Ruch się opłaca – zdrowiu, gospodarce i każdemu z nas

Jak mało się ruszamy

Z raportu wynika, że co trzeci mieszkaniec Polski nie podejmuje żadnej formy ruchu, w tym nawet spacerów czy jazdy na rowerze (dane Benefit Systems, MultiSport Index 2024). Najczęstsze powody braku aktywności to brak czasu (28%), przeciążenie pracą (62%) oraz obowiązki rodzinne (16%). Co trzeci aktywny przyznaje, że ma trudność z utrzymaniem regularności ćwiczeń.

Tymczasem – jak przypomina WHO – już 150–300 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo (np. szybki marsz, rower, pływanie) lub 75–150 minut wysiłku o wysokiej intensywności wystarcza, by znacząco poprawić zdrowie.
Osoby spełniające te normy żyją dłużej, mają niższe ryzyko depresji i chorób układu krążenia, lepiej śpią i rzadziej korzystają z opieki medycznej.

Zdrowsi, bardziej produktywni, dłużej aktywni

Aktywność fizyczna to inwestycja, która przynosi korzyści na wielu poziomach – zdrowotnym, społecznym i zawodowym. Badania przytaczane w raporcie pokazują, że osoby aktywne fizycznie mają o 31% niższe ryzyko przedwczesnej śmierci (Warburton i Bredin, 2016), a osiągnięcie minimalnych zaleceń WHO obniża to ryzyko o ok. 32% (Garcia i in., 2023). Ruch ogranicza prawdopodobieństwo zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe o 20–30%, na nowotwory – o 7–10%, a na cukrzycę typu 2 – o ok. 29%.
Dodatkowo, jak wskazuje raport, aktywność fizyczna skraca pobyt w szpitalu średnio o jeden dzień, czyli o ok. 14% (Mizrahi i in., 2024). W wymiarze psychologicznym ruch wspiera odporność psychiczną, zmniejsza objawy lęku i depresji oraz poprawia jakość snu.

Korzyści dla pracowników i gospodarki

Z raportu wynika, że aktywność fizyczna przekłada się także na lepszą sytuację zawodową.
Osoby aktywne fizycznie są rzadziej na zwolnieniach chorobowych – w badaniach brytyjskich o średnio 20 dni mniej absencji w ciągu czterech lat (Heuvel i in., 2005). W dłuższej perspektywie aktywność wiąże się również z wyższymi zarobkami – o 14–17%, co potwierdzają analizy bliźniąt fińskich (Hyytinen i Lahtonen, 2013). Wzrost aktywności społeczeństwa oznacza zatem nie tylko lepsze zdrowie, ale też większą produktywność i mniejsze koszty dla systemu ubezpieczeń społecznych.

Symulacja IBS: dwa scenariusze ruchu

Badacze IBS przeprowadzili dwie symulacje dotyczące skutków wzrostu aktywności fizycznej:

1. Scenariusz umiarkowany – wzrost aktywności fizycznej o 10 punktów procentowych.

2. Scenariusz ambitny – połowa osób nieaktywnych zaczyna spełniać normy WHO.

W obu przypadkach uzyskano wyraźne efekty zdrowotne i ekonomiczne:
mniej zgonów, mniej chorób przewlekłych i niższe wydatki publiczne.
W scenariuszu drugim liczba zgonów spada o 13,7%, a oszczędności w systemie ochrony zdrowia i zasiłkach chorobowych sięgają 1,9 mld zł rocznie.

Kto zyska najwięcej

Największe efekty zdrowotne wystąpiłyby wśród osób w wieku 45–64 lata, u których częściej występują choroby przewlekłe. Z kolei aktywizacja młodszych grup wiekowych – Millenialsów i pokolenia Z – przyniosłaby największe korzyści dla rynku pracy, bo zwiększałaby ich szanse zatrudnienia i wydajność zawodową.

Aktywność jako inwestycja publiczna

Autorzy raportu podkreślają, że zwiększanie aktywności fizycznej to jedna z najtańszych i najskuteczniejszych strategii poprawy zdrowia publicznego. Zachęcają do działań systemowych: inwestowania w infrastrukturę sportową, programy pracownicze i miejskie rozwiązania sprzyjające ruchowi.