Pokolenie Z – co to oznacza?
Podział ludzi na pokolenia został wprowadzony, aby lepiej rozumieć społeczne przemiany. Kierując się wiekiem, można formułować ogólne wnioski i identyfikować kluczowe oczekiwania oraz wyzwania każdej generacji. Warto jednak pamiętać, że taka klasyfikacja ma charakter uproszczony i żadna grupa nie jest w pełni jednorodna.
Pokolenie Z (gen Z) to najmłodsza z generacji funkcjonujących aktualnie na rynku pracy. Nazwano ją analogicznie do poprzedzających ją pokoleń, a więc:
- pokolenia Y – osób urodzonych w latach 1980 – 1996 (tzw. millenialsów),
- pokolenia X – osób urodzonych w latach 1965 – 1979,
- pokolenia BB – osób urodzonych w latach 1946 – 1964 (tzw. baby boomers).
Każda z wymienionych wyżej generacji dorastała w odmiennych warunkach, co wpłynęło na różnice w ich zachowaniach, oczekiwaniach i podejściu do pracy. Z dalszej lektury dowiesz się, jakie jest pokolenie Z pod tym względem.
Pokolenie Z – od kiedy?
Generacja Z (gen Z, zoomersi, post-millenialsi, zetki) to osoby, które przyszły na świat między 1997 a 2012 rokiem. Czasami do tej grupy zalicza się też ludzi urodzonych nieco wcześniej – w 1995, a nawet 1990 roku. Wynika to z zacierającej się granicy pomiędzy millenialsami a zetkami i podobieństw między nimi. W efekcie niektórzy badacze wyróżniają dodatkowo nieoficjalne pokolenie zillenialsów, mających cechy zarówno generacji Y, jak i zoomersów.
Jakie roczniki obejmuje pokolenie Z?
Podział pokoleń ma charakter umowny, a wręcz stereotypowy. Trudno się więc dziwić, że różni teoretycy stosują różne widełki wiekowe dla poszczególnych generacji. Ogólnie przyjmuje się jednak, że zetki to dzieci drugiej połowy lat 90. XX wieku i pierwszej dekady XXI wieku. Oznaczałoby to, że do gen Z zaliczyć można wszystkie osoby urodzone po 1995 roku, a przed rokiem 2010. Często spotkasz się jednak z nieco przesuniętym przedziałem, zgodnie z którym roczniki pokolenia Z to 1997 – 2012.
Pokolenie Z – charakterystyka nowej generacji
Jak widzisz, dokładna odpowiedź na pytanie, ile lat ma pokolenie Z, może nie być łatwa. O przynależności do danej generacji w dużym stopniu decydują jednak konkretne cechy charakteru i zachowania. Socjologowie chętnie przyglądają się na przykład mediom wykorzystywanym przez poszczególne grupy. W przypadku gen Z jest to przede wszystkim TikTok, wobec czego osoba urodzona w 1995 roku może zostać uznana zarówno za millenialsa (jeśli nie używa TikToka), jak i za zetkę (jeśli z TikToka korzysta).
Media społecznościowe to oczywiście tylko jedno z symbolicznych kryteriów stosowanych do oznaczania pokoleń. Doskonale odzwierciedla ono jednak najważniejszą cechę generacji Z, a więc fakt, że jej przedstawiciele jako pierwsi (i jak na razie jedyni) dorastali w pełni scyfryzowanym społeczeństwie. Nie mogą powiedzieć tego o sobie ani iksy, ani nawet millenialsi, którzy pamiętają przecież „analogowe” czasy taśm VHS i walkmanów.
Pokolenie Z nie zna więc świata bez Internetu i nie wyobraża sobie życia bez nowych technologii. Ma to oczywiście ogromny wpływ na stosunek jego przedstawicieli zarówno do pracy, jak i do czasu wolnego. Niektórzy komentatorzy w nieco krytyczny sposób zauważają wręcz, że wymiar wirtualny ma dla zetek większe znaczenie niż rzeczywistość. Przyglądając się jednak podejściu młodych pracowników do kariery, trudno się z tym zgodzić.
Pokolenie Z na rynku pracy
Zoomersi to osoby, które właśnie wkraczają na rynek pracy. Mają przy tym ogromne oczekiwania względem niego i niechętnie chodzą na kompromisy. Zależy im na stabilnej sytuacji zawodowej, a najlepiej – na własnym biznesie. Dążą do dużych zarobków, które pozwolą im żyć na wysokim poziomie. Bardziej jednak liczy się dla nich komfort „tu i teraz” niż oszczędzanie na przyszłość.
Ambicjom pokolenia Z trudno się dziwić. Jego przedstawiciele mają zazwyczaj wyższe wykształcenie (co często odróżnia ich od rodziców), ale pamiętają czasy kryzysu gospodarczego i wchodzą w dorosłość w obliczu problemów na rynku nieruchomości. W rezultacie zetki usamodzielniają się zauważalnie później niż starsze generacje, dłużej pozostając w domach rodzinnych.
Zdaniem badaczy niespokojny okres dorastania skutkuje narastaniem frustracji w przedstawicielach gen Z. Warto zwrócić uwagę nie tylko na zawirowania gospodarcze, ale także na nową erę terroryzmu światowego, kryzys klimatyczny, nasilenie konfliktów geopolitycznych, a w ostatnim czasie – także na pandemię Covid-19. Wkraczanie na rynek pracy w takich okolicznościach nie sprzyja optymizmowi, a wręcz może prowadzić do rozmaitych chorób psychicznych.
Zetki mierzą się też z innymi problemami, które mogą wynikać z uzależnienia od smartfonów i mediów społecznościowych. Zdaniem krytyków, bodźce związane z ciągłym przebywaniem online skutkują obniżoną zdolnością do koncentracji. Zoomersi miewają więc problemy ze skupieniem uwagi i łatwo rozpraszają się podczas pracy. Warto jednak zauważyć, że takie usposobienie sprzyja wielozadaniowości i adaptacji do szybko zmieniających się warunków. Zetki mają też większą niż starsi koledzy świadomość w zakresie zdrowia psychicznego, co można uznać za dobry prognostyk na przyszłość.
Co motywuje pokolenie Z?
Wiesz już, że przedstawiciele pokolenia Z w pracy są bardzo ambitni, a zdaniem niektórych wręcz roszczeniowi. W rzeczywistości potrafią jednak dużo od siebie dawać, ponieważ mocno zależy im na ciągłym zdobywaniu nowych umiejętności. Zetki mają świadomość, że ich sukces zawodowy będzie zależał od zdolności wykorzystywania nowoczesnych technologii, takich jak automatyzacja i social media. To właśnie media społecznościowe wydają się głównym kanałem docierania do nich.
Wszystko to ma ogromny wpływ na preferowaną przez zoomersów formę zatrudnienia. Dla pokolenia Z bardzo ważna jest możliwość pracy zdalnej, a także ciekawe i zróżnicowane środowisko zawodowe. Mają dużą potrzebę przebywania w grupie. Od pracodawców oczekują natomiast inkluzywności, nowoczesnego sposobu zarządzania zespołami i zaangażowania w kwestie społeczne oraz ekologiczne. Sami zresztą chętnie podejmują takie działania.
Pracownicy z pokolenia Z bardzo cenią sobie możliwości rozwoju, toteż szukają stanowisk pracy, które pozwolą im zdobyć jak najwięcej nowych kompetencji. Cechuje ich brak obaw wobec ryzyka, dzięki czemu łatwo im się adaptować do nowych wymagań, systemów i warunków zatrudnienia. Z drugiej strony, w poszukiwaniu idealnego dla siebie zajęcia zetki mogą często zmieniać pracę, a to skutkuje powszechną opinią o ich nielojalności względem pracodawców.
Przedstawiciele gen Z widzą zdecydowanie większą wartość w doświadczeniu zawodowym i specjalistycznych umiejętnościach niż w edukacji. Liczą na to, że dzięki szybkiemu i intensywnemu rozwijaniu kompetencji założą własne biznesy albo przynajmniej staną się dobrze prosperującymi przedsiębiorcami. Chcą to zrobić w krótkim czasie, ponieważ wizja mozolnego budowania kariery wydaje im się przytłaczająca.
Gen Z a millenialsi – w czym są podobni?
Pokolenia X, Y, Z zauważalnie różnią się między sobą, ale pomiędzy kolejnymi generacjami można też dostrzec pewne podobieństwa. Są one dobrze widoczne zwłaszcza w przypadku millenialsów i zetek, ponieważ jedni i drudzy sprawnie poruszają w sieci i łatwo dostosowują się do dynamicznego środowiska pracy. Obie grupy cenią sobie również work-life balance, choć wartość ta jest ważniejsza dla pokolenia Y niż dla zoomersów. Ci ostatni przedkładają nad nią choćby stabilne warunki zatrudnienia.
Zarówno millenialsów, jak i zetki cechuje asertywność. Jedni i drudzy chcą być samodzielni, choć dla pokolenia Y może to być łatwiejsze niż dla gen Z. W przypadku przedstawicieli obu grup bardzo ważne jest poczucie własnej wartości, które często skutkuje odrzucaniem przez nich niesatysfakcjonujących ofert pracy. Warto zwrócić również uwagę na potrzebę feedbacku, przyjmującego nieco inną formę dla każdej z generacji. Millenialsi wolą pozytywną i konstruktywną informację zwrotną, która pozwala unikać konfliktów. Zetki preferują natomiast feedback bezpośredni.
Podobieństwa między generacjami Y i Z widać także w zakresie korzystania z Internetu. Obie grupy spędzają dużo czasu online, przy czym różnią się używane przez nie media. Millenialsi preferują starsze kanały społecznościowe, takie jak Facebook, Instagram czy YouTube. Dla zetek zdecydowanie ważniejszą rolę odgrywają TikTok oraz Snapchat. Co więcej, pierwsi stawiają na komunikację tekstową, a drudzy na proste i szybkie rozwiązania – a więc choćby wiadomości głosowe.
Choć oba pokolenia chcą zmieniać świat na lepsze, przyjmuje się, że generacja Y jest green-oriented (zorientowana na ekologię), a gen Z socially-oriented (zorientowana na społeczeństwo). Millenialsi chętniej szukają więc rozwiązań mających wspierać ochronę środowiska, a zetki angażują się raczej w walkę z nierównością i wykluczeniem.
Co to jest pokolenie Z? Podsumowanie
Znając cechy pokolenia Z, łatwiej zaplanować strategię komunikacji marki – zarówno w przypadku tradycyjnej reklamy, jak i employer brandingu. Choć przypisywane zetkom wartości na pewno mają wiele wspólnego z rzeczywistością, nie można jednak ujednolicać całej tej zróżnicowanej grupy. Warto więc zachować dystans do przedstawionej wyżej charakterystyki i uważać na stereotypy.
Aby skutecznie komunikować się z konsumentami i pracownikami należącymi do najmłodszego na rynku pracy pokolenia, należy stawiać przede wszystkim na prostotę, szybkość i innowacyjność. Ważne okaże się wykorzystanie odpowiednich mediów społecznościowych oraz dbałość o wysokie standardy (czy to produktu lub usługi, czy warunków pracy). Zrób więc dobry użytek z tego artykułu i upewnij się, że Twoja firma potrafi porozumieć się z wymagającymi przedstawicielami pokolenia Z!
