Sytuacja branży księgowej w Polsce 2025 – analiza i prognozy [RAPORT]

Rynek pracy w księgowości pozostaje wymagający i pełen paradoksów. Z jednej strony rośnie liczba chętnych do pracy w tej branży – według danych OLX Praca liczba aplikacji na oferty księgowe w 2024 roku była o 54% wyższa niż w 2020 (przy mniejszej liczbie ofert), co pokazuje znaczący wzrost zainteresowania zawodem. Z drugiej strony, pracodawcy biur rachunkowych zmagają się z deficytem doświadczonych specjalistów. Aż 40,3% ankietowanych księgowych sygnalizuje trudności ze znalezieniem odpowiedniego specjalisty, a wśród osób pełniących funkcje zarządcze odsetek ten sięga niemal 55%. Tylko 16,3% badanych deklaruje, że rekrutacja wykwalifikowanego pracownika nie stanowi dla nich wyzwania.

Na wysoką rotację kadr wpływa m.in. deregulacja zawodu, która umożliwia prowadzenie biura rachunkowego praktycznie każdemu – wielu doświadczonych księgowych odchodzi z etatów i zakłada własną działalność. W ich miejsce często przychodzą młodsi, mniej doświadczeni pracownicy, co generuje dla firm dodatkowe koszty rekrutacji, szkoleń i wdrożenia nowych osób. Cyfryzacja i praca zdalna również mają dwojaki wpływ na rynek: z jednej strony poszerzają pulę dostępnych kandydatów (bo praca zdalna umożliwia zatrudnianie spoza lokalnego rynku), z drugiej – przyspieszają odpływ wykwalifikowanych księgowych z lokalnych zespołów. W efekcie sytuacja kadrowa wielu biur jest trudna. Aby zapobiegać uciążliwej rotacji, eksperci rekomendują inwestowanie w rozwój pracowników, poprawę warunków pracy oraz oferowanie konkurencyjnych wynagrodzeń adekwatnych do odpowiedzialności w zawodzie.

Wynagrodzenia w branży księgowej odzwierciedlają zróżnicowanie kompetencji i doświadczenia na poszczególnych stanowiskach. Według danych z 2024 r., mediana płacy oferowanej młodszemu księgowemu wynosiła około 4860 zł brutto miesięcznie (widełki najczęściej 4360–5630 zł, czyli tylko ~560 zł powyżej ówczesnej płacy minimalnej). Dla samodzielnego księgowego (specjalisty) mediana to ok. 8160 zł brutto (typowe widełki 7130–10 000 zł), zaś główni księgowi mogli liczyć średnio na 12–15,7 tys. zł brutto, mediana ok. 13 820 zł miesięcznie. W większych miastach (jak Warszawa czy Łódź) oferty płacowe bywały na ogół wyższe niż w mniejszych ośrodkach. Co ważne, wielu księgowych spodziewa się dalszych podwyżek wynagrodzeń w najbliższym czasie – łącznie 43% respondentów przebadanych przez Sw Research na zlecenie fillup k24 przewiduje wzrost płac, w tym ok. 5% oczekuje znacznych podwyżek. Największa grupa (40%) zakłada jednak brak zmian płac, a obniżek wynagrodzeń obawia się jedynie niespełna 4% badanych.

Podobnie umiarkowanie optymistyczne są prognozy dotyczące zmian kadrowych. Ponad połowa ankietowanych (56,4%) deklaruje, że w najbliższych miesiącach liczba pracowników w ich firmach pozostanie bez zmian. Niemniej 14,1% spodziewa się zwiększenia zatrudnienia, podczas gdy redukcje etatów przewiduje 8% respondentów. Innymi słowy, plany rekrutacyjne netto są na plus, ale większość firm nie planuje istotnych ruchów personalnych.

Pożądane kompetencje księgowych: umiejętności twarde i interpersonalne

Wymagania wobec kompetencji księgowych ewoluują wraz ze zmianami w branży – obecnie ceniony jest zarówno solidny warsztat merytoryczny, jak i zestaw umiejętności miękkich. W badaniu ankietowani pytani o oczekiwane kompetencje najczęściej wymieniali mieszankę kwalifikacji twardych i miękkich. Kluczowe obszary kompetencji poszukiwanych w 2025 r. to m.in.:

• Znajomość przepisów – gruntowna wiedza z zakresu prawa podatkowego (VAT, CIT, PIT) oraz ustawy o rachunkowości, połączona z umiejętnością interpretacji przepisów i stosowania ich w praktyce. Aktualna i szczegółowa znajomość prawa finansowego to podstawa pracy każdego księgowego. 
• Doświadczenie – praktyka zawodowa, zwłaszcza w prowadzeniu pełnej księgowości, obsłudze specjalistycznych programów księgowych oraz rozliczaniu różnych form opodatkowania. Respondenci wysoko cenią kandydatów, którzy mieli okazję mierzyć się z szerokim spektrum zagadnień księgowych. 
• Samodzielność – umiejętność samodzielnej organizacji codziennej pracy, podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów bez ciągłego nadzoru przełożonych. W parze z samodzielnością idzie odpowiedzialność za powierzone zadania – oczekuje się osób potrafiących wziąć na siebie ciężar decyzji i konsekwencji. Ważna jest także otwartość umysłu i zdolność wychodzenia poza schematy w myśleniu o rozwiązaniach. 
• Kompetencje techniczne – biegłość w obsłudze komputera i nowoczesnych programów finansowo-księgowych oraz choćby podstawowa znajomość zagadnień IT. Cyfryzacja księgowości sprawia, że swobodne poruszanie się w systemach informatycznych (a nawet znajomość narzędzi automatyzujących pracę) staje się niezbędna. 
• Skrupulatność – dokładność, precyzja i wnikliwość w działaniu, które mają zapewnić rzetelność rozliczeń i minimalizować ryzyko błędów. Ta cecha była tradycyjnie kojarzona z zawodem księgowego i nadal pozostaje wysoko w rankingu oczekiwań – drobne pomyłki mogą przecież dużo kosztować firmę. 
• Umiejętności analityczne – logiczne myślenie, analiza danych liczbowych i wyciąganie wniosków na ich podstawie. Dzięki tym umiejętnościom księgowy staje się cennym doradcą biznesowym, zwłaszcza w obliczu zmieniających się przepisów i sytuacji gospodarczej. Coraz bardziej automatyzacja zadań prostych sprawia, że rośnie rola pracy analitycznej i doradczej – co zauważa się jako trend uatrakcyjniający zawód. 
• Zaangażowanie i elastyczność – pasja i inicjatywa w działaniu, rozumiane nie tylko jako zapał do pracy, ale też uczciwość i chęć ciągłego rozwoju zawodowego. Elastyczność oznacza zaś umiejętność dostosowania się do zmieniających się przepisów oraz potrzeb klientów. Branża podatkowa jest dynamiczna, więc zdolność szybkiej adaptacji jest bardzo cenna. 

Warto dodać, że część respondentów wskazywała również na dodatkowe kompetencje, choć pojawiające się rzadziej (mniej niż 5% odpowiedzi). Należą do nich m.in.: komunikatywność i umiejętność pracy zespołowej (ważne w kontaktach z klientami, urzędami i współpracownikami), znajomość języków obcych (przydatna w firmach międzynarodowych) oraz odporność na stres. Mimo że te umiejętności miękkie nie były najczęściej wymieniane, stanowią one dopełnienie profilu „idealnego księgowego” zdaniem badanych.

Ocena roku 2024 przez księgowych

Miniony rok 2024 w oczach polskich księgowych jawił się jako okres „słodko-gorzki” – nie zdobył co prawda szturmem ich serc, ale też ich nie rozczarował całkowicie. Opinie badanych na temat 2024 r. podzieliły się niemal po równo: łącznie 38,1% księgowych oceniło ubiegły rok pozytywnie, 36,6% miało odczucia ambiwalentne, a 25,3% było niezadowolonych. Autorzy raportu nazwali to zjawisko przewrotnie „paradoksem stabilizacji” – dla części ankietowanych względny spokój w otoczeniu prawnym i biznesowym był błogosławieństwem, dla innych zaś monotonia i brak zmian okazały się źródłem frustracji.

Badanie zgłębiło przyczyny tak odmiennych ocen, analizując otwarte komentarze respondentów. Wśród tych zadowolonych z 2024 roku (wspomniane ~38%) dominowały trzy wątki:

1. Rozwój zawodowy i dobre zmiany osobiste – wielu księgowych wykorzystało miniony rok na podniesienie kwalifikacji (kursy, szkolenia), zdobycie awansu lub rozszerzenie działalności. W otwartych odpowiedziach chwalili się oni np. uzyskanymi certyfikatami, podwyżkami i premiami, a także napływem nowych klientów (co dotyczy zwłaszcza biur rachunkowych oraz księgowych prowadzących własną działalność). Niektórzy podkreślali rozwój osobisty i lepszy balans między pracą a życiem prywatnym, jaki udało się osiągnąć w 2024.
2. Dobre warunki pracy – ta grupa doceniła stabilność zatrudnienia i ogólnie dobre warunki pracy w swoich firmach. Wspominali o pozytywnej atmosferze w miejscach pracy (dobre relacje zarówno w zespole, jak i z klientami). Część wskazywała też na konkretne sukcesy zawodowe, takie jak udane wdrożenie nowych rozwiązań, pomyślne wyniki kontroli czy zauważalny wzrost liczby klientów i zleceń, co przełożyło się na wyższe zyski i rozwój firmy.
3. Brak rewolucyjnych zmian w przepisach – po burzliwych latach wcześniejszych (m.in. reformy „Polskiego Ładu”) rok 2024 okazał się względnie spokojny pod względem legislacyjnym. Wielu księgowych doceniło stabilność prawa, ciesząc się, że nie musieli ciągle dostosowywać się do nowych regulacji. Dla nich był to czas, gdy mogli skupić się na innych aspektach pracy: automatyzacji, usprawnianiu procesów w firmie czy obsłudze klientów, zamiast ciągle gonić za zmianami w przepisach. Jak ujęła to jedna z osób: „O dziwo, w 2024 r. mało zmian podatkowych – i taki rok na oddech po poprzednich, gdzie zmiana goniła zmianę.”.