Umowa wolontariacka – kto może ją zawrzeć?
Zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie:
„wolontariusz to osoba fizyczna, która dobrowolnie, ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na rzecz organizacji, instytucji lub osób indywidualnych wykraczając poza więzi koleżeńsko-rodzinne.”
Ze świadczeń wolontariuszy mogą korzystać między innymi:
- organizacje pozarządowe w ramach swojej działalności statutowej,
- międzynarodowe organizacje pozarządowe działające w Polsce,
- organy administracji publicznej i podległe im jednostki (np. szpitale, szkoły, muzea itp.),
- stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego (z wyjątkiem prowadzonych przez nie działalności gospodarczych),
- organizacje i podmioty kościelne, które prowadzą działalność pożytku publicznego.
Jeżeli okres pracy wolontariackiej wynosi maksymalnie 30 dni kalendarzowych, organizacja może zawrzeć z wolontariuszem umowę w formie ustnej. W przypadku dłuższej współpracy niezbędne jest jednak sporządzenie jej w formie pisemnej. Pracy wolontariackiej może podjąć się w zasadzie każdy, bez względu na wiek, przy czym osoby niepełnoletnie potrzebują w tym celu zgody rodziców lub opiekunów prawnych. Niektóre podmioty – z uwagi na rodzaj działalności – wymagają jednak od swoich wolontariuszy pełnoletniości.
Co powinna zawierać umowa o wolontariat?
Umowa o wolontariat to kontrakt cywilnoprawny, w którym opisane są prawa i obowiązki wolontariusza wraz z ich zakresem, a także czas i miejsce zaangażowania. Każdy dokument tego typu powinien więc zawierać:
- dane organizacji (zwanej korzystającym),
- dane wolontariusza,
- zakres umowy,
- obowiązki wolontariusza,
- termin wykonywania świadczeń,
- zapis o dobrowolnym charakterze pracy,
- informacje na temat ubezpieczenia wolontariusza,
- warunki wypowiedzenia umowy,
- podpisy korzystającego i wolontariusza.
Umowę wolontariacką podpisuje się na czas określony (przy zleceniu konkretnego zadania) lub czas nieokreślony (w przypadku systematycznej współpracy). Dokument sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach – po jednym dla każdej ze stron umowy.
Umowa wolontariacka – prawa i obowiązki stron
Obowiązek zawarcia umowy pisemnej przy wolontariacie przekraczającym 30 dni to nie jedyna kwestia, której musi dopilnować organizacja. W dokumencie powinny się bowiem znaleźć zapisy na temat uprawnień i zobowiązań obu stron. Wolontariusz podejmuje się przede wszystkim wykonywania świadczeń z należytą starannością, a jeśli powierzono mu majątek instytucji – deklaruje odpowiedzialność za niego i gotowość do rozliczeń.
Podmiot korzystający z pracy dobrowolnej wolontariusza ma natomiast obowiązek:
- przeszkolić wolontariusza w zakresie BHP,
- poinformować go o przysługujących mu prawach i spoczywających na nim obowiązkach,
- dostarczyć mu materiały i środki niezbędne do właściwego wykonywania zadań,
- na żądanie wolontariusza zwrócić mu koszty, które poniósł w związku z wykonywanymi świadczeniami,
- ponieść koszty szkoleń i kursów niezbędnych do prawidłowego wykonywania obowiązków przez wolontariusza,
- opłacać ewentualne podróże służbowe i diety wolontariusza na zasadach obowiązujących pracowników,
- zapewnić wolontariuszowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
- na żądanie wolontariusza wystawić mu zaświadczenie o wolontariacie i opinie na temat wykonywanej przez niego pracy.
Ubezpieczenie wolontariusza
Na szczególną uwagę zasługuje kwestia ubezpieczenia wolontariusza. Jeśli umowa zostaje zawarta na okres krótszy niż 30 dni, organizacja ma obowiązek zapewnić mu ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków. W przypadku dłuższej współpracy NNW gwarantowane jest natomiast przez państwo na mocy tzw. małej ustawy wypadkowej.
Zgodnie z przepisami prawa żaden inny rodzaj ubezpieczenia nie jest obowiązkowy w przypadku wolontariatu. Instytucje często jednak gwarantują swoim współpracownikom ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Przydaje się ono w sytuacjach, gdy wolontariusz mógłby wyrządzić komuś szkodę z związku z pełnionymi przez siebie obowiązkami. OC pokrywa wówczas koszty ewentualnego odszkodowania.
Warto wspomnieć także o zależności między umową o wolontariat a ZUS-em. Z reguły organizacje nie opłacają składek społecznych za swoich wolontariuszy. Nie mają też obowiązku obejmować ich ubezpieczeniem zdrowotnym. Mogą to jednak zrobić, jeśli zainteresowanym nie przysługuje ono z żadnego innego tytułu.
Umowa o wolontariat – wzór i podsumowanie
Wolontariat może być dla każdego znakomitym sposobem na zdobycie ciekawego doświadczenia i zaangażowanie w kwestie społeczne. Dla organizacji pozarządowych jest natomiast nieocenioną pomocą. Wykorzystaj zatem wiedzę wyniesioną z tego artykułu i poszukaj pracy wolontaryjnej, która zagwarantuje Ci satysfakcję!
