Patrząc na wyniki wyszukiwarki Google, słowo depresja w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 1 stycznia 2022 r. ma aż 2 950 000 wyników, przy czym w identycznym okresie rok wcześniej, liczba ta była niższa aż o 800 000 rekordów! To naprawdę spory wzrost i zapewne nie jest on skutkiem jedynie większej, społecznej świadomości.
Za tak drastyczny skok zapytań związanych z depresją odpowiada m.in. wciąż trwająca pandemia, która w początkowym okresie dosłownie zamknęła ludzi w domach. Alienacja, samotność, konflikty między domownikami, które przybrały na sile w momencie izolacji, strach przed nieznaną chorobą oraz ograniczenia codziennego życia odcisnęły widoczne piętno na naszym zdrowiu psychicznym oraz wydobyły na światło dzienne wcześniej skrywane problemy.
Wpływ pandemii na zdrowie psychiczne Polaków
We wrześniu 2021 r. Centrum Terapii Dialog przeprowadziło badanie 350 polskich psychiatrów, pytając ich o to, jak oceniają aktualny stan psychiczny Polaków. Niestety aż 74,3% sondowanych lekarzy jest zdania, że stan psychiczny Polaków jest gorszy niż przed COVID-19. Są to zdecydowanie niepokojące informacje.
Jednakże jak pokazuje badanie przeprowadzone przez zespół OLX oraz instytut badawczy ARC Rynek i Opinia, którego wyniki znalazły się w opracowaniu „Nowe spojrzenie na rynek pracy – OLX Praca. Know How 2022”, pracodawcy pytani o to, czy pandemia wpłynęła negatywnie na zdrowie psychiczne pracowników, nie byli aż tak zgodni w tej kwestii:
- 47% pytanych uważało, że raczej nie;
- 14% odpowiedziało „nie wiem, trudno powiedzieć”;
- 20% respondentów było zdania, że zdecydowanie nie.
Tylko 19% badanych pracodawców przyznało, że pandemia wpłynęła negatywnie na zdrowie psychiczne ich pracowników.
Społeczna świadomość powszechności chorób psychicznych i schorzeń, takich jak wypalenie zawodowe, powoli, ale jednak stale rośnie. Stajemy się wyczuleni na samopoczucie własne i bliskich, nie tylko to fizyczne, ale również psychiczne. Określenia takie jak burn out czy work-life balance to już nie dziwnie brzmiące anglicyzmy z korpomowy, ale realne zjawiska i sytuacje, na które pracodawcy powinni zwracać szczególną uwagę.
Chodzi nie tylko o nienarażanie pracowników na stres, ciągłą presję, psychiczne nękanie i dyskryminację w środowisku pracy, ale również właściwą – szybką i empatyczną – reakcję organizacji na zagrożenia płynące z zewnątrz, jak właśnie trwająca pandemia.
Decydenci w firmach i instytucjach powinni być świadomi rosnących oczekiwań kandydatów względem pracodawców, a zwłaszcza tych z pokolenia młodych, którzy nie chcą powtarzać schematu wcześniejszych generacji. Unikają nadgodzin, dbają o swój prywatny czas i prawo do odpoczynku bez konieczności bycia pod telefonem. Wydaje się, że dzięki ich otwartości oraz podejmowanym akcjom społecznym choroby psychiczne przestają być stygmatyzowane Co więcej, rośnie liczba osób, które otwarcie przyznają się do uczestniczenia w procesie leczenia.
Pokolenie Z najwrażliwsze z wszystkich generacji?
Młodzi ludzie, którzy w ostatnim czasie wkroczyli na rynek pracy z pewnością nie mieli łatwego startu, choćby z powodu zamrożenia niektórych branż i ogólnie panującej niepewności. Wydaje się jednak, że łatwiej i szybciej niż starsze pokolenia pracowników, dostosowali się do nagłych zmian wymuszonych sytuacją epidemiczną.
Młodzi pracownicy są bardziej wyczuleni na atmosferę panującą w zespole, na to, jak są traktowani przez pracodawcę i nie godzą się na brak poszanowania ich życia prywatnego.
Przedstawiciele pokolenia Z, ale także millenialsi, otwarcie mówią o swoich potrzebach, wymaganiach oraz oczekiwaniach względem miejsca pracy.
O pokoleniu Z na rynku pracy możesz przeczytać w artykule: Czym wyróżnia się Pokolenie Z w pracy?
Zła atmosfera i napięcia w pracy, ciągłe L4, mniejsza efektywność i kreatywność zespołów, odejścia z pracy – chcąc ograniczyć negatywne skutki wzmożonego stresu oraz zwiększyć dobrostan swoich pracowników (bo spokojny i zadowolony pracownik to po prostu lepszy pracownik) pracodawcy powinni przejąć część odpowiedzialności za dobrostan zatrudnianych przez siebie osób.
Pędzący świat, zdominowany przez internet i ogrom przyswajanych codziennie informacji, ciągła pogoń, FOMO (ang. fear of missing out – oznacza lęk przed wypadnięciem z obiegu) czy zmiany społeczne, przejawiające się zmianami w relacjach rodzinnych powodują stres i pogłębienie problemów zdrowotnych. Programy well-beingowe w organizacjach, możliwość konsultacji z psychologiem czy psychiatrą w ramach firmowej opieki zdrowotnej to po prostu znak czasów. Pandemia jedynie przyspieszyła i uwypukliła to, co i tak było nieuniknione.
Pracodawco, zadbaj o zdrowie psychiczne pracowników
Konieczność zmiany organizacji pracy, upowszechnienie pracy zdalnej, zamknięcie niektórych branż, izolacja społeczna i brak kontaktów bezpośrednich przyczyniły się do zintensyfikowania się problemów natury psychologicznej wśród pracowników. Tego zdania jest co piąta pracująca osoba uczestnicząca we wspomnianym badaniu „Nowe spojrzenie na rynek pracy – OLX Praca. Know How 2022”.
Pandemia to dla wszystkich czas próby i bardzo ważny sprawdzian. Dotyczy to także pracodawców. Wiele firm wykazało się dużą świadomością powagi sytuacji i jej wpływu na dobrostan zatrudnianych osób.
Najczęściej pracodawcy podejmują inicjatywy na rzecz poprawy zdrowia psychicznego pracowników z zakresu takich działań, jak:
- Komunikacja – empatia, zrozumienie i bieżący kontakt z pracownikami – to działania, które nie tylko pozwalają zachować ducha zespołu, ale również przy stosunkowo niewielkich nakładach zasobów, pomagają utrzymać dobre relacje z pracownikami oraz podtrzymać zaangażowanie i współpracę.
- Well-being – konsultacje z dietetykiem lub instruktorem fitness online, wirtualne zajęcia z jogi, wspólne posiłki czy wirtualna kawa – to tylko niektóre z wdrażanych pomysłów, mających na celu pomoc w integracji zdalnych zespołów oraz w zadbaniu o kondycję pracowników.
- Elastyczne godziny pracy – pracodawcy, wychodząc naprzeciw potrzebom zwłaszcza tych pracowników, którzy są rodzicami, gwarantują bardziej elastyczny czas pracy tak, aby móc pogodzić obowiązki rodzinne z zawodowymi.
- Poczucie bezpieczeństwa – webinary dotyczące tego, jak chronić siebie i najbliższych w czasie pandemii, regularne przeprowadzane dezynfekcje biur, rotacyjny system pracy, dostarczanie pracownikom maseczek ochronnych i środków dezynfekujących.
- Wsparcie psychologiczne – pracodawcy oferują pomoc psychologiczną nie tylko swoim pracownikom, ale także ich rodzinom.
Czy młodsze pokolenie jest bardziej wrażliwe? Nie wydaje mi się. Jest na pewno bardziej świadome, odważniejsze w bronieniu swoich wartości i otwarte na różnorodność. Zadaniem pracodawców jest dbać o to, żeby nadążyć za ich otwartością i współuczestniczyć w zmianie podejścia do pojęcia zdrowia pracowników.
