Umowa na czas określony – przepisy
Zgodnie z art. 251 k.p. okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może być wyższa niż 3.
Jeśli strony ustalą, że po upływie terminu obowiązywania umowy chcą dalej współpracować, uważa się to za zawarcie nowej umowy terminowej od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie.
Limity umów na czas określony sprawiają, że w sytuacji, gdy okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż dopuszczalna liczba umów, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie limitu lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Kiedy nie obowiązują ograniczenia z kodeksu pracy?
Wiesz już, ile umów na czas określony możesz zawrzeć z tym samym pracodawcą. Istnieje jednak kilka wyjątków, w których limit – trzy umowy na czas określony maksymalnie na 33 miesiące – nie obowiązuje.
To przede wszystkich umowy o pracę na czas określony zawarte:
- w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy;
- w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym;
- w celu wykonywania pracy przez okres kadencji;
- w przypadku, gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie;
pod warunkiem że ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. W razie sporu oceny dokona sąd.
Ponowne nawiązanie stosunku pracy z tym samym pracodawcą
Instytucje umowy na okres próbny i na czas określony zostały powołane po to, aby uniemożliwić pracodawcom przewlekanie okresu zatrudniania na umowach terminowych. Czasami jednak pracownik jest zatrudniany ponownie po upływie określonego czasu od zwolnienia albo na inne stanowisko. Czy wtedy kolejna umowa terminowa jest możliwa?
Art. 25 § 3 k.p. rozstrzyga, że ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem jest dopuszczalne, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy.
W takich okolicznościach dopuszczalne będzie wykorzystanie kolejnej umowy na okres próbny, jeśli stanowisko będzie się dostatecznie odróżniać od poprzedniej pracy, którą wykonywała dana osoba. Taka regulacja wydaje się logiczna. Jeśli dany pracownik do tej pory pracował jako pracownik administracyjny, a obecnie ma być zatrudniony na stanowisku programisty, to zasadne jest sprawdzenie, czy nadaje się do pracy – niezależnie od tego, czy współpracował już w przeszłości z danym pracodawcą.
Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony
Umowa o pracę na czas określony kończy się po upływie okresu, na który została zawarta. W niektórych okolicznościach strony mogą chcieć ją jednak rozwiązać szybciej. Czy to możliwe?
Tak, i to zarówno na mocy porozumienia stron, jak i za wypowiedzeniem oraz bez wypowiedzenia.
W przypadku porozumienia możliwe jest rozwiązanie umowy w każdym czasie, jeśli taka jest zgodna wola pracownika i pracodawcy. Wystarczy, że strony podpiszą oświadczenie w tym zakresie.
Rozwiązanie umowy na czas określony bez okresu wypowiedzenia jest zarezerwowane dla przypadków, w których pracownik albo pracodawca np. dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków związanych z umową. W takim wypadku umowa kończy się natychmiast.
Wypowiedzenie umowy o pracę to z kolei sytuacja, w której jedna ze stron oświadcza drugiej, że nie zamierza kontynuować wykonywania umowy. Wiąże ją jednak okres wypowiedzenia, czyli czas, w którym będzie musiała dalej świadczyć pracę na rzecz pracodawcy.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Jak obliczyć staż pracy w tym przypadku? Kodeks pracy rozstrzyga, że do okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi czas zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w trybie przejścia zakładu pracy, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.
W sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że w przypadku stażu pracy poniżej 6 miesięcy okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w przypadku stażu pracy co najmniej 6 miesięcy, ale mniej niż 3 lata – 3 miesiące.
Jeśli taka będzie wola stron, porozumienie pracownika i pracodawcy może sprawić, że umowa zostanie rozwiązana wcześniej. Nie ma to jednak wpływu na tryb zakończenia umowy o pracę na czas określony.
Inne umowy terminowe
Wiesz już, ile może być umów na czas określony. To jednak niejedyna terminowa umowa o pracę. Inny typ umowy, który jest zawierany tylko na określony czas, to umowa na okres próbny. Celem jej podpisania jest weryfikacja przez strony umowy, czy chcą podjąć się dalszej współpracy. Pracodawca ocenia, czy pracownik ma odpowiednie kompetencje i doświadczenie do wykonywania stawianych przed nim zadań. Pracownik weryfikuje z kolei, czy dobrze czuje się w pracy i chce się właśnie tym zajmować.
Umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Strony mogą uzgodnić, że umowę przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności.
Dokładny czas trwania umowy o pracę na okres próbny zależy od tego, jaka umowa na czas określony ma być zawarta po pomyślnym przejściu weryfikacji. Umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający:
- 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
- 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
Umowa na czas nieokreślony – po jakim czasie jest zawierana?
Ustawodawca określa tylko maksymalne okresy trwania umów terminowych. To jednak pracodawca decyduje – z zachowaniem tych zasad – czy i kiedy zawrze z pracownikiem umowę na czas nieokreślony. W tym zakresie obowiązują często określone zasady w danym zakładzie pracy (np. ścieżka kariery składa się z umowy na okres próbny, dwóch umów na czas określony 6 miesięcy i później umowy na czas nieokreślony).
Warto podkreślić, że pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy może raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem – złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej – o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie dotyczy to pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na okres próbny.
Będąc zatrudnionym na umowę o pracę na czas określony, możesz więc podejmować starania, aby uczynić swoją sytuację zawodową bardziej stabilną. Jednocześnie nie warto obawiać się umów terminowych, ponieważ ochrona pracownika cały czas się rozszerza, a okres zatrudnienia w takiej formie może być szansą na weryfikację również po stronie zatrudnionego.
