Typy osobowości a predyspozycje zawodowe

Co to jest osobowość?

Osobowość to zestaw cech, z których składa się nasza psychika. To ona sprawia, że odróżniamy się od innych. Można określić ją jako kluczowe pojęcie dla psychologii, które jest przez nią analizowane od lat. Osobowość pozwala zrozumieć, dlaczego poszczególni ludzie podejmują różne decyzje, jak przebiega rozwój człowieka od dzieciństwa oraz jakie są przyczyny i szanse leczenia zaburzeń psychicznych. 

Osobowość wyznacza też predyspozycje zawodowe. Z tego powodu jest tak istotna nie tylko podczas podejmowania decyzji co do ścieżki kariery, ale również okazuje się kluczowa w czasie wykonywania zadań w pracy. Z tego powodu warto wiedzieć, jakie są typy osobowości i na tej podstawie wypracować w sobie świadomość własnej osobowości, która przyda się na różnych płaszczyznach życia. 

Typ osobowości według Hipokratesa

Zagadnieniem osobowości zajmował się już Hipokrates. To on podzielił ludzi na 4 typy osobowości, czyli sangwiników – optymistów, melancholików – myślicieli, choleryków – impulsywnych oraz flegmatyków – powolnych. Sprawdź, czym różnią się poszczególne rodzaje osobowości poniżej. 

Sangwinik

Sangwinik to osoba, która jest wesoła i pozytywnie nastawiona do życia z natury. Tacy ludzie lubią przebywać w towarzystwie i są aktywnymi uczestnikami rozmów. Sangwinicy żyją chwilą i nie martwią się przesadnie. Z tego powodu bywają zapominalscy i nieterminowi. Zaczynają wiele projektów, ale nie są w stanie zakończyć wszystkich. Sangwinik może też łatwo ulegać emocjom i być egocentryczny. 

Melancholik

Melancholik to osobowość szczególnie uczuciowa. Wyróżnia go perfekcjonizm pod każdym względem. Preferuje swoje towarzystwo. To co do zasady introwertyk. Ma jednak wiele pomysłów i wyróżnia go umysł analityczny. Jest utalentowany pod różnymi względami. Może być zarówno świetnym pracownikiem biurowym, jak i rozwijać się w muzyce. Melancholicy są dobrymi przyjaciółmi, którzy potrafią wysłuchać jak nikt inny. Ich cechy to wrażliwość, dlatego często zbyt mocno przeżywają problemy innych. Emocjonalność zwiększa u nich ryzyko depresji. 

Choleryk

Choleryk ma mnóstwo energii i jest urodzonym przywódcą. Lubi przejmować inicjatywę i chętnie proponuje zmiany. Jest przekonany o swoich racjach i trudno go do czegoś innego zachęcić. Nie umie zbudować zaufania wśród otoczenia. Jest niezależny i wyróżnia go samowystarczalność oraz impulsywność. Z tych względów – często nieświadomie – rani innych. 

Flegmatyk

Flegmatyk jest pogodny, jednak wyróżnia go opanowanie. Ma poczucie humoru, ale wstrzymuje się z wyrażaniem opinii. Jest uważnym obserwatorem. Wyróżnia go cierpliwość i łatwość w obyciu. Dzięki temu ma wielu przyjaciół. Flegmatycy nie lubią zmian, dlatego czasami osoby z otoczenia oceniają ich jako leniwych. Do podjęcia działań potrzebują zachęty. Chcą maksymalnie ograniczyć ryzyko związane z nowymi przedsięwzięciami. 

Warto pamiętać, że opisane rodzaje osobowości to pewien model, który w praktyce nie pozwala przyporządkować wszystkich ludzi do jednego z typów. Zdecydowanie częściej wymienione osobowości się łączą. Do szczególnie popularnych połączeń temperamentów należy sangwinik-choleryk oraz flegmatyk-melancholik, co nie oznacza, że w codziennym życiu nie da się spotkać innych kombinacji. 

Typy psychologiczne – Jung

Określaniem typów psychologicznych zajmował się Carl Gustav Jung. Według jego twierdzeń, wśród ludzi występuje 16 różnych typów osobowości. Cechom przyporządkowane są litery. Test Junga ma na celu ustalenie, które z nich są dominujące. Wykorzystuje się go w coachingu i psychoterapii, a także podczas rozwoju osobistego czy w rekrutacjach. 

Jung rozwinął teorię osobowości Hipokratesa. 16 typów osobowości ma pomóc w dokładniejszym poznaniu swoich mocnych i słabych stron. W ich zakres wchodzą takie typy jak:

• ESTJ – czyli Ekstrawertyk, Perfekcjonista, Myśliciel, Sędzia – jest połączeniem introwertyka z ekstrawertykiem. Skupia się na świecie zewnętrznym i ceni sobie żelazne fakty oraz tradycję. Często to osoby religijne i przynależące do wspólnot. 
• ISTJ – Introwertyk, Perfekcjonista, Myśliciel, Sędzia – ceni etykę i odpowiedzialność. Lubi porządek i jest zorganizowany, więc na pozór może się wydawać pozbawiony emocji. 
• ENTJ – Ekstrawersja, Intuicja, Myślenie, Osądzanie – jest przywódcą. Nie boi się ryzyka i jest bardzo kreatywny. 
• INTJ – Introwersja, Intuicja, Myślenie, Osądzanie – jest pewny siebie i może być uznany za aroganta. Wynika to jednak nie z zapatrzenia w siebie, ale ze świadomości swojej wartości oraz słabych i mocnych stron. Sprawdzi się np. jako naukowiec. 
• ESTP – Ekstrawertyk, Perfekcjonista, Myśliciel Obserwator – ma w sobie cechy zarówno introwertyka, jak i ekstrawertyka. Jest spontaniczny i żyje chwilą. Lubi konkurencję i nie boi się podejmować ryzyka. 
• ISTP – Introwertyk, Percepcjonista, Myśliciel, Obserwator – z uwagą dobiera przedsięwzięcia, w które się zaangażuje. Jeśli uzna, że projekt jest tego wart, poświęci mu całą swoją uwagę. Ceni sobie prywatność. 
• ENTP – Ekstrawertyk, Intuicyjny, Myśliciel, Obserwator – jest bardzo mądry. Łatwo nawiązuje kontakty i myśli optymistycznie, co nie znaczy, że nie lubi kłótni. Ten typ osobowości wyróżnia często m.in. wynalazców. 
• INTP – Introwertyk, Intuicyjny, Myśliciel, Obserwator – ma umysł analityczny. Łatwo się zamyśla i działa według własnych reguł. 
• ESFJ – Ekstrawertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Sędzia – skupia się na otoczeniu. Jest empatyczny i lubi towarzystwo. Potrzebuje wsparcia ze strony otoczenia. 
• ISFJ – Introwertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Sędzia – musi czuć się potrzebny. Z tego powodu bywa wykorzystywany. Ten typ osobowości działa często jako aktywista. 
• ENFJ – Ekstrawertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Sędzia – ma charyzmę i jest lubiany. Szybko podejmuje decyzje, dlatego jest świetnym liderem. 
• INFJ – Introwertyk, Intuicyjny, Uczuciowiec, Osądzający – na początku ma trudności z nawiązaniem nowych kontaktów. Przejawia tendencje idealistyczne, ale przebija przez niego również pragmatyzm. Zazwyczaj dobrze sprawdzi się jako psycholog czy artysta. 
• ESFP – Ekstrawersja, Poznanie, Odczuwanie, Obserwacja – łatwo nawiązuje relacje towarzyskie, jest żywiołowy i cechuje go tolerancyjność. Nie lubi planować. Świetnie sprawdza się w zawodach takich jak artysta. 
• ISFP – Introwertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Obserwator – jest ambitny, ale wyróżnia go skromność. Lubi rywalizację. Cechuje go również estetyka. 
• ENFP – Ekstrawertyk, Intuicyjny, Uczuciowiec, Obserwator – jest ekstrawertykiem, dla którego liczy się przede wszystkim intuicja. Świetnie sprawdzi się jako dziennikarz. 
• INFP – Introwertyk, Intuicyjny, Uczuciowiec, Obserwator – umie zachwycać się otoczeniem. Czasami skrywa swoje emocje, jednak jednocześnie jest dobrym słuchaczem. Dobrze sprawdza się w pracy z ludźmi. 

Test Junga można dodatkowo uzupełnić o test temperamentu. 

Rodzaje osobowości – kolory

Charakterystyka typów osobowości człowieka może się również opierać o kolory. To tzw. metoda DISC, którą opracował Walter Clark w XX wieku. 

Podstawą teorii jest wyróżnienie czterech rodzajów zachowań – czerwonych, żółtych, zielonych i niebieskich. Pierwsze dwa to ekstrawertycy aktywni, pozostali – introwertycy bierni. Osoby, do których jest przyporządkowany kolor czerwony i niebieski, są nastawione na zadania, a te z żółtym i zielonym – na relacje z otoczeniem. 

Czerwoni są dominujący i dokładni. Łatwo się niecierpliwią. Chcą być liderami. Żółci wyróżniają się spontanicznością i twórczością. Są elastyczni i bezpośredni. Od monotonnej pracy wolą rozrywkę. Zieloni to prawdziwi przyjaciele, których cechuje spokój. Są godni zaufania. Jednocześnie nie lubią zmian i odkładają ważne decyzje. Boją się wyrazić swoje zdanie. Są stosunkowo najczęściej spotykani w społeczeństwie. Niebiescy myślą logicznie i dbają o szczegóły. Są uporządkowani i wyróżnia ich skromność. Bywają krytyczni, jednak często to dzięki nim przedsiębiorstwo działa sprawnie. Są predysponowani do zajmowania stanowisk analitycznych. 

Trzeba podkreślić, że zdecydowana większość osób to mieszanina kolorów. Warto jednak mieć świadomość znaczenia poszczególnych z nich, aby lepiej zrozumieć otaczających nas ludzi. 

16 typów osobowości według MBTI

Typ osobowości MBTI (Myers Briggs Type Indicator) to metoda, w której przeprowadza się test osobowości. Opiera się na teoriach psychologicznych Junga. Ma pomóc zrozumieć ludzkie zachowania w różnych sytuacjach. 

Jego podstawa to seria pytań, które pozwalają ustalić, do jakich typów osobowości należy dana osoba. Te z kolei są wynikiem kombinacji czterech par przeciwności, tzn. ekstrawersji (E) i introwersji (I), intuicji (N) i obserwacji (S), myślenia (T) i odczuwania (F) oraz osądzania (J) i postrzegania (P). 

Wyniki testu MBTI są wykorzystywane w różnych dziedzinach życia. Mogą przydać się m.in. w zakresie rozwoju osobistego, tworzenia strategii zawodowej czy umacniania zespołu. 

Jak typ osobowości wpływa na predyspozycje do danej pracy?

Nie ma wątpliwości, że typ osobowości bezpośrednio wpływa na predyspozycje do określonej pracy. O ile nie ma możliwości bezbłędnego wskazania, że jeden z opisanych powyżej typów osobowości powinien pracować w konkretnej branży, to zależności mogą być pomocne przy określaniu swoich planów zawodowych. Jak typologia osobowości wpływa na predyspozycje do pracy? Jako przykład wskażemy analizę dla typów osobowości według Sokratesa. 

Sangwinik jest spontaniczny i łatwo nawiązuje kontakty, ale bywa niezorganizowany i nie lubi sprzeciwu. Z tego powodu zawody, które będą dla niego odpowiednie, to np. doradca personalny, sprzedawca czy nauczyciel. 

Melancholik jest dokładny i sumienny, jednak lubi indywidualizm i nie czuje się dobrze w sztywnych ramach. Praca dla melancholika powinna więc mieć związek z liczbami i schematami. Takie osobowości świetnie sprawdzą się w zawodach takich jak np. księgowy czy urzędnik. Inne propozycje to np. bibliotekarz czy farmaceuta. 

Choleryk mierzy wysoko i jest dobrym przywódcą. Musi mieć nad wszystkim kontrolę. Jest narażony na pracoholizm. Cholerycy są szczególnie dobrze dopasowani do zajmowania stanowisk takich jak m.in. dyrektor, manager, prawnik czy policjant. 

Flegmatyk lubi, kiedy wie, co ma zrobić. Nie ma dla niego znaczenia, że zadania są żmudne. Potrafi myśleć analitycznie i nie ma problemu z precyzją. Źle odnajdzie się szczególnie w obliczu ciągłych zmian. Z tego powodu jako pomysły zawodów dla flegmatyka można wskazać np. stanowiska takie jak psycholog, pracownik naukowy, pisarz czy mediator. 

Cechy charakteru sprawiają, że każdy człowiek jest inny. To właśnie typy osobowości są kluczowe podczas podejmowania ważnych życiowych decyzji. Powinna uwzględniać je również świadczona praca. Z tego powodu przed wyborem ścieżki kariery, warto przeprowadzić test osobowości oraz predyspozycji zawodowych, który pozwoli lepiej poznać siebie i sprawdzić, jaki rodzaj pracy warto w przyszłości wykonywać.