Urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka – ile trwa? Kiedy wykorzystać?

Urlop okolicznościowy – co to? Kiedy przysługuje?

Urlop okolicznościowy to nie to samo co zwykły urlop, urlop ojcowski czy urlop tacierzyński. To osobne uprawnienie wprowadzone rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. 

Urlop okolicznościowy z tytułu urodzenia dziecka przysługuje tylko pracownikom, czyli osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania i wyboru. Nie wlicza się do standardowego wymiaru 20 albo 26 dni urlopu wypoczynkowego. 

Wymiar urlopu z okazji narodzin dziecka

Prawo do urlopu okolicznościowego przysługuje tylko w przypadku zajścia konkretnych, wymienionych w paragrafie 15 wspomnianego rozporządzenia przypadków. Narzucony przez przepisy jest też wymiar wolnego. 

Pracodawca musi zwolnić od pracy pracownika na czas:

• 2 dni — w razie ślubu lub urodzenia się dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy; 
• 1 dzień — w przypadku ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Wniosek o urlop okolicznościowy – urodzenie dziecka

Podstawa do skorzystania z wolnego to wniosek o urlop okolicznościowy. W praktyce to oświadczenie, w którym pracownik wskazuje datę jego realizacji. Wniosek powinien być złożony w formie pisemnej. 

Prawo do urlopu okolicznościowego musisz odpowiednio wykazać. W przypadku narodzin potomka wystarczające będzie jednak przedłożenie do wglądu aktu urodzenia dziecka. Pracownik może też załączyć do pisma jego kopię. Kluczowe jest umożliwienie pracodawcy zweryfikowania, czy jego podwładny rzeczywiście ma prawo do dodatkowego urlopu okolicznościowego. Czasami szczegółowe wytyczne co do formalności z nim związanych są określone w regulaminie pracy. 

Czy pracodawca może odmówić urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia dziecka?

Dobrą informacją dla młodych ojców będzie fakt, że urlop okolicznościowy z okazji urodzenia się dziecka jest uprawnieniem rodzica. Pracodawca nie może odmówić jego udzielenia. Nie ma też z drugiej strony prawa do zainicjowania jego wykorzystania. Z urlopu skorzystasz na podstawie złożonego wniosku. 

Pamiętaj, że Twój szef nie może uzasadniać odmowy urlopu okolicznościowego np. dużą ilością pracy i koniecznością zachowania ciągłości działania przedsiębiorstwa. Takie wolne to szczególne uprawnienie pracownika i nie mają tu zastosowania zasady związane ze zwykłym urlopem wypoczynkowym. 

Do kiedy można wykorzystać urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka?

Opisywane uprawnienie wydaje Ci się ciekawe, ale nie wiesz, kiedy można wykorzystać urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka? Wybór należy przede wszystkim do Ciebie. 

Dzięki temu możesz skorzystać z dodatkowego urlopu np. zaraz po narodzinach dziecka, w dniu, w którym odbierasz mamę z potomkiem ze szpitala czy nawet kilka tygodni po narodzinach. Urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka nie ogranicza Twoich pozostałych praw urlopowych i opiekuńczych. Nie musisz też wykorzystywać go jednorazowo.  

Pamiętaj, że jeśli nie skorzystasz z urlopu okolicznościowego, wolne przepadnie. W szczególności w takiej sytuacji nie ma możliwości wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop.

Urlop okolicznościowy dla ojca – ile płatny?

Urlop okolicznościowy dla ojca jest płatny. Mimo nieobecności w pracy tata-pracownik otrzyma takie samo wynagrodzenie, jakby normalnie stawił się do wykonywania swoich obowiązków. 

Taka regulacja jest uzasadniona celem przepisów o urlopie okolicznościowym. W ważnych życiowych momentach pracownik powinien mieć możliwość niestawienia się w pracy bez martwienia się o swoje źródło utrzymania. 

Urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka – dlaczego przysługuje tylko ojcu dziecka?

Przy omawianiu prawa do urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia dziecka jest mowa przede wszystkim o ojcu dziecka. Zastanawiający może być fakt, że w tym kontekście pomijana jest matka. W końcu z urlopów okolicznościowych – np. w razie śmierci wymienionych w rozporządzeniu osób najbliższych – mogą korzystać wszyscy pracownicy. 

Warto zaznaczyć, że urlop okolicznościowy dla matki jest dopuszczalny, jednak tylko w sytuacji, gdy pracownica wykaże, że pozostaje on w związku z narodzinami dziecka. W praktyce to nie takie proste. Po porodzie pracująca matka korzysta co najmniej z obowiązkowej części urlopu macierzyńskiego. W tym czasie teoretycznie powinna więc załatwić wszystkie niezbędne sprawy związane z narodzinami dziecka. Jeśli to ona zostaje z dzieckiem również w czasie urlopu rodzicielskiego, nie zdąży wykorzystać urlopu okolicznościowego na urodzenie dziecka. Specjaliści nie wykluczają jednak jednoznacznie takiego prawa, a ostateczna ocena zależy od okoliczności konkretnego przypadku. 

Warto wziąć urlop z okazji urodzenia się dziecka!

Urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka przysługuje w związku z przywitaniem na świecie potomka. Wolne jest niezależne od zwykłego urlopu oraz pozostałych uprawnień rodziców. Prawo do urlopu okolicznościowego pozwala załatwić niezbędne sprawy związane z narodzinami bez martwienia się o obowiązki służbowe. Jeśli chcesz skorzystać z wolnego, pamiętaj jedynie, aby powiadomić pracodawcę o terminie i odpowiednio wykazać okoliczności będącego jego podstawą.