Czy podsłuch w pracy jest legalny?
Choć nie jest to zjawisko powszechne, to niektórzy pracodawcy mogą być bardzo nieufni w stosunku do zatrudnianych przez siebie osób. Na kontrolę ich pracy pozwalają im teoretycznie takie rozwiązania jak monitoring czy podsłuch. Jeśli przełożeni zdecydowaliby się na ich instalację w miejscu pracy, złamaliby jednak prawo. Niezależnie od motywacji, pracodawca nie ma bowiem prawa podsłuchiwać swoich pracowników bez ich zgody i wiedzy, w celu uzyskania informacji, do których nie jest uprawniony.
Warto przy tym zauważyć, że przepisy dotyczące monitoringu i podsłuchu znacząco różnią się między sobą. Instalacja tego pierwszego możliwa jest bowiem w celu „zapewnienia bezpieczeństwa pracowników, ochrony mienia, kontroli produkcji lub zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę”. Dopuszczalna jest jednak wyłącznie rejestracja obrazu, a kamer nie wolno montować w łazienkach, szatniach, palarniach czy na stołówkach.
Przepisy dotyczące podsłuchu w miejscu pracy są zaś zdecydowanie bardziej restrykcyjne. Z definicji jest on przecież instalowany w tajemnicy, a wykorzystywane w tym celu narzędzia pozostają zazwyczaj zupełnie niewidoczne. Kodeks pracy nie wskazuje żadnych przypadków, w których podsłuchiwanie pracowników byłoby dopuszczalne, toteż działania tego typu uznaje się za nielegalne.
Kiedy podsłuch będzie dopuszczalny?
Podsłuchiwanie rozmów pracowników jest niedozwolone nie tylko w świetle przepisów Kodeksu pracy, ale też Kodeksu karnego, a nawet Konstytucji RP. Ta ostatnia gwarantuje obywatelom prawo do tajemnicy komunikowania się i ochrony prywatności. Przewiduje jednak 3 wyjątki, które dopuszczają instalację podsłuchu – także w miejscu pracy. Mowa o sytuacjach, gdy:
- Pracownik został poinformowany o założeniu podsłuchu i wyraził na to zgodę.
- Istnieje podejrzenie, że pracownik popełnił poważne przestępstwo.
- Zachodzi konieczność zebrania dowodów i danych w związku z możliwością popełnienia przestępstwa.
Należy jednak pamiętać, że nawet w przypadku podejrzenia przestępstwa pracownik może być podsłuchiwany wyłącznie podczas prowadzenia czynności dochodzeniowych.
Monitoring z nagrywaniem dźwięku
Znając opisane wyżej zasady, możesz zastanawiać się, jak wygląda kwestia instalacji kamery z podsłuchem w pracy. Sam monitoring jest bowiem dozwolony i nie wymaga zgody pracowników. Mimo to powinni oni zostać poinformowani o tym, że ma on miejsce.
Aby wprowadzić w życie takie rozwiązanie, pracodawca musi je jednak uzasadnić – na przykład ochroną bezpieczeństwa osób zatrudnionych czy informacji stanowiących tajemnicę firmy. Nie może przy tym naruszać godności osobistej pracowników. Co więcej, przepisy te dotyczą wyłącznie rejestrowania obrazu! Pracodawca nie ma więc prawa na tej samej zasadzie nagrywać dźwięku w miejscach, gdzie przebywają zatrudnieni.
Konsekwencje dla pracodawcy za podsłuch w pracy
Podsłuch należy do restrykcyjnych środków kontroli, których używanie bez uzasadnienia jest niedozwolone. Przełożony – za wyjątkiem 3 sytuacji – nie ma więc prawa zakładać go w miejscu pracy. Za złamanie tych przepisów grozi mu odpowiedzialność karna. W przypadku, gdy doszło do naruszenia dóbr osobistych, pracownik może skierować sprawę do sądu i domagać się odszkodowania za podsłuch w pracy.
W takiej sytuacji pracodawcy będą groziły następujące konsekwencje:
- poniesienie kosztów procesu sądowego,
- konieczność zapłaty grzywny lub zadośćuczynienia,
- kara ograniczenia wolności,
- pozbawienie wolności do lat dwóch.
Warto wspomnieć także o konsekwencjach zupełnie innego rodzaju. Łamanie zasad współżycia społecznego poprzez podsłuchiwanie telefonów służbowych, nielegalne monitorowanie pracowników czy kontrolowanie poczty elektronicznej bez ich zgody przełoży się niewątpliwie na negatywną atmosferę w miejscu pracy. Może to doprowadzić do całkowitej utraty zaufania ze strony podwładnych, a nawet do buntu i fali wypowiedzeń. Takie przedsiębiorstwo będzie fatalnie postrzegane na rynku, co odbije się zarówno na spadku zainteresowania ze strony klientów, jak i na trudnościach ze znalezieniem nowych kandydatów do pracy.
Jak wykryć podsłuch w pracy?
Pracownik, który chce dochodzić swoich praw z tytułu naruszenia dóbr osobistych, powinien najpierw dowiedzieć się, jak udowodnić podsłuch w pracy. Nie jest to zadanie łatwe, ponieważ nowoczesny sprzęt szpiegowski ma zazwyczaj bardzo niewielkie rozmiary i może zostać ukryty dosłownie wszędzie. W pierwszej kolejności warto więc zadać sobie w ogóle pytanie, jak wygląda podsłuch.
Może on mianowicie przyjąć postać rejestratora audio ukrytego na przykład w pendrivie, zegarze, żarówce, długopisie, gniazdku elektrycznym, listwie zasilającej i wielu innych przedmiotach, które są stale obecne w biurach czy zakładach produkcji. Osoby zastanawiające się, jak znaleźć podsłuch w pracy, powinny też przyjrzeć się między innymi kluczykom samochodowym, zapalniczkom, kalkulatorom, skrzynkom rozdzielczym czy pudełkom na chusteczki.
Znalezienie rejestratora audio bez profesjonalnego sprzętu może jednak graniczyć z cudem. Jak sprawdzić, czy jest podsłuch w pracy? Najlepiej wykorzystać w tym celu takie urządzenia jak specjalne detektory. Są to proste w obsłudze wykrywacze optyczne lub radiowe, które pozwalają szybko zlokalizować ukryte mikrofony.
Niektórzy zastanawiają się też, jak zagłuszyć podsłuch w pracy. Służą do tego tak zwane szumidła ultradźwiękowe. To specjalne urządzenia generujące jednostajny dźwięk, który skutecznie maskuje rozmowy.
Czy pracodawca może podsłuchiwać pracownika? Podsumowanie
Podsłuch w pracy nie jest legalny. Prawo przewiduje jedynie 3 sytuacje, w których pracodawcy wolno go zainstalować: zgodę pracownika, podejrzenie popełnienia poważnego przestępstwa i konieczność zebrania dowodów na złamanie przepisów. W każdym innym przypadku przedsiębiorca naraża się na nieprzyjemne konsekwencje: wypłatę grzywny lub odszkodowania, ograniczenie wolności, a nawet karę więzienia.
Każdy pracownik, który zastanawia się, gdzie zgłosić podsłuch w pracy, powinien w pierwszej kolejności skierować się do Państwowej Inspekcji Pracy i zebrać dowody na potwierdzenie swoich podejrzeń. Warto też unikać zatrudniania się w firmach, które bywały w przeszłości oskarżane o stosowanie nielegalnych środków nadzoru nad zatrudnionymi.
