu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych;
- pozytywnego wyniku egzaminu zawodowego potwierdzającego kwalifikację SPO.01 (Udzielanie pomocy i organizacja wsparcia osobie niepełnosprawnej) organizowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.
Dopiero mając świadectwo potwierdzające kwalifikację SPO.01. można zacząć szukać pracy jako opiekun osoby z niepełnosprawnością.
Wybierając kurs, należy zwrócić uwagę na opinie o placówce, posiadane przez nią uprawnienia oraz program. Szkolenie powinno obejmować m.in. moduły omawiające:
- różne rodzaje niepełnosprawności;
- aspekty psychologiczne, socjologiczne i prawne związane niepełnosprawnością;
- praktyczne techniki wspierania osób niepełnosprawnych i ich aktywizacji do samodzielności życiowej;
- naukę planowania opieki i organizowania pracy;
- zasady funkcjonowanie systemu opieki i pomocy.
Kształcenie zawodowe na asystenta osoby z niepełnosprawnością powinno też obejmować szkolenie z zakresu pierwszej pomocy przedmedycznej.
