Urlop wychowawczy na dziecko z niepełnosprawnością

Komu przysługuje urlop wychowawczy na dziecko z niepełnosprawnością?

Podstawowe zasady przyznawania urlopu wychowawczego określa Kodeks pracy (art. 186–186⁸). Z tego uprawnienia może skorzystać pracownik – rodzic lub opiekun dziecka, który ma co najmniej 6 miesięcy stażu pracy (wlicza się także wcześniejsze okresy zatrudnienia).

W przypadku dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności, rodzic ma prawo do dodatkowego urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, jeśli dziecko wymaga osobistej opieki. Warunkiem skorzystania z tego uprawnienia jest przedłożenie pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności wydanego przez właściwy organ, np. powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Z dodatkowego urlopu wychowawczego może skorzystać każdy z rodziców, jednak łączny wymiar urlopu wychowawczego (podstawowego i dodatkowego) przysługuje oboju rodzicom łącznie. Nie mogą więc jednocześnie korzystać z całego okresu — mogą się nim dzielić.

Ile wynosi urlop wychowawczy na dziecko z niepełnosprawnością?

Standardowy urlop wychowawczy wynosi do 36 miesięcy i może być wykorzystany do ukończenia przez dziecko 6. roku życia.

Rodzic dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności może wnioskować o dodatkowy urlop wychowawczy – również w wymiarze do 36 miesięcy, pod warunkiem że dziecko wymaga osobistej opieki. Ten dodatkowy urlop może być wykorzystany po zakończeniu podstawowego urlopu wychowawczego, nie później jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 lat.

Łącznie rodzice dziecka z niepełnosprawnością mogą więc korzystać z urlopu wychowawczego nawet przez 72 miesiące (6 lat), z czego 36 miesięcy stanowi część dodatkową.

Ważne: urlop wychowawczy można podzielić maksymalnie na pięć części (art. 186 §3 Kodeksu pracy).

Czy urlop wychowawczy na dziecko z niepełnosprawnością jest płatny?

Zarówno podstawowy, jak i dodatkowy urlop wychowawczy na dziecko z niepełnosprawnością są bezpłatne – pracownik w tym czasie nie otrzymuje wynagrodzenia od pracodawcy. Zachowuje jednak prawo do powrotu do pracy na dotychczasowe lub równorzędne stanowisko, a okres urlopu wlicza się do ogólnego stażu pracy, od którego zależą niektóre uprawnienia pracownicze (np. odprawa czy prawo do emerytury).

Należy jednak pamiętać, że czas urlopu wychowawczego nie zwiększa bieżącego wymiaru urlopu wypoczynkowego – jest to okres bez świadczenia pracy.

Rodzice przebywający na urlopie wychowawczym mogą ubiegać się o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego, o ile spełniają kryteria dochodowe określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

W niektórych przypadkach rodzic dziecka z niepełnosprawnością może też otrzymać inne formy wsparcia – np. świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, jeśli całkowicie rezygnuje z pracy w celu zapewnienia dziecku opieki.

Wniosek o dodatkowy urlop wychowawczy na dziecko z niepełnosprawnością

Aby uzyskać dodatkowy urlop wychowawczy, należy złożyć u pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego na dziecko z niepełnosprawnością. Dokument powinien być złożony najpóźniej 21 dni przed rozpoczęciem planowanego urlopu.

Wniosek powinien zawierać:

• imię i nazwisko pracownika,

• imię, nazwisko i datę urodzenia dziecka,

• wskazanie terminu rozpoczęcia i zakończenia urlopu,

• oświadczenie o wykorzystanym dotąd wymiarze urlopu wychowawczego,

• załącznik w postaci orzeczenia o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności dziecka.

Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu wychowawczego, jeśli wniosek został złożony w terminie i zawiera wszystkie wymagane dane. Nie ma możliwości jego odmowy, o ile spełnione są ustawowe warunki.

Warto pamiętać, że urlop wychowawczy można podzielić na maksymalnie pięć części, a co najmniej jeden miesiąc urlopu przysługuje wyłącznie drugiemu rodzicowi – zgodnie z zasadą „miesiąca dla drugiego rodzica”.

Podsumowanie

Dodatkowy urlop wychowawczy na dziecko z niepełnosprawnością to rozwiązanie, które pozwala rodzicom sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem bez utraty zatrudnienia. Przysługuje osobom zatrudnionym co najmniej 6 miesięcy i posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności dziecka wymagającego opieki.

Łączny wymiar urlopu (podstawowego i dodatkowego) wynosi do 72 miesięcy, z czego 36 miesięcy można wykorzystać po zakończeniu podstawowego urlopu, aż do ukończenia przez dziecko 18 lat. Choć urlop jest bezpłatny, rodzic zachowuje ochronę stosunku pracy i może ubiegać się o dodatki lub świadczenia rodzinne.

Przepisy te mają na celu wsparcie rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością, dając im czas i bezpieczeństwo potrzebne do zapewnienia dziecku odpowiedniej opieki i terapii.