Czy pracodawca może odmówić urlopu ojcowskiego pracownikowi?
Odpowiedź na pytanie zadane w tytule tego artykułu kryje się w przepisach Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 1823. § 1:
„Urlop ojcowski jest udzielany na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej składany przez pracownika – ojca w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868a. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.”
Oznacza to, że jeśli pracownik złoży wniosek o urlop ojcowski, pracodawca nie może go odrzucić. Zatrudniony musi jednocześnie spełniać szereg innych warunków, o których przeczytasz w dalszej części tego tekstu. Zauważ też, że urlop ojcowski przysługuje wyłącznie osobom zatrudnionym na umowie o pracę. Różni się tym od urlopu tacierzyńskiego, z którego można skorzystać także na umowie-zleceniu czy własnej działalności gospodarczej.
Przykład:
Pan Kamil, który pracuje w agencji marketingowej, w marcu został ojcem. W listopadzie postanowił skorzystać z przysługującego mu prawa i złożył wniosek o urlop ojcowski. Zrobił to w wymaganym terminie i dopełnił wszystkich niezbędnych formalności. Mimo że tygodnie poprzedzające black friday i Boże Narodzenie to najbardziej wymagający okres w branży, szef pana Kamila musiał udzielić mu urlopu.
Czy pracodawca może odmówić urlopu ojcowskiego w danym terminie?
Co więcej, pracodawca nie może też odmówić udzielenia urlopu ojcowskiego w terminie wskazanym przez pracownika. To zatrudniony decyduje, kiedy chce skorzystać z tego przywileju. Dla przykładu możemy założyć, że w firmie jest aż trzech pracowników, którzy wnioskują o urlop ojcowski w tym samym czasie. Mimo że dla pracodawcy nie jest to wymarzona sytuacja, nie ma on innego wyjścia jak zaakceptować wszystkie te prośby.
Kiedy należy złożyć wniosek o urlop ojcowski?
Aby skorzystać z urlopu ojcowskiego zgodnie z prawem, należy przestrzegać terminu złożenia wniosku. Powinien on trafić do przełożonego na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu przez pracownika. Jeśli zatrudniony spełnia wszystkie ustawowe warunki, pracodawca musi pozwolić mu na urlop. Pracownik podlega przy tym pełnej ochronie przed zwolnieniem, więc po powrocie musi zostać przyjęty na zajmowane dotychczas stanowisko.
Należy też pamiętać, że prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego jest ograniczone czasowo. Przysługuje pracownikowi jedynie do momentu ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Jeśli więc zatrudniony chce złożyć wniosek o urlop, musi się pospieszyć. Nieco inne przepisy będą dotyczyły ojca, który przysposobił dziecko. Na skorzystanie z urlopu ma on 12 miesięcy od uzyskania prawomocnego postanowienia adopcyjnego, przy czym jego pociecha nie może mieć więcej niż 14 lat.
Przykład:
Pan Kamil został ojcem 25 marca 2024 r. Aby skorzystać z prawa do pełnego urlopu ojcowskiego, musi złożyć odpowiedni wniosek do 3 marca 2025 r. W takiej sytuacji będzie mógł zacząć urlop 11 marca i potrwa on aż do 24 marca, czyli 14 dni łącznie z weekendami.
Czy pracodawca może odrzucić wniosek o urlop ojcowski?
Podsumowując, jeśli pisemny wniosek o urlop ojcowski zostanie złożony w terminie, a pracownik spełnia wszystkie ustawowe warunki, przełożony musi udzielić mu zgody. W przypadku, gdy tego nie zrobi, narazi się na poważne konsekwencje. Pracodawca, który bezpodstawnie odrzuci wniosek o urlop ojcowski, podlega grzywnie od 1000 do nawet 30 000 zł.
Jakie warunki należy spełnić aby otrzymać urlop ojcowski?
Wiesz już, że pracodawca nie może odmówić urlopu ojcowskiego swojemu pracownikowi, jeśli ten złoży wniosek w terminie. Poza tym zatrudniony musi jednak spełniać kilka innych warunków. O czym mowa?
Taki urlop przysługuje ojcu po urodzeniu dziecka lub po jego przysposobieniu. Jeśli pracownik chce skorzystać z tego przywileju, musi to zrobić w terminie 12 miesięcy od narodzin lub adopcji dziecka. Urlop ojcowski ma mu mianowicie pomóc w nawiązaniu więzi rodzicielskiej z pociechą.
Co więcej, ze świadczenia może skorzystać każdy mężczyzna biorący czynny udział w wychowaniu dziecka (nawet jeśli jest rozwiedziony z jego matką). Urlop nie przysługuje jednak osobom, które są pozbawione władzy rodzicielskiej lub nie utrzymują kontaktu z pociechą.
Czy urlop ojcowski trzeba wykorzystać na raz?
Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 14 dni. Pracownik nie musi jednak wykorzystać go na raz. Może podzielić go na dwie części po 7 dni kalendarzowych. Jakiekolwiek inne konfiguracje nie są jednak dozwolone.
Czy pracodawca może odmówić urlopu ojcowskiego? Podsumowanie
Po lekturze tego artykułu znasz już prawa, jakie przysługują ojcu dziecka zatrudnionemu na umowie o pracę. Wiesz zatem, że jeśli pracownik złoży wniosek w odpowiednim terminie (7 dni przed rozpoczęciem urlopu i do 12 miesięcy od narodzin lub adopcji pociechy) oraz bierze czynny udział w wychowaniu dziecka, pracodawca musi pozytywnie rozpatrzyć jego prośbę.
Dzięki znajomości przepisów dotyczących urlopu ojcowskiego każdy pracownik może pogodzić życie rodzinne z zawodowym. To szansa na to, by budować więź z nowo narodzonym lub adoptowanym dzieckiem, a jednocześnie nie ryzykować kariery. Zapamiętaj więc opisane wyżej zasady urlopu ojcowskiego i wykorzystaj potencjał, jaki daje to świadczenie.
