Minimalna temperatura w pracy – ile wynosi?
Kodeks pracy zobowiązuje pracodawców do zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – a zatem i komfortowej temperatury w miejscu pracy. Art. 30. rozporządzenia w sprawie BHP stanowi, że powinna ona być dostosowana do rodzaju aktywności, a jej minimalna wartość może wynieść:
- 14°C, lub
- 18°C w pomieszczeniach, gdzie pracownicy wykonują lekką pracę fizyczną oraz w biurach.
Powyższe przepisy nie odnoszą się do pracy wykonywanej na zewnątrz oraz miejsc, które z przyczyn technologicznych muszą mieć niską temperaturę, np. w chłodniach. W takich sytuacjach pracodawca ma obowiązek zapewnić zatrudnionym pomieszczenie do ogrzania się. W nich musi być co najmniej 16°C.
Praca na zewnątrz a obowiązki pracodawcy
Warunki pracy na zewnątrz określa art. 45 ww. rozporządzenia. Zgodnie z nim pracodawca ma obowiązek tak zorganizować stanowiska pracy, aby pracownicy byli chronieni przed zagrożeniami wynikającymi z warunków atmosferycznych oraz hałasem i szkodliwymi substancjami.
Co oznacza zapewnienie im schronienia przed zimnem i upałem. Poza tym pracownicy muszą być wyposażeni w odzież ochronną dostosowaną nie tylko do wykonywanej pracy, ale i warunków atmosferycznych, w tym temperatury. Co więcej, jeśli zatrudnieni pracują na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, (od dnia 1 listopada do 31 marca) przysługują im posiłki regeneracyjne i ciepłe napoje. Latem, jeśli temp przekracza 25°C, pracownicy mogą liczyć na zimne napoje.
Jaka może być maksymalna temperatura w miejscu pracy?
Aktualnie żadne przepisy nie regulują kwestii maksymalnej temperatury w miejscu pracy. Kodeks nakłada na pracodawców jedynie obowiązek zapewniania warunków zgodnych z BHP. Prawo jedynie zabrania pracy małoletnim (osoby do 18 r.ż.), jeśli temperatura wyniesie powyżej 30°C.
Niemniej jednak eksperci zajmujący się BHP określają, że maksymalna temperatura w miejscu pracy powinna wynosić:
- 30°C – w biurach;
- 28°C – w halach, gdzie pracownicy wykonują ciężką pracę fizyczną;
- 26°C – w warunkach szczególnych.
Upały a praca
O ile przepisy nie regulują maksymalnej temperatury w miejscu pracy, o tyle poszczególne rozporządzenia nakładają na pracodawców obowiązki wynikające ze zmiany warunków atmosferycznych. Wytyczne znajdują się w: Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.
Poza tym PIP sugeruje pracodawcom podjęcie dodatkowych działań podczas upałów, są to m.in.:
- skrócenie czasu pracy;
- wprowadzenie dodatkowych przerw;
- zapewnienie klimatyzowanych pomieszczeń do odpoczynku;
- zapewnienie klimatyzacji w pomieszczeniach pracy.
Skrócenie czasu pracy
Kodeks pracy daje pracodawcom możliwość skrócenia dnia pracy, jednak nie jest to obligatoryjne i zależy od ich dobrej woli. Firmy niechętnie się zgadzają na takie rozwiązanie, ponieważ krótszy czas pracy nie może wpłynąć na wysokość wynagrodzenia, Popularniejszym rozwiązaniem są częstsze przerwy regeneracyjne.
Zapewnienie zimnych napojów
Gdy temperatura osiąga wysokość powyżej 28⁰ C w pomieszczeniach i 25⁰ C na otwartej przestrzeni, przepisy nakazują pracodawcom zapewnienie zatrudnionym nieodpłatnie zimnych napojów. Powinny być one dostępne w ciągu całej zmiany, w ilości zaspokajających ich potrzeby. Przy czym nie ma znaczenia, czy w pomieszczeniach jest klimatyzacja, czy jej nie ma. Przepisy nie określają rodzaju napojów, stąd najczęściej dostępna jest zdatna do picia woda.
Optymalna temperatura w miejscu pracy – ile wynosi i jak o nią zadbać?
Optymalna temperatura w miejscu pracy to taka, która zapewnia komfort pracownikowi. Niestety każdy człowiek inaczej go odczuwa, więc trudno jest jednoznacznie określić najlepsze warunki. Komfort termiczny zależy też od rodzaju pracy i liczby współpracowników w pomieszczeniu. Lekarze medycyny pracy, za najodpowiedniejsze uznają temperatury:
- 20-22,8°C w przypadku lekkiej pracy zimą,
- 23,9-26,7°C, dla wykonujących lekką i siedzącą pracę latem;
- 18,3°C dla średnio ciężkiej pracy;
- 15,5°C dla osób wykonujących bardzo ciężkie zajęcia.
Najprostszą formą zapewnienia odpowiedniej temperatury jest zainstalowanie klimatyzacji. W przypadku jej braku pracodawca powinien zadbać o uchylne okna, rolety zaciemniające albo żaluzje, wentylatory oraz pomieszczenia przeznaczone do odpoczynku.
Przy jakiej temperaturze można odmówić pracy?
Pracownik może odmówić świadczenia pracy, kiedy warunki nie odpowiadają przepisom BHP. Co oznacza, że jeśli temperatura spadnie poniżej wyznaczonych przez prawo norm, to zatrudniony po zgłoszeniu tego faktu przełożonemu, ma prawo odejść od stanowiska pracy.
W przypadku pracy na zewnątrz nie ma takich regulacji. Zatem jeśli pracodawca zapewnia pracownikowi odpowiednią odzież ochronną, ciepłe napoje i miejsce do ogrzania się, temperatura nie jest podstawą do przerwania pracy.
Ponieważ przepisy nie precyzują maksymalnej dopuszczalnej temperatury w miejscu pracy, aby zatrudniony mógł odmówić wykonywania obowiązków służbowych z tego powodu, musi zajść prawdopodobieństwo zagrożenie dla zdrowia lub życia. Wyjątkiem są małoletni, którzy zgodnie z przepisami nie mogą pracować, kiedy jest powyżej niż 30°C.
Co grozi pracodawcy za nieprzestrzeganie przepisów BHP?
Jak stanowi Art. 283. Kodeksu pracy za nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przez osoby odpowiedziane za stan BHP, lub kierujące pracownikami, grozi kara grzywny od 1000 do 30 tys. zł. Co oznacza, że grzywna może zostać nałożona nie tylko na pracodawcę, ale i kierowników działających w jego imieniu. Co więcej, nie ma tu znaczenia, czy zatrudniony zgłaszał wcześniej problemy albo żądania co do przestrzegania BHP.
Z kolei, jeśli nieprzestrzeganie przepisów BHP naraża pracownika na bezpośrednie zagrożenie utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, pracodawcy grozi odpowiedzialność karna. Art. 220 Kodeksu karnego przewiduje za to karę pozbawienia wolności do lat 3.
Natomiast jeśli pracodawca działał nieumyślnie, podlega: grzywnie, karze ograniczenia wolności albo jej pozbawienia do roku.
Warto dodać, że jeśli w wyniku nieprzestrzegania BHP, pracownik ulegnie wypadkowi przy pracy i dozna uszczerbku na zdrowiu lub rozstroju zdrowia, to może żądać od pracodawcy odszkodowania. Do takiej sytuacji może dojść, kiedy np. w wyniku zasłabnięcia spowodowanego zbyt wysoką temperaturą w miejscu pracy, zatrudniona osoba dozna urazu głowy, albo kończyny.
