Kiedy przysługuje urlop ojcowski?
Choć kwestia dotycząca tego, komu, kiedy i na jakich warunkach przysługuje urlop ojcowski, wydaje się oczywista, warto poznać szczegółowe warunki otrzymania takiego świadczenia. Dzięki temu będziesz wiedzieć, jak wykorzystać urlop ojcowski i kiedy złożyć odpowiedni wniosek.
Urlop ojcowski przysługuje mężczyznom, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, a także przedsiębiorcom prowadzącym własną działalność gospodarczą. Bez względu na to, czy ojciec dziecka zatrudniony jest na cały etat, czy część etatu, na umowę na okres próbny, czas określony czy nieokreślony, przysługuje mu taki sam wymiar urlopu ojcowskiego, czyli okres dwóch tygodni.
Narodziny dziecka
Pierwszy przypadek, w którym mężczyźnie przysługuje prawo do urlopu ojcowskiego, to narodziny dziecka. Każdemu świeżo upieczonemu tacie przysługuje czternaście dni wolnych na spędzenie czasu z niedawno narodzoną pociechą. Różni się to od urlopu okolicznościowego z okazji narodzin dziecka, o który mężczyzna również może wnioskować. Wówczas przysługują mu dwa dni wolnego na chwilę przed porodem bądź po porodzie. To jednak nie to samo co urlop ojcowski!
Co istotne, oprócz urlopu ojcowskiego, wyróżniamy także urlop tacierzyński oraz urlop rodzicielski. Urlop tacierzyński to część urlopu macierzyńskiego, którą matka dziecka może oddać jego ojcu. Takie świadczenie trwa maksymalnie sześć tygodni. Rodzice nie mogą jednak przebywać jednocześnie na urlopie macierzyńskim i tacierzyńskim. Urlop rodzicielski to z kolei przedłużenie urlopu macierzyńskiego bądź tacierzyńskiego, na którym to rodzice mogą przebywać razem. Trwa on minimum trzydzieści dwa tygodnie.
Urlop ojcowski jest niezależny od tych dwóch opisanych wyżej świadczeń. Ojciec wychowujący dziecko może go wykorzystać bez względu na to, czy matka przebywa na urlopie.
Adopcja dziecka
Wiesz już, co przysługuje ojcu po narodzinach dziecka. A jak wygląda sytuacja rodzica adopcyjnego? Może on liczyć na niemal identyczne przywileje, a więc świadczenie na zasadach urlopu tacierzyńskiego, urlop ojcowski czy urlop rodzicielski. W tym przypadku obowiązują jednak inne ograniczenia w zakresie wieku dziecka – z oczywistych względów jest on wyższy.
Urlop ojcowski – ile dni przysługuje pracownikowi? Wymiar urlopu ojcowskiego
Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi dwa tygodnie, czyli 14 następujących po sobie dni kalendarzowych. Jeśli podczas jednego porodu na świat przyszło kilkoro dzieci, to wymiar ten i tak się nie zmienia. Warto również dodać, że skorzystanie z urlopu ojcowskiego nie wpływa w żaden sposób na wymiar urlopu wypoczynkowego.
Do kiedy można wykorzystać urlop ojcowski?
Ważną kwestią jest także to, ile czasu na wykorzystanie urlopu ojcowskiego ma pracownik. Prawo to przysługuje mu mianowicie tylko przez 12 miesięcy od momentu urodzenia dziecka. W przypadku rodziców adopcyjnych czas ten liczy się od chwili uprawomocnienia postanowienia sądu o przysposobieniu pociechy. Co więcej, warunkiem udzielenia urlopu ojcowskiego jest wówczas wiek dziecka – może ono mieć maksymalnie 14 lat.
Czy urlop ojcowski można dzielić?
Wiedząc, jak długo trwa urlop ojcowski, możesz zastanawiać się, czy świadczenie to trzeba wykorzystać jednorazowo. Okazuje się więc, że pracownik ma prawo podzielić je na dwie części po 7 dni kalendarzowych. Może wykorzystać je obie albo tylko jedną z nich. Przepisy nie przewidują jednak żadnych innych konfiguracji urlopów ojcowskich.
Urlop ojcowski – ile płatny?
Często można spotkać się z pytaniem o to, czy urlop ojcowski jest płatny. Odpowiedź jest na szczęście pozytywna – zatrudnionemu przysługuje 100% podstawy zasiłku. Oblicza się ją na bazie pensji z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających moment przejścia na urlop ojcowski. Pod uwagę bierze się zarówno wynagrodzenie zasadnicze, jak i wszelkie premie oraz dodatki, od których odprowadzane są składki do ZUS.
Wniosek o urlop ojcowski
Do złożenia wniosku o urlop ojcowski uprawniona jest osoba wychowująca dziecko – nie musi to być małżonek czy partner kobiety, która je urodziła. Urlop nie przysługuje oczywiście osobom pozbawionym praw rodzicielskich i nieutrzymujących kontaktu z dzieckiem. Żeby skorzystać ze świadczenia, należy złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy.
Kiedy złożyć wniosek o urlop ojcowski?
Wzory wniosku o urlop ojcowski znajdziesz w Internecie – w wygodnej formie do pobrania i wypełnienia. Według artykułu 1823 § 2 Kodeksu pracy wniosek musi być złożony w formie pisemnej i najpóźniej siedem dni przed planowanym urlopem.
Biorąc pod uwagę, ile dni trwa urlop ojcowski, pracownik powinien złożyć swój wniosek z odpowiednim wyprzedzeniem. Okaże się to szczególnie istotne, kiedy rok na wykorzystanie świadczenia będzie dobiegał końca. Aby otrzymać je w pełnym wymiarze 14 dni, ojciec dziecka musi więc złożyć swój wniosek przynajmniej na 21 dni przed upływem tego czasu.
Jak wypełnić wniosek?
Wniosek o urlop ojcowski powinien zawierać:
- miejscowość i datę złożenia wniosku,
- imię i nazwisko pracownika,
- dane pracodawcy,
- uzasadnienie, czyli prośbę o udzielenie urlopu,
- imię i nazwisko dziecka,
- datę urodzenia dziecka,
- wymiar urlopu (jednorazowe czternaście dni czy jedna część siedmiodniowa),
- datę początkową i końcową urlopu,
- podpis pracownika.
Jakie dokumenty należy dołączyć?
Wniosek o urlop ojcowski nie jest skomplikowanym drukiem. Należy jedynie pamiętać o załączeniu do niego niezbędnych dokumentów, które poświadczą o tym, że pracownik jest ojcem dziecka, na które bierze urlop. Warto zatem dostarczyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka bądź jego kopię, a w przypadku rodzica adopcyjnego – kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka.
Kto płaci za urlop ojcowski? ZUS czy pracodawca?
Skoro wiesz już, ile płatny jest urlop ojcowski, możesz się jeszcze zastanawiać, kto ponosi te koszty. Pracodawca czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych?
Wynagrodzenie za urlop ojcowski pochodzi ze składek chorobowych oraz zdrowotnych, które co miesiąc do ZUS-u odprowadza pracodawca. Obowiązek przekazania wniosku o ten zasiłek również leży po stronie zatrudniającego.
Koszty świadczenia ponosi więc Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a to, kto je wypłaca, zależy już od rozmiaru firmy. Jeśli przedsiębiorstwo zatrudnia ponad 20 osób, to pracodawca powinien obliczać i wydawać zasiłek. Pracownicy mniejszych firm i właściciele działalności gospodarczych będą natomiast otrzymywać wynagrodzenie bezpośrednio z ZUS-u.
Czy pracodawca może odmówić urlopu ojcowskiego?
Pracownicy, którzy boją się odrzucenia wniosku o urlop ojcowski, mogą odetchnąć z ulgą. Każdy szef ma bowiem obowiązek przyznać im to świadczenie. Jeśli tylko zachowane zostaną wszelkie niezbędne formalności i terminy, pracodawca nie będzie miał innego wyjścia. Za bezpodstawne odrzucenie wniosku o urlop ojcowski groziłaby mu wysoka grzywna.
Ochrona pracownika w czasie urlopu ojcowskiego
O czym jeszcze warto wiedzieć w kontekście urlopu ojca po urodzeniu dziecka? W tym czasie pracownikowi przysługuje specjalna ochrona przed wypowiedzeniem. Jest to okres, w którym pracodawca nie może zwolnić zatrudnionego z pracy. Co więcej, po powrocie z urlopu ojcowskiego pracownik musi zostać przywrócony na dotychczasowe stanowisko. Jeśli z jakiegoś powodu nie byłoby to możliwe, pracodawca jest zobowiązany zapewnić mu stanowisko równorzędne.
Urlop ojcowski – zasady przyznawania. Podsumowanie
Urlop ojcowski może być wspaniałym czasem nawiązywania więzi z nowym członkiem rodziny. Warto pamiętać, że podstawę prawną tego świadczenia stanowi artykuł 1823 Kodeksu pracy. To tam zawarte są wszystkie informacje na temat wymiaru wolnego czasu, kwestii wynagrodzenia i ochrony w czasie urlopu.
Dwa tygodnie wydają się krótkim okresem, ale – jeśli mężczyzna tego potrzebuje – to istnieją sposoby, aby czas opieki nad dzieckiem wydłużyć. Możliwości jest kilka, bo rodzice mogą dzielić się zarówno urlopem macierzyńskim, jak i rodzicielskim czy wychowawczym. Każdy znajdzie więc sposób na to, aby cieszyć się wyjątkowym czasem ze swoją nowo narodzoną pociechą!
