Przepalamy energię psychiczną zazwyczaj przez różne nawyki mentalne, na przykład, kiedy próbujemy kontrolować sprawy znajdujące się poza naszym wpływem. Albo kiedy uporczywie trwamy przy sprawach (relacjach, wyzwaniach), które nie rokują dobrze, mimo to eksploatujemy się ignorując wewnętrzny głos mówiący „zrobiłeś_aś tu już wszystko, co było do zrobienia.” Albo kiedy zamartwiamy się przyszłością lub rozpamiętujemy zamkniętą już przeszłość wtórnie uruchamiając trudne emocje.
Sprawdź, czy nie wpadasz w pułapki, które nie tylko kradną Twoją energię i powodują zmęczenie ale także osłabiają codzienną kreatywność i odporność psychiczną.
Ruminowanie
Ruminowanie to obecność różnorodnych, powtarzających się myśli na wiele tematów. Od myślenie refleksyjnego różnią się tym, że nie dają rozwiązań na realne sytuacje i tematy z „tu i teraz”. Ten rodzaj myślenia, który Wojciech Eichelberger nazywa wymownie „myślactwem” dotyczy zazwyczaj zamkniętej przeszłości lub nieznanej, ale przewidywanej negatywnie przyszłości.
Przepalasz cenną energię mentalną, kiedy:
zamartwiasz się przyszłością: tworzysz czarne scenariusze dotyczące przyszłych wydarzeń, przewidujesz przyszłość jedynie w czarnych barwach, rozwiązujesz w głowie hipotetycznie tworzone problemy, wyobrażasz sobie zagrożenia lub nieszczęścia, które mogą cię spotkać (choroba, utrata pracy, publiczne upokorzenie itp);
„grzebiesz się” w przeszłości: uporczywie wspominasz trudne i niekomfortowe dla siebie sytuacje i przeżycia (wtórnie uruchamiając i podtrzymując emocje), snujesz alternatywne historie do zdarzeń przeszłych i dokonanych, wyrzucasz sobie brak gotowości, złe decyzje, itp. podjęte w przeszłości.
Pytanie do autorefleksji: Co pomaga ci skupiać się na teraźniejszości?
Próba kontrolowanie spraw, na które nie masz wpływu
Próba kontrolowania rzeczy (także spraw, osób), na które nie masz wpływu, lub ten wpływ jest mocno ograniczony, niezależnie od Twojego talentu strategicznego, powoduje, że możesz spalać się z napięcia. Koszt poznawczy i emocjonalny związany z potrzebą nadmiernej kontroli można porównać do kosztu … pracy lodówki oznaczonej na skali efektywności literką G (podpowiedź – najniższa klasa efektywności)…
Przepalasz cenną energię mentalną, kiedy: jesteś przekonany_a że możesz w pełni kontrolować rzeczywistość wokół siebie i podejmujesz stale wysiłek mający na celu kontrolę rzeczy (osób, sytuacji), które znajdują się poza twoim wpływem, lub twój wpływ jest niewielki lub bardzo ograniczony.
Pytanie do autorefleksji: Co pomaga ci odróżniać rzeczy w zakresie twojego wpływu od rzeczy, które są poza nim?
Poszukiwanie decyzji idealnych
Kolejny nawyk dotyczy stylu podejmowania decyzji. Pułapką jest kiedy starasz się za każdym razem podejmować decyzję idealną, zamiast wystarczająco dobrej.
Przepalasz cenną energię mentalną, kiedy: poświęcasz dużo czas na zebranie i analizę wszystkich dostępnych danych i informacji potrzebnych do podjęcia idealnej decyzję lub dokonania idealnego wyboru, nie umiesz zaakceptować, że opcja wybrana przez ciebie ma też „minusy”, a ta odrzucona „plusy”, pomimo dogłębnej analizy czujesz żal lub rozczarowanie w związku z podjętym przez siebie wyborem, nie umiesz „zamrozić” decyzji.
Pytanie do autorefleksji: Jak możesz zdefiniować rzeczy zrobione wystarczająco dobrze?
Porównywanie się z innymi
Porównywanie się z innymi to często automatyczny nawyk. Psychologia społeczna twierdzi, że pokonujemy się z dwóch powodów – żeby uznać, że wszystko z nami jest ok lub żeby stwierdzić, że jesteśmy lepsi. Kiedy jesteś nastawiony na konkurowanie lub rywalizację możesz wkładać zbyt wiele wysiłku w udowodnienie, że masz rację. Oprócz straty cennej energii pojawia się też problem z budowaniem relacji, uważnym słuchaniem i współpracą.
Przepalasz cenną energię mentalną, kiedy: nawykowo oceniasz kto jest lepszy, ty czy twój rozmówca, wypominasz sobie różne historie z przeszłości (zaniechania, złe wybory itp) za każdym razem jak poczujesz, że ktoś jest lepszy od Ciebie (zawód, kariera, stan posiadania, relacje itp), czujesz satysfakcję, kiedy ty „wypadasz lepiej”, zwłaszcza w dziedzinach nie do końca zależnych od nas (np uroda, typ sylwetki).
Pytanie do autorefleksji: Co sprawia, że chętnie uczysz się od innych lub zaciekawiasz się nimi?
Skupienie tylko na jednym obszarze życia
Ostatnia pułapka dotyczy przekonań i wartości, które koncentrują się wokół pracy, kariery, zarabiania pieniędzy i posiadania. Poświęcanie się jednemu obszarowi w życiu powoduje, że możesz stracić z oczu inne ważne dla sensu życia filary – zdrowie, pasje, hobby, rozwój osobisty niuukierunkowany na pracę, kontakt z duchowością, naturą, sztuką. To tak, jakbyś próbował sprawnie jechać korzystając tylko z jednego koła w samochodzie. Tutaj strata energii jest podwójna – z jednej strony pochłaniają ją starania związane ze zdobywaniem, z drugiej zaś człowiek przestaje być zasilony życiodajną siłą płynącą z rozwoju innego niż zawodowy.
Przepalasz cenną energię mentalną, kiedy: poświęcasz na pracę większość swojego czasu kosztem innych obszarów w życiu, większość Twoich życiowych dylematów wiąże się ze stanem posiadania, koncentrujesz się na działaniu ukierunkowanym na karierę, zdobywanie, świat materialny, władzę.
Pytanie do autorefleksji: Jakie inne obszary, poza pracą czy karierą domagają się twojej uwagi?
