Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami. Jak aktywizować osoby z niepełnosprawnościami i przewlekle chore? Włączenie zawodowe osób z niepełnosprawnościami

Czym jest aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami?

Aktywizacja społeczna i zawodowa osób z niepełnosprawnościami to wszelkie działania mające na celu ich wsparcie na rynku pracy. Służą rozwiązywaniu takich problemów jak:

• brak ofert pracy w danym zawodzie lub regionie,
• niski poziom kwalifikacji zawodowych,
• długotrwałe bezrobocie,
• trudności komunikacyjne,
• krzywdzące stereotypy,
• bariery techniczne i architektoniczne.

Pracodawcy, którzy starają się o integrację zawodową osób z niepełnosprawnościami, przyczyniają się do eliminacji powyższych przeszkód. Ułatwiają więc tej grupie nie tylko znalezienie pracy i jej utrzymanie, ale też długofalowy rozwój kariery.

Na czym polega aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami?

Zwiększanie aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami polega przede wszystkim na ich zatrudnianiu i przygotowywaniu ich do świadczenia pracy. Możliwości w tym zakresie znacznie wzrosły wraz z upowszechnieniem się zjawiska „home office”. Zdecydowanie ułatwia ono podjęcie zatrudnienia osobom, które mają trudności z poruszaniem się lub opuszczaniem domu. Praca zdalna dla niepełnosprawnych stanowi popularne rozwiązanie w takich branżach jak między innymi:

• Marketing – większość zadań związanych z marketingiem cyfrowym można wykonywać sprzed ekranu własnego komputera lub smartfona. Osoby z niepełnosprawnościami mogą więc zajmować się na przykład copywritingiem, obsługą social mediów, optymalizacją kampanii i wieloma innymi obszarami, a wszystko to bez konieczności wychodzenia z domu.
• IT – programowanie to kolejna branża, w której z powodzeniem odnajdzie się wielu niepełnosprawnych. Do pracy wystarczy im w tym przypadku odpowiedni zestaw umiejętności i dostęp do wydajnego sprzętu komputerowego.
• Księgowość – osoby z niepełnosprawnościami mogą obsługiwać swoich klientów z zacisza własnych domów, oferując także usługi księgowe. Taka praca nie wymaga przemieszczania się i może być bez problemu wykonywana w trybie zdalnym.

To tylko trzy przykłady zajęć, które sprzyjają aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami. Warto jednak zauważyć, że nie się muszą one ograniczać do pracy zdalnej. Formy wsparcia powinny bowiem obejmować także znoszenie wszelkich barier utrudniających niepełnosprawnym dostęp do zatrudnienia w modelu tradycyjnym. 

Jak aktywizować osoby z niepełnosprawnościami i przewlekle chore? Włączenie zawodowe

Chcąc zwiększać aktywność zawodową osób z niepełnosprawnościami, należy kierować się z jednej strony Kodeksem pracy, a z drugiej ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami. Przepisy regulują zarówno kwestie związane z zakazem dyskryminacji, jak i z BHP czy przywilejami pracowniczymi.

Warto pamiętać przede wszystkim o tym, że czas pracy osoby z niepełnosprawnościami może wynosić maksymalnie:

• 8 godzin w ciągu dnia i 40 godzin w tygodniu – przy orzeczeniu o niepełnosprawności w stopniu lekkim,
• 7 godzin w ciągu dnia i 35 godzin w tygodniu – przy orzeczeniu o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym.

Co więcej, osoby z niepełnosprawnościami nie powinny być zatrudniane w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej (chyba że ich lekarz wyrazi na to zgodę). Przysługuje im ponadto:

• dodatkowa przerwa w ciągu dnia,
• dodatkowe zwolnienie z pracy na udział w badaniach, rehabilitacji itp.,
• dodatkowy urlop wypoczynkowy (przy znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności).

Zauważ, że pracownicze ulgi dla osób z niepełnosprawnościami nie mogą powodować obniżenia ich wynagrodzeń.

Formy aktywizacji zawodowej

Włączenie zawodowe osób z niepełnosprawnościami może przybierać różne formy. Do najpopularniejszych należą:

• Staże – osoby z niepełnosprawnościami mają dostęp do staży, które są finansowane z Funduszu Pracy albo ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Taka forma aktywizacji zawodowej może trwać od 3 do 12 miesięcy i uprawnia stażystów do stypendium w wysokości 120% zasiłku dla bezrobotnych. Kierowaniem osób z niepełnosprawnościami na staże zajmuje się urząd pracy.
• Szkolenia – forma pomocy osobom z niepełnosprawnościami, która polega przede wszystkim na kształceniu zawodowym i ułatwianiu im dostępu do nowych kwalifikacji oraz umiejętności. Niepełnosprawni zwiększają w ten sposób swoje szanse na znalezienie atrakcyjnej pracy. Na szkolenia kieruje ich PUP.
• Doradztwo zawodowe – to forma aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami, która obejmuje identyfikowanie ich potrzeb i określanie ich możliwości na rynku pracy. Zajmują się tym zazwyczaj organizacje pozarządowe, finansowane przez PFRON.
• Pośrednictwo pracy – zarówno organizacje non-profit, jak i urzędy pracy pomagają też osobom z niepełnosprawnościami w poszukiwaniu pracy i przygotowaniach do aplikacji.

Jakie są formy wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami?

Aktywizacja zawodowa wiąże się także z finansowymi formami wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Są to różnego rodzaju ulgi i dofinansowania, do których należą między innymi:

• Dodatek aktywizacyjny – to rodzaj wsparcia wypłacanego osobie bezrobotnej (także niepełnosprawnej), która znalazła pracę samodzielnie lub podjęła ją bezpośrednio po skierowaniu z urzędu pracy.
• Świadczenie aktywizacyjne – to pomoc wypłacana rodzicom powracającym na rynek pracy po urlopach związanych z wychowywaniem dzieci.
• Stypendium – to dofinansowanie dla osób z niepełnosprawnościami (i nie tylko), przysługujące bezrobotnym zarejestrowanym w PUP podczas aktywnej edukacji (np. kursów, szkoleń itp.).
• Bon szkoleniowy – zwrot kosztów poniesionych na rozwój kwalifikacji zawodowych dla osób, które nie ukończyły jeszcze 30. roku życia.
• Bon stażowy – rozwiązanie, w ramach którego PUP kieruje osobę z niepełnosprawnością na półroczny staż do wskazanego przez nią pracodawcy. Wybrana firma zobowiązuje się do jej zatrudnienia na okres kolejnych 6 miesięcy po ukończonym stażu i otrzymuje premię z urzędu.
• Bon na zasiedlenie – bon mieszkaniowy przysługujący osobie do 30. roku życia, która podjęła pracę w firmie znajdującej się poza miejscem jej stałego zamieszkania.
• Zwroty kosztów – w niektórych sytuacjach refundacje dla osób z niepełnosprawnościami mogą dotyczyć między innymi ich transportu lub zakwaterowania.

Choć większość tych finansowych form wsparcia nie dotyczy bezpośrednio osób z niepełnosprawnościami, zrobią z nich one dobry użytek podczas poszukiwania pracy i rozwijania swoich kwalifikacji zawodowych.

Zatrudnienie osoby z niepełnosprawnościami i jego korzyści – podsumowanie

Podjęcie pracy zarobkowej przez osobę z niepełnosprawnościami to dla niej szansa na samodzielność finansową, rozwój zawodowy i osobisty, a także kontakt z innymi ludźmi. Ale na zatrudnianiu pracowników z tej grupy zyskują nie tylko oni sami. Beneficjentami takiej współpracy stają się również pracodawcy, którzy mogą w ten sposób zredukować koszty etatu, poprawić wizerunek swojej firmy czy w końcu – zyskać wykwalifikowanych specjalistów.

Każdy pracodawca powinien więc rozważyć stworzenie miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami i osób biernych zawodowo z powodu choroby. Dzięki temu przyczyni się do aktywizacji tych grup na rynku i poprawi swoją sytuację kadrową.