Przerwy wynikające z przepisów
Po pierwsze, pracownikom, których dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, przysługuje 15-minutowa przerwa wliczana do czasu pracy.
Jeśli w danym dniu pracownik pracuje mniej niż 6 godzin (jest pracownikiem niepełnoetatowym czy zatrudnionym w równoważnym systemie), nie przysługuje mu, zgodnie z Kodeksem pracy, obowiązkowa przerwa. Oczywiście, pracodawca może przyznać pracownikom dłuższą przerwę niż 15-minutową. Pracodawca powinien ustalić w szczególności miejsce, w którym pracownik powinien przebywać w czasie przerwy, jak i harmonogram korzystania z przerw przez pracowników czy całe działy. Przerwa może być wykorzystana w dowolnym celu przez pracownika, np. na zjedzenie posiłku, na papierosa czy wykonanie prywatnych telefonów. Z tej przerwy pracownik nie może zrezygnować, aby skrócić swój czas pracy.
Po drugie, pracownikom pracującym przy monitorach ekranowych, których stanowisko pracy wyposażone jest w tego rodzaju sprzęt, i którzy używają monitora do pracy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, przysługuje przerwa. Co najmniej 5-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy, przysługuje po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora, jeżeli pracodawca nie zapewnia możliwości łączenia przemiennego pracy związanej z obsługą monitora z innymi rodzajowo pracami nieobciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała, przy nieprzekraczaniu godziny ciągłej pracy przy monitorze. Przerwa powinna być wykorzystana faktycznie po każdej godzinie pracy przy monitorze, przy czym, pracodawca może zlecić w tym czasie inną pracę niewymagającą użycia monitora.
Pracodawca może wprowadzić też jedną, niewliczaną do czasu pracy, przerwę w wymiarze maksymalnie 60 minut przeznaczoną na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych (niemniej, trudno zweryfikować sposób, w jaki pracownik ją wykorzysta). Pracodawca może wprowadzić przerwę dla pełnoetatowych, jak i niepełnoetatowych pracowników, może skrócić czas jej trwania czy wskazać konkretne godziny jej trwania czy dni tygodnia, w których jest wprowadzana. Pracodawca może też przyznać pracownikom prawo do przerwy, dając pracownikom prawo do zdecydowania, czy skorzystają z niej czy nie. W takim przypadku pracodawca powinien określić zasady, wedle których pracownicy będą informować o wykorzystaniu przerwy. Wówczas pracownicy niezainteresowani przerwą, skończą dzień pracy wcześniej.
A jak wygląda to w praktyce
W praktyce przerwy 15-minutowe czy 5-minutowe i, ewentualnie, godzinną przerwę niewliczaną do czasu pracy, pracownicy wykorzystują w dowolny sposób lub kumulują je, jeśli pracodawca na to zezwala. Jednak coraz częściej mówi się o problemie przerw na papierosa i przerw na skorzystanie z toalety. Jakkolwiek, pracodawca nie może zabronić pracownikowi korzystania z toalety w czasie pracy (w rozsądnych ilościach i wymiarze czasu), to w przypadku samodzielnego wyznaczania przerw na papierosa i skracania rzeczywistego czasu pracy przez pracownika, pracodawca może udzielić upomnienia czy nagany, jak też nakazać odpracowanie przerw czy zmniejszyć wynagrodzenie za nieprzepracowany czas.
