Podpisanie umowy lojalnościowej to popularne rozwiązanie mające na celu ochronę kluczowych informacji dla danej firmy. W czasach ogromnej walki o klienta coraz częściej zawierane są także umowy o zakazie konkurencji między przedsiębiorcami. Jak sporządzić taki dokument? Co powinien zawierać zakaz konkurencji między firmami?
W tym artykule:
Umowa o zakazie konkurencji między przedsiębiorcami - wzór
Czym jest umowa o zakazie konkurencji między przedsiębiorcami?
Zakaz konkurencji między przedsiębiorcami to zobowiązanie wykonawcy lub usługodawcy do powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec strony zlecającej. Umowa zwykle obowiązuje w trakcie trwania współpracy, ale może też być rozszerzona na czas po jej zakończeniu.
W umowach B2B najczęściej jest to zakaz:
- prowadzenia działalności konkurencyjnej;
- współpracy z określonymi klientami;
- zatrudniania pracowników lub podwykonawców kontrahenta.
Przykładowo konsultant ds. reklamy po zakończeniu współpracy z agencją nie może przez dwa lata świadczyć usług dla klientów agencji ani wykorzystywać zdobytej wiedzy i tajemnic handlowych.
Należy pamiętać, że w przypadku umów między przedsiębiorcami nie obowiązuje kodeks pracy. Firmy, zawierając kontrakty, kierują się zapisami kodeksu cywilnego i zasadą swobody umów. Art. 353 k.c. stanowi, że strony mogą formułować umowy i stosunek prawny według swego uznania, o ile ich treść lub cel nie naruszają właściwości (naturze) stosunku, ustawy ani zasad współżycia społecznego.
Innym ważnym aktem prawnym w zakresie zakazu konkurencji między przedsiębiorcami jest Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Opisuje ona m.in. konkretne rodzaje działań, które uznaje się za nieuczciwą konkurencję oraz odpowiedzialność cywilną i karną z tego tytułu.
Co powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji między przedsiębiorcami?
Głównymi elementami klauzuli o zakazie konkurencji B2B są:
- Dane stron: pełna nazwa, NIP, Regon, adres siedziby, dane osoby reprezentującej przedsiębiorstwo.
- Zakres przedmiotowy. Należy jak najbardziej precyzyjnie określić, jakie działania są uznawane za zakazane. Mogą to być m.in. świadczenie podobnych usług, działalność w tej samej branży albo podjęcie pracy u konkurencji.
- Zakres terytorialny, na jakim ma obowiązywać zakaz. W dzisiejszym świecie wiele firm funkcjonuje nie tylko na rynku krajowym, ale i prowadzi działalność na skalę międzynarodową, dlatego w umowie powinno się określić, do jakiego obszaru geograficznego odnosi się zakaz.
- Okres obowiązywania zakazu. Klauzula może obowiązywać tylko w trakcie trwania umowy, jak również przez określony czas po jej zakończeniu. Jednak zakaz powinien być uzasadniony i nie może być nadmiernie długi, aby kontrahent nie tracił możliwości zarobkowania.
- Cel zakazu. Umowa musi odnosić się do ochrony strategicznych zasobów przedsiębiorstwa, takich jak tajemnice handlowe, wiedza o innowacyjnych produktach lub patentach i unikalne dane.
- Wysokość kary umownej lub inne konsekwencje za naruszenie zapisów klauzuli o zakazie konkurencji np. wypowiedzenie umowy o współpracy.
- Wysokość rekompensaty finansowej za potencjalną utratę dochodów związaną z zobowiązaniem do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej również po zakończeniu umowy.
- Warunki rozwiązania umowy, czyli jasne określenie zasad, które mogą stanowić podstawę do rozwiązania umowy przed terminem.
- Czytelne podpisy stron.
Jak sporządzić umowę o zakazie konkurencji między przedsiębiorcami?
Umowa o zakazie konkurencji między przedsiębiorcami powinna być sporządzana na piśmie i podpisana przez obie strony. Inaczej ustalenia będą nieważne.
Przy sporządzaniu dokumentu należy pamiętać o tym, że ustalenia między stronami muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami i nie naruszać zasad współżycia społecznego. W innym razie umowa może zostać uznana za nieważną, jeśli dojdzie do sporu i rozprawy sądowej.
Oznacza to, że zakaz konkurencji musi chronić faktyczny, uzasadniony interes jednej ze stron, a nie mieć na celu wyłącznie ograniczenie konkurencji, jako takiej. Niejasne, zbyt szerokie i nieprecyzyjne ograniczenia funkcjonowania kontrahenta, będą budzić wątpliwości i w konsekwencji mogą być powodem do uznania zakazu za nieważny. W związku z tym wpis, że „wszelkie działalności” są zabronione, zawsze będzie przesłanką przeciwko firmie sporządzającej umowę.
Kolejną kwestią, na jaką należy zwrócić uwagę przy tworzeniu umowy o zakazie konkurencji między przedsiębiorcami to zasada proporcjonalności. Odnosi się ona do czasu obowiązywania zakazu, zakresu terytorialnego i kary za złamanie umowy. Wszystkie te elementy muszą być proporcjonalne do chronionych interesów. Przykładowo trzyletni zakaz konkurencji w przypadku rocznej umowy o współpracę, rażąco utrudni prowadzenie działalności gospodarczej, a nawet może wykluczyć przedsiębiorcę całkowicie z rynku.
Zakaz konkurencji dla kontrahenta nie może również nadmiernie ograniczać swobody działalności gospodarczej. Przedsiębiorca ma prawo zarabiać, zatem umowa nie może uniemożliwiać mu prowadzenia działalności gospodarczej w swojej branży ani być zbyt rygorystyczna.