Wypalenie zawodowe jest problemem dotykającym coraz większą liczbę osób. Jak pokazują dane z opracowania „Jak chronić pracowników przed wypaleniem zawodowym?”, przygotowanego przez firmę Mindgram, w Polsce aż 62% osób doświadczyło objawów wypalenia zawodowego. Polska jest na 3. miejscu w Europie pod względem liczby osób z symptomami wypalenia.
Problem wypalenia zawodowego
Pandemia z pewnością nie poprawiła tej sytuacji. Pozornie wydawać by się mogło, że przejście firm na pracę zdalną okazało się pomocne w przeciwdziałaniu temu zjawisku. Niestety tryb home office, chociaż niesie wiele korzyści, to stawia przed pracownikami wiele wyzwań – np. konieczność godzenia pracy z życiem domowym (często z obowiązkami rodzica). W naszym kraju ponad 2/3 osób pracujących zdalnie przyznaje, że przekracza standardowe godziny pracy, aż 7 na 10 pracowników zdalnych deklaruje, że ich szefowie kontaktują się z nimi po godzinach pracy. To może powodować presję i nagromadzenie stresu. A to właśnie stres jest głównym źródłem wypalenia zawodowego.
Nie tylko brak balansu między życiem prywatnym a zawodowym, ale również zła atmosfera pracy, brak odpoczynku, bardzo złe lub chłodne relacje ze współpracownikami lub szefem. Źródła stresu mogą być też związane z niezwykle poważnymi naruszeniami, jak dyskryminacja w miejscu pracy czy nawet mobbing.
Jednym z symptomów wypalenia zawodowego mogą być problemy ze snem, izolacja od współpracowników, brak chęci kontaktu z innymi oraz brak wiary we własne umiejętności.
Nie dziwi więc, że w ubiegłym roku zrobiło się głośno na wieść o doniesieniach, że od tego roku będzie istniała możliwość wzięcia zwolnienia lekarskiego z tytułu wypalenia zawodowego. Czy to rzeczywiście prawda?
Rozwiązania prawne – L4 a wypalenie zawodowe
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podjęła decyzję o wpisaniu wypalenia zawodowego do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11), ale w Polsce obowiązuje aktualnie wersja dziesiąta – ICD-10, a zmiany wymagałyby prac legislacyjnych. Zdaniem ekspertów z zakresu prawa, przedwczesny jest więc wniosek o tym, że na wypalenie zawodowe można uzyskać L4, które nie wzbudzi wątpliwości ze strony ZUS. We wspomnianej klasyfikacji wypalenie zawodowe nie jest traktowane jako jednostka chorobowa, a jedynie jako syndrom mogący wpłynąć na stan zdrowia pracownika.
Wypalony pracownik problemem dla organizacji
Konsekwencje takiego stanu są najczęściej dotkliwe nie tylko dla osoby, która zmaga się z problemem, ale również dla całej organizacji. W przywołanym wyżej raporcie Mindgram aż 9 na 10 pracowników twierdzi, że duży stres i frustracja negatywnie wpływają na jakość ich pracy. Co więcej, efektem długotrwałego stresu mogą być objawy psychofizyczne, sprawiające nierzadko obniżenie produktywności pracownika. Bóle głowy, złe samopoczucie, zmęczenie mogą z kolei przyczyniać się do większej liczby absencji pracowniczych.
Wypalenie zawodowe jest także związane ze spadkiem motywacji. Pesymizm, potrzeba izolacji, frustracja czy gniew przyczyniają się nierzadko do spięć między współpracownikami, a także obniżają morale całego zespołu. Pracodawcom powinno zależeć na dobrym stanie zdrowia swoich pracowników zarówno fizycznym, jak i psychicznym.
Jak przeciwdziałać?
Pracodawcy mogą poddać refleksji kilka obszarów w swoim przedsiębiorstwie, weryfikując przy tym, czy ich organizacja rzeczywiście wspiera pracowników w zakresie zdrowia psychicznego. W celu dokonania takiej weryfikacji pracodawcy mogą przeanalizować poniższe pytania:
- Czy stosowane są klarowne i transparentne zasady w firmie, chociażby dotyczące zasad wynagradzania, premii, ścieżek rozwoju?
- Jak pracownicy są motywowani do pracy przez kadrę menadżerską?
- Czy firma jest świadoma problemów, z jakimi borykają się pracownicy, jakie są ich potrzeby?
- Czy oferta benefitów jest dostosowana do potrzeb pracowników?
- Czy pracownicy korzystają z urlopów wypoczynkowych?
- Czy firma dba o wiedzę z zakresu radzenia sobie ze stresem, work- life balance?
- Jakie wsparcie w obszarze zdrowia psychicznego zapewnia firma, czy prowadzi jakieś szkolenia, konsultacje psychologiczne?
Platformy cyfrowe i inne sposoby
Szukając sposobów na budowanie zdrowego miejsca pracy można również skorzystać z metod opisanych w artykule: Jak poprawić wydajność pracy w pandemii? Wskazane sposoby mogą z powodzeniem wspierać przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu i pomóc zarówno w lepszej organizacji pracy, jak i radzeniu sobie ze stresem.
Warte uwagi są także narzędzia cyfrowe, takie jak platformy well-beingowe. Z ich pomocą pracownicy korzystają z pomocy różnych specjalistów, którzy np. nauczą ich technik medytacji, pomogą znaleźć drogę do poprawy nawyków żywieniowych, kondycji fizycznej, jak i regeneracji. Dane przywołane we wspomnianym raporcie pokazują, że aż 76% pracowników chciałoby korzystać z narzędzi do poprawy koncentracji, sposobów radzenia sobie ze stresem czy też poprawy jakości snu.
Niezależnie od wybranych sposobów ważne jest, aby pracodawcy mieli świadomość, jak dużą rolę odgrywają w obszarze zdrowia psychicznego swoich pracowników i że ich działania mogą mieć ogromny wkład w proces przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu.
