Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy

06.10.21
clock 6 min.
Marlena Charlińska Marlena Charlińska

Współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym w IV kwartale 2020 r. wyniósł 30,3%, a stopa bezrobocia 5,3%. Jak sytuacja wygląda dzisiaj? Czy pandemia i możliwość pracy zdalnej wpłynęła na aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych?

Pojawienie się pandemii dla wielu branż i grup zawodowych stanowiło wyzwanie, jednak w przypadku osób niepełnosprawnych badania pokazują, że nie doszło do pogorszenia sytuacji na rynku pracy i nie notuje się wzrostu bezrobocia w tej grupie społecznej. Eksperci podkreślają, że duży wpływ na ten pozytywny rozwój sytuacji ma rozpowszechnienie się i wdrożenie przez wiele firm pracy zdalnej. Osoby niepełnosprawne, dzięki home office, mogą wykonywać wiele różnych zawodów. Przykładowo osoby, które mają trudności ruchowe, mogą pracować zdalnie jako: telemarketer, grafik, informatyk, tłumacz, dziennikarz, analityk czy też copywriter.

Cyfryzacja oraz praca zdalna stworzyły niewątpliwie nowe możliwości na rynku pracy. Dodatkowo otwarcie się na niestacjonarne formy działalności wpłynęło na zwiększenie szans rozwoju kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych. Na rynku istnieje wiele firm szkoleniowych, jak i uczelni, które oferują swoje kursy w formie niestacjonarnej i pozwalają nabywać nowe umiejętności w formie online.

Wpływ pracy zdalnej na większą aktywność osób niepełnosprawnych

Praca zdalna daje więc osobom niepełnosprawnym większą szansę na rozwój kariery zawodowej. Z kolei brak wymogu ze strony przedsiębiorcy co do lokalizacji pracownika i miejsca pracy zwiększa pole wyboru ofert. Ponadto możliwość pracy w trybie niestacjonarnym to również wygodne rozwiązanie dla osób, które mają ograniczoną mobilność i dla których dojazd do miejsca pracy stanowi problem. Z kolei dla pracodawcy oznacza to brak konieczności przystosowywania miejsca pracy.

Wykonywanie obowiązków służbowych w środowisku domowym to zdecydowanie ważny atut dla osób niepełnosprawnych, gdyż często jest to miejsce, w którym osoba ta czuje się komfortowo i które jest przystosowane do jej potrzeb.

Niestety praca zdalna i brak bezpośredniej komunikacji mogą przekładać się na niższą dostępność do udziału w projektach realizowanych przez firmę, a co za tym idzie mniejszą możliwość awansu zawodowego. Ogromną rolą menedżera w zarządzaniu zespołem rozproszonym jest więc to, aby dbać o integrację pracowników oraz zapewniać im równe szanse rozwoju.W tym celu warto organizować spotkania tygodniowe, podczas których będą poruszane tematy służbowe oraz zaplanowany będzie czas na bardziej swobodne rozmowy.

To pomoże zacieśnić relacje między pracownikami oraz zintegruje zespół. Warto również podczas spotkań zachęcać wszystkich członków zespołu do dzielenia się swoją opinią lub pomysłami, tak aby osoba pracująca zdalnie miała szansę się wykazać.

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych – korzyści dla firm

Pomimo rozpowszechnienia home office istnieje wiele firm, które nadal preferują pracę stacjonarną bądź w trybie hybrydowym. W takim wypadku warto przypomnieć, że pracodawcy mają wiele możliwości, aby wspierać i stwarzać warunki sprzyjające aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Zatrudnianie osób z niepełnosprawnością niesie dla pracodawców wiele korzyści.

Zwrot kosztów za przystosowanie miejsca pracy

Zdarza się, że firmy obawiają się zatrudniania osób niepełnosprawnych ze względu na konieczność dostosowania miejsca pracy i związanych z tym kosztów. Firma może jednak skorzystać z pomocy. Pracodawca, który zatrudnia osobę niepełnosprawną przez co najmniej 36 miesięcy, może otrzymać zwrot kosztów poniesionych na przystosowanie tworzonych lub istniejących już stanowisk pracy. Aby uzyskać taki rodzaj refundacji pracodawca musi złożyć wniosek do starosty właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Dofinansowanie wynagrodzeń

Oprócz refundacji kosztów przystosowania miejsca pracy można również ubiegać się o dofinansowanie wynagrodzenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych. Kwota miesięcznego dofinansowania, jaką można uzyskać z tytułu zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, uzależniona jest od kilku czynników:

  • stopnia niepełnosprawności pracownika,
  • wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego,
  • typu pracodawcy.

Szczegółowy opis warunków dofinansowania, formularze wniosków, jak i instruktaż ubiegania się o dofinansowanie znaleźć można TUTAJ.

Ulgi na PFRON

Pracodawca, który osiąga w danym miesiącu zatrudnienie w wysokości co najmniej 25 osób w przeliczeniu na etaty i nie zatrudnia osób niepełnosprawnych albo poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest mniejszy niż 6%, zostaje objęty obowiązkiem dokonywania wpłat na PFRON. Zatrudniając osoby niepełnosprawne, pracodawca może obniżyć wysokość wpłat. W przypadku, kiedy pracodawca zatrudnia osoby niepełnosprawne, a ich udział w ogólnej liczbie zatrudnionych osiąga pułap 6%, to w takim wypadku jest z tego obowiązku zwolniony.

Zwrot kosztów szkoleń

Inny rodzajem wsparcia jest też możliwość ubiegania się o refundację kosztów szkoleń od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Zwrotem kosztów zajmuje się starosta na warunkach i w wysokości określonej w umowie zawartej uprzednio z pracodawcą. Wniosek o przyznanie refundacji składa się przed rozpoczęciem projektu szkoleniowego do starosty właściwego ze względu na miejsce siedziby pracodawcy. Starosta pisemnie informuje pracodawcę o sposobie rozpatrzenia wniosku w terminie 30 dni od dnia otrzymania kompletnego wniosku.

Prawa osoby niepełnosprawnej

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych może być korzystne dla firm oczywiście nie tylko ze względu na wsparcie oferowane ze strony PFRON, ale przede wszystkim ze względu na kompetencje pracowników. Osoby niepełnosprawne coraz częściej inwestują w swoje kwalifikacje i stanowią cenne wsparcie dla organizacji. W dobie nowych technologii i pracy zdalnej firmy zyskują znacznie większy dostęp do kandydatów i tym samym mają dużo łatwiejszą drogę do pozyskiwania talentów.

Niezależnie jednak od tego, czy pracownik ze stopniem niepełnosprawności zostanie zatrudniony stacjonarnie czy też zdalnie, należy pamiętać o uprawnieniach pracowników niepełnosprawnych, które reguluje zarówno Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jak i Kodeks Pracy. Przepisy te dotyczą czasu pracy, dodatkowej przerwy, dodatkowego urlopu wypoczynkowego, zwolnienia z pracy na turnusy rehabilitacyjne czy też zwolnienia z pracy na badania.

Zakres uprawnień zależy od stopnia niepełnosprawności i tak na przykład, jeśli osoba przedłoży orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wówczas może maksymalnie pracować 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo, zachowując przy tym prawo do wynagrodzenia jak za pełen etat. Orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności uprawnia pracownika również do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego w roku. To tylko niektóre z uprawnień.

Więcej informacji dotyczących zasad zatrudniania i uprawnień osób niepełnosprawnych można znaleźć w poradniku przygotowanym przez Państwową Inspekcję Pracy.

Źródła: