HR pyta prawnika: jak bezpiecznie przejść na umowę B2B i czy musimy zdążyć do końca roku?

Pracownik chciałby przejść na B2B – czy możemy się zgodzić?

Jeszcze kilka lat temu dość częsta była sytuacja, kiedy pracownicy byli „wypychani” na umowę B2B i słyszeli komunikat, że albo przejdą na tzw. samozatrudnienie, albo nie będzie w ogóle możliwości kontynuowania współpracy. W ostatnich latach jednak zauważalny jest odwrotny trend. To pracownicy zwracają się do pracodawcy z pomysłem zmiany formy współpracy z umowy o pracę na umowę B2B, czyli umowę zawieraną w ramach założonej i prowadzonej przez taką osobę działalności gospodarczej. Najczęstszą motywacją pracowników jest kwestia finansowa – przy umowie B2B mogą zmniejszyć swoje obciążenia podatkowe i składkowe, dzięki czemu więcej pieniędzy zostanie im „w kieszeni”. 

Czy pracodawca może przystać na taką ofertę pracownika? Przy zachowaniu określonych zasad i warunków – tak. Nie ma (póki co) przepisów, które zakazywałyby dokonywania zmiany rodzaju umowy, na podstawie której jest wykonywana praca.

Jak bezpiecznie przejść na umowę B2B?

Musimy wyjść od tego, że mamy definicję stosunku pracy. Dlaczego to jest istotne? Dlatego, że zgodnie z kodeksem pracy, jeśli dana relacja (współpraca dwóch stron) odbywa się w warunkach typowych dla stosunku pracy, to mamy do czynienia z umową o pracę, nawet jeśli strony inaczej nazwały wiążącą je umowę. 

Jeśli zatem zawrzemy umowę B2B, ale będzie ona wykonywana w warunkach typowych dla zatrudnienia pracowniczego, to umowa B2B zostanie uznana za nieważną przy jednoczesnym ustaleniu, że strony wiąże stosunek pracy. Bezpieczne przejście z umowy o pracę na umowę B2B wymaga zatem, by zmiana umowy podyktowana była zmianą w faktycznych (tj. rzeczywiście stosowanych) zasadach współpracy stron. Mówiąc całkiem wprost – współpraca na podstawie umowy B2B musi wyglądać inaczej, niż w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. 

Szerzej o różnicach między tymi umowami, o kwestiach najczęściej poddawanych kontroli oraz o konsekwencjach nieprawidłowego zawarcia umowy B2B pisałam w tekście „HR pyta prawnika: czy B2B to dobra alternatywa dla umowy o pracę”

Czy umowę B2B możemy zawrzeć dopiero po 3 miesiącach od rozwiązania umowy o pracę?

Pomimo tego, że panuje takie obiegowe przekonanie, to nie ma wymogu odczekania określonego czasu między rozwiązaniem umowy o pracę a zawarciem umowy B2B. Upływ takiego czasu także w żaden sposób nie przekłada się na zmniejszenie ryzyka przekwalifikowania umowy B2B w umowę o pracę. 

Zmiany mowy możemy dokonać z dnia na dzień. Możemy zatem 30 listopada rozwiązać umowę o pracę i od 1 grudnia zawrzeć umowę B2B.

Czy przejście na B2B powinno nastąpić od 1 stycznia?

Nie musi. Ten 1 stycznia jest istotny z podatkowego punktu widzenia i tylko w niektórych przypadkach. Jeśli ktoś już prowadzi działalność gospodarczą i chciałby zmienić zasady opodatkowania (np. zacząć korzystać z podatku liniowego), to faktycznie powinien takiej zmiany dokonać od początku roku, tj. od przychodów osiągniętych w styczniu. 

Jednak w przypadku przejścia pracownika na samozatrudnienie najczęściej mamy do czynienia z sytuacją, kiedy dopiero zakłada on działalność gospodarczą. Robi to właśnie po to, by w ramach tej działalności móc zawrzeć umowę ze swoim dotychczasowym pracodawcą. Z podatkowego punktu widzenia przejście z umowy o pracę na umowę B2B nie musi zatem następować od 1 stycznia. 

Co z ZUSem takiego kontraktora?

To jest kwestia, o której koniecznie trzeba pamiętać! 

Często pracownik kalkuluje sobie opłacalność przejścia na B2B zakładając, że po założeniu działalności gospodarczej skorzysta z dostępnych ułatwień, tj. z ulgi na start oraz tzw. preferencyjnego (małego) ZUSu. Nie jest to jednak prawidłowe. Oba te rozwiązania są wyłączone, jeśli nasz były pracownik będzie dla nas, w ramach B2B, wykonywał  te same czynności, które wykonywał na podstawie umowy o pracę w roku kalendarzowym, w którym założył działalność lub w roku poprzednim.