Na czym polega efekt halo? Teoria Thorndike’a
Teoria efektu aureoli próbuje ustalić, na jakiej zasadzie ludziom przypisuje się pozytywne lub negatywne cechy. To bardzo istotna kwestia m.in. w procesie rekrutacji, ponieważ to, jak kandydat zostanie odebrany, wpływa na szanse na zatrudnienie.
Thorndike dowodził, że przy pierwszej ocenie danej osoby dużą rolę odgrywa jej wygląd. To właśnie atrakcyjni pod kątem fizycznym ludzie są uważani za bardziej inteligentnych. Efekt halo zachodzi półautomatycznie, dlatego świadomość jego istnienia pozwala lepiej przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej.
Jak powstaje efekt halo?
Pierwsze wrażenie to coś, czego nie da się zaplanować. Każdy człowiek dokonuje ocen i wytwarza sobie opinię na temat danej osoby. Efekt halo występuje, gdy przez początkowe obserwacje – dotyczące np. wyglądu czy sposobu wypowiadania się – mamy skłonności do dalszego przyznawania ludziom określonego typu cech.
Efekt halo w HR powstaje, gdy kandydat podejmuje kontakt z przedsiębiorstwem, w którym chce uzyskać zatrudnienie. Może mieć znaczenie zarówno przy pierwszej rozmowie telefonicznej czy w formie wideokonferencji, jak i w czasie rozmowy rekrutacyjnej.
Efekt aureoli – przykłady anielskiego efektu halo
Zjawisko aureoli ma miejsce w różnych obszarach naszego życia. Najpopularniejsze przykłady efektu halo dotyczą sytuacji, w których poznaje się drugą osobę.
Jeśli człowiek, którego spotykasz, zachowuje się swobodnie i jest uśmiechnięty, istnieje większe prawdopodobieństwo, że zechcesz poznać go bliżej. Gdy nowo poznana osoba jest ubrana niechlujnie i zachowuje się w sposób niedostosowany do sytuacji, możesz ocenić ją negatywnie i nie mieć ochoty na kontynuowanie znajomości.
Pierwsze wrażenie wpływa na postrzeganie. W czasie rozmowy rekrutacyjnej czynniki takie jak wyprostowana postawa, przyjazna mimika czy pewna mowa ciała mogą sprawić, że rekruter oceni Cię jako bardziej kompetentnego. Aktor o pięknych rysach twarzy może zachęcić Cię do zakupu sprzętu elektronicznego, nawet jeśli w praktyce nie ma z produktem nic wspólnego. Efektu halo nie da się w pełni kontrolować, dlatego jest tak istotny w praktyce.
Szatański efekt halo – czym jest efekt Golema?
Efekt aureoli nie zawsze jest pozytywny. Jeśli pierwsze wrażenie o danej osobie będzie dobre, zgodnie z teorią halo kolejne przypisane cechy również będą korzystne. Równie dobrze może się jednak pojawić efekt Golema.
Efekt diabelski polega na tym, że przy pierwszym kontakcie wytwarzamy negatywny obraz danej osoby. Z tego powodu w przyszłości będziemy jej przypisywać niekorzystne cechy. To sytuacja, w której – z nie zawsze jasnych powodów – od początku za kimś nie przepadasz. Zjawisko aureoli sprawia, że możesz nie być w stanie powiedzieć dlaczego.
Czy efekt halo mija?
Efekt pierwszego wrażenia jest bardzo silny i trudno może być go od razu przezwyciężyć. W praktyce jednak – prędzej czy później – powinien minąć.
Efekt halo traci na intensywności, gdy bliżej poznaje się daną osobę. Im więcej wiesz o jej charakterze, tym mniej istotne staje się pierwsze wrażenie i wygląd. Jeśli ma miejsce w pracy, to prawdopodobnie minie już po kilku dniach. Efekt halo jest charakterystyczny dla pierwszego okresu znajomości. Już kilka rozmów może sprawić, że poczujesz potrzebę zrewidowania swojej pierwotnej opinii.
Efekt halo w procesie rekrutacji
Efekt halo ma duże znaczenie w procesie rekrutacji. Pierwsze wrażenie jest kluczowe podczas oceny nowo poznanej osoby. Jednostkowe zdarzenia – pozytywne albo negatywne – wpływają na to, jak będzie przebiegać późniejszy kontakt.
Jeśli osoba stawiająca się na rozmowę rekrutacyjną będzie uśmiechnięta i miła, rekruter oceni, że ma pogodne usposobienie. Mocny uścisk dłoni przy przywitaniu w biurze to sygnał o pewności siebie. Efekt aureoli może obejmować nawet wzrost – badania dowodzą, że wysokie osoby są odbierane jako bardziej inteligentne od niskich.
Z drugiej strony pierwsze wrażenie na rozmowie kwalifikacyjnej może przekreślić szanse na zatrudnienie. Szczególnie zniechęcająco działa niestosowny strój czy nadmierne zestresowanie.
Sytuacje w pracy a efekt halo
Efekt halo ma przełożenie również na codzienną pracę. Szczególnie istotny będzie, gdy do zespołu dołączają nowe osoby. Możesz nie mieć świadomości, że podświadomie wyrobisz sobie o nich zdanie jeszcze przed rozpoczęciem właściwej współpracy. Warto zrobić wszystko, aby zjawisko aureoli nie trwało za długo i dać sobie czas na wyrobienie rzetelnej opinii w kolejnych tygodniach.
Podczas wykonywania zadań służbowych efekt halo może zachodzić np. w czasie spotkań czy prezentacji. Pamiętaj, że ludzie zachowują się różnie w różnych sytuacjach. Nie pozwól, aby mechanizm efektu halo sprawił, że zniechęcisz się do kogoś ze względu na powierzchowne wrażenia. Zwłaszcza w pracy kluczowe powinny być jej wymierne rezultaty.
Efekt halo w marketingu
Efekt aureoli jest powszechnie wykorzystywany w marketingu. Spotkasz się z nim w spotach reklamowych, reklamach w gazetach tradycyjnych i kampaniach w internecie.
Efekt aureoli w marketingu polega na wykorzystywaniu w reklamie aktorów, którzy wyróżniają się świetnym wyglądem, przyjemnym głosem czy uśmiechem. Takie zjawisko psychologiczne sprawia, że pierwsze wrażenie przenosisz na właściwości produktu. Dzięki odpowiedniemu scenariuszowi możesz odnieść wrażenie, że aktor jest kompetentny i można mu zaufać. W ten sposób będziesz bardziej skłonny do skorzystania z oferty.
Jak nie pozwolić, by pierwsze wrażenie zaważyło na ocenie końcowej?
Automatyzmy psychiczne zachodzą w różnych obszarach życia. Nie da się ich uniknąć, ale można podjąć próby ich złagodzenia.
Chodzi o to, aby w sytuacji, gdy czujesz, że nie wypadłeś dobrze w pierwszym momencie, nie zrażać się, tylko jeszcze większe starania włożyć w próby poprawy pierwszego wrażenia. Jeśli zajdzie efekt halo w procesie rekrutacji, postaraj się zmienić swoje zachowanie. Byłeś zestresowany na początku rozmowy? Weź kilka głębokich oddechów, a następnie postaraj się przyjąć pewną postawę ciała. Kontroluj oznaki stresu i skup się na odpowiedziach. Pamiętaj, że najważniejsze dla rekrutera są Twoje kwalifikacje i umiejętności. Im więcej z nich uda Ci się zaakcentować w przemyślany sposób, tym większe będą szanse na otrzymanie pracy.
Efekt halo – inaczej efekt aureoli – to naturalne zjawisko psychologiczne, które szczególnego znaczenia nabiera przy pierwszym spotkaniu. Zjawisko aureoli może zaważyć na tym, czy dostaniesz pracę albo jak zostaniesz odebrany w nowym towarzystwie. Jest też wykorzystywane w marketingu. Z tych względów warto mieć świadomość istnienia efektu halo i podejmować próby jego kontroli.
