Kiedy pracownik powinien nosić odzież i obuwie robocze?
W Polskich Normach określono dwie sytuacje wskazujące na, to kiedy dla pracownika noszenie ubrań i butów roboczych jest obowiązkowe. W art. 2377 § 1 Kodeksu pracy czytamy, że gdy przy wykonywaniu pracy ubranie własne jego użytkownika może się zniszczyć bądź znacznie zabrudzić, to obowiązkiem przełożonego jest dostarczenie pracownikowi nieodpłatnie odzieży i obuwia roboczego, które spełniają wymagania opisane w Polskich Normach. Na drugą sytuację, kiedy pracodawca musi to zrobić, wpływ mają wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, technologiczne i sanitarne.
Własna odzież – kiedy jest zabronione jej używanie?
Na pewnych stanowiskach ubrania robocze pracownika są obowiązkowe. Należą do nich etaty, na których praca wiąże się z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo taka, której wykonywanie powoduje skażenie ubrań i butów materiałami promieniotwórczymi bądź substancjami chemicznymi, jak również materiałami biologicznie zakaźnymi. Odzież służbowa jest obligatoryjna także wtedy, gdy czynności, które pracownik realizuje, powodują intensywne brudzenie ubrań. Innymi słowy, podczas wykonywania wyżej wymienionych prac, używanie własnej odzieży jest zabronione. Poza tymi przypadkami pracodawca ma prawo do ustalenia stanowisk, na których dopuszcza się używanie przez pracowników ich własnej odzieży i obuwia. Musi się to jednak odbyć za ich zgodą, a ubiór roboczy musi spełniać wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. Wynika to z przepisów prawa pracy, o których przeczytać można w art. 2377 § 2 i 3 Kodeksu pracy.
Kto powinien zapewnić ubrania robocze?
Co do zasady ubrania robocze dla pracownika powinien zapewnić pracodawca. W sytuacji, kiedy jednak jest to niemożliwe lub mocno problematyczne, może on zlecić zakup odzieży roboczej pracownikowi, przy czym jest on wtedy zobowiązany do zwrócenia mu wszelkich poniesionych kosztów. Kiedy przełożony powinien oddelegować podległym zakup ubrań roboczych? Okoliczności temu sprzyjające to na przykład… niewymiarowy pracownik. Jeśli rozmiar odzieży lub obuwia roboczego na stanie zakładu pracy nie jest odpowiedni – za mały lub za duży – dla danej osoby, to pracodawca może poprosić go o zapewnienie sobie ubrań roboczych we własnym zakresie, pamiętając oczywiście o zwrocie kosztów za strój roboczy. Wszelkie zasady związane z zapewnieniem ubrań do pracy powinny zostać określone w dokumencie wewnętrznym.
Ekwiwalent odzieżowy
Osobie wykorzystującej do pracy własnej odzieży lub piorącej ubrania robocze zapewnione przez pracodawcę, należy się ekwiwalent odzieżowy, który stanowi równowartość poniesionych koszów. Ekwiwalent pieniężny za korzystanie z własnych ubrań w pracy przysługuje na podstawie art. 2377 § 4 Kodeksu pracy. Natomiast przepis wynagradzający pranie ubrań roboczych pracownika znajduje się w art. 2379 § 3. Wyjątkiem jest pranie odzieży roboczej skażonej chemicznie lub środkami promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi. Tych pracownik nie może doprowadzać do czystości samodzielnie.
Okres używalności odzieży roboczej
Ubrania robocze pracownika podczas wykonywania pracy zużywają się. Stopień zniszczenia zależy zarówno od typu jak i jakości materiału, z którego odzież została wykonana, czy rodzaju wykonywanej pracy. Prognozowany okres używalności ubrań roboczych trzeba dopasować do uwarunkowań na danym stanowisku. Przykładowo warunki atmosferyczne mogą powodować szybsze zużycie ubrań i butów roboczych, więc czas ich użytkowania będzie krótszy niż w przypadku odzieży osób pracujących wewnątrz pomieszczeń. Do tych czynników należą również zagrożenia, które występują na określonych stanowiskach, a co za tym idzie stopień niszczenia i zabrudzenia odzieży i obuwia roboczego. Określając okres używalności ubrań roboczych pracownika, trzeba mieć na uwadze także wymagania sanitarne, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz technologiczne.
Czy ubrania robocze muszą być nowe?
Najważniejsze, by ubrania robocze pracownika spełniały swoje zadania, czyli chroniły go przed szkodliwymi czynnikami i uniemożliwiały brudzenie prywatnych ubrań. Pracownicy są zobowiązani do zwrotu swoich strojów roboczych, np. po ustaniu stosunku pracy. Jeśli ubrania robocze używane są w dobrym stanie, wyczyszczone i odkażone, to pracodawca może wydać je kolejnej osobie. Wyjątek stanowią bielizna i obuwie – te muszą być obligatoryjnie fabrycznie nowe.
Jednym z głównych zadań odzieży pracowniczej jest podniesienie bezpieczeństwa pracy zatrudnionych. Bardzo ważne jest to, by zarówno ubrania, jak i obuwie robocze były dopasowane do ich użytkowników, a także by na bieżąco kontrolowany był ich stan, ponieważ mogą zużyć się szybciej niż ich zakładany okres używalności.
