Zwinność – na czym polega, dlaczego jest jedną z ważniejszych kompetencji XXI wieku i jak ją rozwijać?

Zwinność - nowe podejście w biznesie i w życiu

Raport “Future of jobs 2023” opublikowany przez World Economic Forum lokuje kompleksową kompetencję, na którą składają się rezyliencja, zwinność i elastyczność (resilience, agility and flexibility) na trzecim miejscu listy kluczowych kompetencji w 2023 roku, prognozując jednocześnie, że jej znaczenie będzie w kolejnych latach rosło. Zobaczmy, jak te kompetencje wykorzystał Paweł, żeby poradzić sobie z niespodziewaną sytuacją, która zaskoczyła go tuż przed oddaniem raportu klientowi.

Rezyliencja, czyli umiejętność podnoszenia się po porażkach, pomogła mu szybko przejść do porządku dziennego nad tym wydarzeniem – zamiast biadolić, zaczął działać. Zareagował zwinnie – wypróbował nowy sposób działania, prosząc o pomoc inne osoby w organizacji. Uelastycznił swoje podejście, dopasowując strategię do nowych okoliczności – przygotował szkic nowej wersji raportu, a potem uzgodnił z klientem przesunięcie terminu oddania finalnej wersji. 

Dlaczego te kompetencje związane ze zwinnością i szybkim reagowaniem na zmiany są dziś takie ważne?

Dlaczego planowanie długoterminowe przestaje się sprawdzać

Kryzys finansowy lat 2007-2008, Brexit, Pandemia Covid-2019, wojna w Ukrainie – takie zaskakujące, trudne do przewidzenia zwroty akcji, które amerykański pisarz i statystyk Nassim Taleb nazywa czarnymi łabędziami, zdarzały się zawsze, nowością jest jednak skala ich zasięgu. Rozwój technologii telekomunikacyjnych i wzrost mobilności społeczeństw sprawił, że skutki takich wydarzeń, które kiedyś wywarłyby wpływ lokalnie, dzisiaj błyskawicznie rozlewają się na cały glob. Do tego dochodzą pogłębiające się kryzysy związane chociażby z ocieplaniem się klimatu, starzeniem społeczeństw czy wyczerpywaniem zasobów. W Polsce ostatnich lat na te kryzysy nakładają się dwucyfrowy wskaźnik inflacji i drożejące źródła energii. Wszystkie te czynniki sprawiają, że otoczenie biznesowe jest dziś wyjątkowo niestabilne i długoterminowe planowanie przestaje mieć rację bytu, a znaczenia nabierają takie umiejętności jak elastyczne reagowanie na zmiany, uczenie się przez całe życie i zwinność.

Przyjmij nastawienie na rozwój

Psycholożka z Uniwersytetu Stanforda, Carol Dweck, w swojej bestsellerowej książce “Nowa psychologia sukcesu” opisuje dwa psychologiczne nastawienia – na trwałość i rozwój. Osoba nastawiona na trwałość wierzy, że talent jest wrodzony, w związku z czym unika wyzwań i próbowania nowych rzeczy, które mogłyby zaskutkować niepowodzeniem, obawia się krytycznej informacji zwrotnej, a każdą porażkę traktuje osobiście. Dla osoby z nastawieniem na rozwój wyzwania oznaczają okazję do nauki, krytyczny feedback to prezent, który pozwala stawać się coraz lepszym, a to dlatego, że jej zdaniem talenty można rozwijać całe życie. 

Nietrudno zgadnąć, że ta druga postawa skutkuje o wiele większą zwinnością. Czy nastawienie na trwałość albo na rozwój są wrodzone, czy też można któreś z nich wyćwiczyć?

Jak rozwijać zwinność

Mentalność preferująca trwałość często buduje się w dzieciństwie, nie oznacza to jednak, że nie możemy jej zmienić. Oto kilka pomysłów na to, jak rozwijać zwinne nastawienie na rozwój przez całe życie:

Próbuj nowych rzeczy

Jeśli łączysz poczucie własnej wartości z wynikami swoich działań, prawdopodobnie trudno ci jest próbować nowych działań, których rezultaty siłą rzeczy są nieprzewidywalne. W świecie permanentnej zmiany robienie rzeczy po raz pierwszy jest jednak nieuniknione, dlatego warto zacząć zmieniać to nastawienie. Zacznij od czegoś małego – spróbuj ugotować nową potrawę, zapisz się na weekendowy kurs tańca albo zagraj w grę, której nie znasz. Oswajaj się z uczuciem niepewności, może nawet uda Ci się je polubić? Kiedy poczujesz się pewniej na prywatnym poletku, spróbuj poeksperymentować w pracy. Podejmij się zadania, którego nigdy nie wykonywałeś/aś, zgłoś się do nowego projektu. Przyjmuj informację zwrotną od innych i ulepszaj swoje działania.

Otaczaj się ludźmi nastawionymi na rozwój

Niektórzy twierdzą, że jesteśmy sumą pięciu osób, z którymi spędzamy najwięcej czasu. Niewątpliwie człowiek to zwierzę stadne, dlatego ludzie w naszym bezpośrednim otoczeniu mają na nas olbrzymi wpływ. Jeśli większość twoich obecnych znajomych kultywuje status quo i niechętnie podejmuje inicjatywę, poszukaj grupy osób, które lubią próbować nowych rzeczy. Zapisz się na kurs dla przedsiębiorców albo do klubu dyskusyjnego. Jest spora szansa, że nowe nastawienie zaczniesz przyjmować przez osmozę.

Zwracaj uwagę na to, jak o sobie mówisz

Słowa mają olbrzymią moc, dlatego zwróć uwagę na swój dialog wewnętrzny. Jeśli nawykowo wyrzucasz sobie każde niepowodzenie, zamiast bić się po głowie, spróbuj powiedzieć sobie w duchu: jeszcze tego nie umiem. Wywróciłeś/aś się trzy razy zjeżdżając ze stoku? Jeszcze nie jeżdżę zbyt dobrze na nartach. Popełniłeś/aś błąd, konstruując zdanie w past continous? Jeszcze nie mówię płynnie po angielsku. To “jeszcze” jest ważne, bo sugeruje twojemu mózgowi, że jesteś w procesie i to, że ci teraz nie wychodzi, nie oznacza, że nie możesz się tego nauczyć. A uczenie jest podstawą zwinności.

Skupiaj się na procesie, a nie tylko rezultacie

Osoby z nastawieniem na trwałość mają tendencję do skupiania się wyłącznie na wynikach swoich działań, traktując sukces zero-jedynkowo. Udało mi się sfinalizować ważny kontrakt – sukces. Do sprzedaży nie doszło – porażka. Tymczasem najwięcej uczymy się z procesu, niezależnie od tego, jaki jest jego rezultat. W naszym przypadku osoba, która pracowała nad zamknięciem dużego kontraktu, najprawdopodobniej rozwinęła swoje kompetencje interpersonalne, negocjacyjne i pozyskała cenne know-how. W dodatku całkiem możliwe, że o braku powodzenia sprzedaży zadecydował czynnik zewnętrzny. Dlatego warto celebrować sukcesy, ale nauczyć się również doceniać proces i to, czego się z niego uczymy.

Polegaj na swoich mocnych stronach

Zwinność można rozwijać na różne sposoby. Warto wybrać takie, które bazują na twoich naturalnych talentach. Łatwo budujesz relacje? Skup się na rozwijaniu znajomości, które pomogą ci próbować nowych rzeczy. Uwielbiasz planować? Zaplanuj szczegółowo nowe działanie w każdym tygodniu albo miesiącu. Masz wysoko rozwinięte poczucie odpowiedzialności? Zobowiąż się przed bliską osobą do podjęcia się  inicjatywy, która pomoże ci rozwinąć zwinność. Szukaj sposobów, które działają dla ciebie.

Próbuj, ewaluuj, koryguj

Przyspieszające przemiany technologiczne, społeczne i gospodarcze oraz liczne kryzysy, które stały się naszą codziennością, sprawiają, że funkcjonujemy dziś w wyjątkowo zmiennym otoczeniu biznesowym. Sztywne długoterminowe strategie przestają się sprawdzać zarówno w przypadku planowania przyszłości organizacji jak i indywidualnych karier, dlatego warto je zastępować bardziej zwinnym podejściem. Niektórym z nas łatwiej przychodzi próbowanie nowych rzeczy, uzyskiwanie informacji zwrotnej i korygowanie kursu w razie potrzeby. Ci, którzy są z natury nastawieni na trwałość, mogą ćwiczyć zwinność zaczynając od mniejszych wyzwań, otaczając się osobami otwartymi na nowe, zmieniając swój wewnętrzny dialog, skupiając się na procesie i korzystając ze swoich mocnych stron.