Zatrudnienie i aktywność zawodowa w trakcie pandemii

Wbrew obawom związanym z trwającą już rok pandemią oraz trzecią falą zachorowań na COVID-19, polski rynek pracy wydaje się całkiem dobrze radzić sobie z gospodarczymi skutkami koronawirusa. Pod koniec lutego Główny Urząd Statystyczny opublikował wstępne dane z informacji o rynku pracy w IV kwartale 2020 roku. Badanie Ekonomicznej Aktywności Ludności (BAEL) obejmuje kilka współczynników, w tym stopę bezrobocia, współczynnik aktywności zawodowej i wskaźnik zatrudnienia.

Aktywność ekonomiczna ludności w Polsce

Ponad połowa ludności Polski w wieku 15 lat i więcej (56,5%) była w ostatnim kwartale ubiegłego roku aktywna zawodowo. Wynik ten jest niemal identyczny z III kwartałem, a w porównaniu do analogicznego okresu z 2019 r. zwiększył się o 0,5%. Skąd mogą wynikać tak dobre wskazania?

Sytuacja pandemiczna sprawiła, że zdecydowanie mniej chętnie rozważamy zmianę pracy i odkładamy tę decyzję na spokojniejsze czasy. Dodatkowo wzrost aktywności zawodowej Polaków w tym czasie może wynikać z faktu, że nawet osoby wcześniej bierne zawodowo, w obliczu trudnej sytuacji gospodarczej, wracają na rynek pracy, aby w przypadku kolejnych fal koronawirusa mieć zapewnione źródło utrzymania.

Sytuacja pandemiczna sprawiła, że zdecydowanie mniej chętnie rozważamy zmianę pracy i odkładamy tę decyzję na spokojniejsze czasy.

Z reguły współczynnik aktywności ekonomicznej ludności był najwyższy w II i III kwartale każdego roku, kiedy popularność zyskiwały prace sezonowe. Rok 2020 był wyjątkowy i pod tym względem. W drugim kwartale zanotowano spadek do poziomu 55,5%, w kolejnym – 56,4%, a w czwartym – 56,5%.

Wskaźnik zatrudnienia

Również i wskaźnik zatrudnienia na 2020 r. zakończył z wynikiem lepszym niż analogiczny okres w 2019 r. – wyniósł 54,7% w stosunku do poprzednich 54,4%. Co ciekawe, o 43 tysiące zwiększyła się w skali kwartału liczba pracujących kobiet. Liczba mężczyzn pozostała na tym samym poziomie.

Nie zaskakuje lista branż, które zanotowały w stosunku do III kwartału 2020 r. zwiększenie liczby pracujących: o 38 tys. wzrosło zatrudnienie w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej, o 36 tys. w działalności naukowej, profesjonalnej i technicznej, a o 26 tys. w rolnictwie indywidualnym. Największe spadki notują branże najmocniej dotknięte kryzysem i lockdownem:

• zakwaterowanie i gastronomia,
• informacja i komunikacja,
• administracja publiczna.

Bezrobocie i jego powody

Stopa bezrobocia według BAEL, określana dla ludności aktywnej zawodowo w wieku 15 lat i więcej, w ostatnim kwartale minionego roku wyniosła 3,1% (531 tys. osób). W porównaniu z III kwartałem wskaźnik ten spadł o 0,2%, jednak w ujęciu rocznym wzrósł – także o 0,2%. W porównaniu z poprzednim kwartałem o 37 tys. spadła liczba bezrobotnych kobiet, wskaźnik ten nieznacznie wzrósł u mężczyzn.

Aż 116 tys. osób bezrobotnych, poprzednio pracujących, jako przyczynę zaprzestania ostatnio wykonywanego zajęcia podało sytuację pandemiczną w Polsce i liczba ta rośnie. W poprzednim kwartale było to 26,6% (107 tys.). Ponad połowa respondentów w tej grupie została dotknięta likwidacją stanowiska lub wręcz całego zakładu pracy, 15,5% podkreśla zwolnienie z innych przyczyn, 14,7% zakończenie pracy na czas określony, 15,5% wskazało na inne przyczyny, bezpośrednio związane z szerzeniem się COVID-19.

Stopa bezrobocia rejestrowanego rośnie i na koniec 2020 r. wyniosła 6,2%. Choć w stosunku do poprzedniego kwartału wzrosła tylko o 0,1%, to w ujęciu rocznym różnica wynosi już 1% na niekorzyść 2020 r.

Omówione wyżej dane pokazują, że choć rynek odbił się od tąpnięcia z początków pandemii i sytuacja wydaje się stabilizować, to jednak przyglądając się danym z ubiegłego roku, wyraźnie widać, że kryzys dotyka określonych sektorów rynku, serwując pracownikom brak przedłużania umów, likwidację stanowisk i całych firm.