Renta chorobowa po 50. roku życia – warunki przyznania
Renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przysługuje osobom, które z powodu stanu zdrowia całkowicie lub częściowo utraciły zdolność wykonywania pracy zarobkowej. Aby otrzymywać środki z ZUS-u, należy jednak spełnić określone warunki:
- Pracownik musi posiadać ważne orzeczenie lekarskie – w tym celu kierowany jest przez ZUS na wizytę, podczas której lekarz orzecznik przeprowadza badanie i uznaje pracownika za osobę całkowicie lub częściowo niezdolną do pracy.
- Pracownik musi mieć przynajmniej 5-letni staż pracy – liczy się go łącznie za okresy składkowe (kiedy pracownik opłaca ubezpieczenie społeczne lub emerytalne i rentowe) oraz okresy nieskładkowe (kiedy pracownik nie opłaca ubezpieczenia, ale okres pracy liczy się do emerytury i renty).
- Niezdolność do pracy musi powstać w okresie składkowym lub nieskładkowym albo nie później niż 18 miesięcy od dnia ich zakończenia (chyba że jest wynikiem wypadku w drodze do lub z pracy).
Powyższe warunki dość łatwo zrozumieć, ale warto przyjrzeć się bliżej pewnym wyjątkom dotyczącym bezpośrednio osób po 50. roku życia. Po pierwsze ich 5-letni staż pracy powinien przypaść na okres ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę chorobową lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Co więcej, 5-letni staż nie jest wymagany od pracowników całkowicie niezdolnych do pracy, których okres składkowy wyniósł przynajmniej 25 lat (kobiety) lub 30 lat (mężczyźni). Osoby te nie muszą też spełniać ostatniego warunku, dotyczącego powstania niezdolności do pracy w okresie składkowym lub nieskładkowym albo w terminie 18 miesięcy od ich zakończenia.
Renta chorobowa po 60. roku życia – czy może zostać przyznana?
Renta chorobowa nie przysługuje niestety osobom, które osiągnęły już wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Wynika to z przepisów uniemożliwiających pobieranie obu świadczeń jednocześnie (renty i emerytury).
Warto jednak zauważyć, że renta chorobowa po 55. roku życia może zostać przyznana pracownikom aż do dnia osiągnięcia przez nich powszechnego wieku emerytalnego. Dzieje się tak wtedy, gdy:
- podczas badania stwierdza się u nich niezdolność do pracy,
- osoby te miały prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego,
- brakuje im mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.
Komu przysługuje renta chorobowa po 50. roku życia, a kto jej nie otrzyma?
Jak już wiesz, prawo do renty chorobowej przysługuje osobom, które mają ważne orzeczenie lekarskie z ZUS-u, wystarczająco długi staż pracy i straciły zdolność do wykonywania obowiązków zawodowych w odpowiednim okresie. Mogą wówczas starać się o:
- Rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy – kiedy w znacznym stopniu utraciły zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.
- Rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – kiedy utraciły zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Nie każdy pracownik po 50. roku życia, który spełnia powyższe warunki, otrzyma jednak prawo do renty chorobowej. Nie zostanie ona przyznana przede wszystkim osobom pobierającym inne świadczenia związane z niezdolnością do pracy, takie jak:
- zasiłek chorobowy,
- świadczenie rehabilitacyjne,
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy.
Pamiętaj też, że o rentę chorobową nie mogą starać się osoby, które osiągnęły już wiek emerytalny.
W przypadku bezterminowego przyznania renty chorobowej po 50. roku życia, wypłacanie świadczenia może zostać przerwane, jeśli ustanie którykolwiek z warunków uprawniających do jego otrzymywania.
Ile wynosi renta chorobowa po 50. roku życia?
Wysokość renty chorobowej zależy od kilku czynników. Nie istnieje więc jedna kwota wypłacana osobom niezdolnym do pracy. ZUS oblicza wartość świadczenia, biorąc pod uwagę:
- podstawę wymiaru renty – przeciętne miesięczne wynagrodzenie z ostatnich lat pracy,
- staż ubezpieczeniowy – czyli liczbę okresów składkowych i nieskładkowych.
Zauważ też, że osoby całkowicie niezdolne do pracy otrzymają wyższe świadczenie niż pracownicy, którzy tylko częściowo utracili zdolność do wykonywania swoich obowiązków.
Jak obliczyć rentę chorobową? ZUS sumuje w tym celu 24% ustalanej co roku kwoty bazowej oraz 1,3% podstawy wymiaru za każdy składkowy rok (z uwzględnieniem pełnych miesięcy). Pod uwagę bierze też wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy i wypłacone zasiłki (np. macierzyński, opiekuńczy, chorobowy itp.).
Choć w każdym przypadku renta chorobowa może mieć inną wysokość, to przepisy określają jednak jej wartość minimalną. Na początku 2024 roku jest to:
- 1780,96 zł – w przypadku całkowitej niezdolności do pracy,
- 1335,72 zł – w przypadku częściowej niezdolności do pracy,
- 2137,15 zł – w przypadku całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową,
- 1602,86 – w przypadku częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową.
Czy istnieje wykaz chorób uprawniających do renty chorobowej?
Osoby zainteresowane rentą z tytułu niezdolności do pracy szukają nieraz wykazu uprawniających do niej chorób. Taka lista jednak nie istnieje. Każda dolegliwość uniemożliwiająca wykonywanie pracy w wyuczonym zawodzie lub w ramach standardowych miejsc pracy może stać się przesłanką do wypłacania renty chorobowej.
Zastanawiając się, jak uzyskać rentę chorobową, niektórzy sięgają jednak do katalogu chorób zawodowych. Może on faktycznie przydać się pracownikom, których niezdolność do pracy wynika właśnie z choroby zawodowej, ale w innych przypadkach nie okaże się pomocny.
Na jak długo można uzyskać rentę chorobową?
Czas wypłacania świadczenia pracownikowi zależy od rodzaju przyznanej mu renty:
- Renta stała – pracownik może uzyskać ją na czas nieokreślony, jeśli lekarz orzecznik ZUS ustali trwałą niezdolność do podjęcia pracy bez rokowań poprawy.
- Renta na czas określony – przysługuje na czas wskazany w orzeczeniu lekarskim. Może zostać przyznana na okres maksymalnie 5 lat, ale świadczeniobiorca ma prawo do jej przedłużenia.
Renta szkoleniowa – dotyczy osób, które z powodu złego stanu zdrowia nie mogą dłużej pracować w aktualnym zawodzie, ale mają możliwość jego zmiany. W takiej sytuacji ZUS kontaktuje się z urzędem pracy i przyznaje świadczeniobiorcy rentę na 6 miesięcy. Wypłaty mogą zostać skrócone, jeśli pracownik nie uczestniczy w żadnych szkoleniach, lub wydłużone do 36 miesięcy, jeżeli wymaga tego dany kurs. Świadczenie to nie przysługuje jednak osobom, które mają jakikolwiek dochód.
Renta chorobowa – jakie dokumenty należy przygotować? Gdzie je złożyć?
Jeśli zastanawiasz się nad tym, jak starać się o rentę chorobową, w pierwszej kolejności musisz wypełnić wniosek ERN. Podasz w nim między innymi:
- dane wnioskodawcy (PESEL, imię i nazwisko, data urodzenia itp.),
- dane kontaktowe (numer telefonu, adres zameldowania, zamieszkania i do korespondencji),
- rodzaj świadczenia (niezdolność do pracy, ewentualnie wypadek lub choroba zawodowa),
- wariant obliczenia renty (na podstawie wysokości zarobków z wybranych 10 lat, z dowolnych 20 lat lub z faktycznego stażu ubezpieczenia),
- oświadczenia wnioskodawcy (m.in. rodzaje pobieranych świadczeń),
- sposób wypłaty renty (na adres pocztowy lub rachunek bankowy).
Oprócz wniosku o rentę chorobową, do ZUS-u musisz złożyć następujące dokumenty:
- ERP-6 – czyli informację o okresach składkowych i nieskładkowych.
- Dokumenty potwierdzające staż pracy – np. świadectwa pracy, legitymacje ubezpieczeniowe, zaświadczenia z uczelni, książeczki zdrowia itp.
- ERP-7 – zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu albo legitymacja ubezpieczeniowa z wpisami o zarobkach,
- OL-9 – zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia (powinno być wystawione nie wcześniej niż na 30 dni przed złożeniem wniosku).
- Dodatkowa dokumentacja medyczna (opcjonalnie).
- Dodatkowe dokumenty w razie potrzeby (np. karta wypadku).
Zgłoszenia wniosku do ZUS-u możesz dokonać osobiście, listownie lub przez Internet (za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych.
Renta chorobowa po 50. roku życia – podsumowanie
Renta z tytułu niezdolności do pracy udzielana jest osobom po 50. roku życia na niemal identycznych zasadach jak pozostałym świadczeniobiorcom. Główna różnica polega na tym, że starsi pracownicy często zwolnieni są z warunków dotyczących stażu pracy czy okresu powstania niezdolności do pracy. Uzyskanie renty powinno być więc dla nich nieco łatwiejsze. Jeśli stan zdrowia nie pozwala Ci już na wykonywanie obowiązków zawodowych, skorzystaj z powyższych wskazówek i złóż wniosek o rentę chorobową!
